Διαταραχές προσωπικότητας: Borderline Personality Disorder - BPD
Γράφει η Μαρία Ξανθοπούλου, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
Αν και το παρόν άρθρο είναι το τέταρτο στη σειρά των Διαταραχών Προσωπικότητας, θα ήθελα αρχικά να επισημάνω πως οι Διαταραχές Προσωπικότητας, αναφέρονται σε άτομα που σκέφτονται και συμπεριφέρονται με τρόπο άκαμπτο και δυσλειτουργικό. Η συμπεριφορά τους δημιουργεί σοβαρά προβλήματα ιδιαίτερα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις αλλά και γενικότερα στην ικανότητά τους να λειτουργήσουν αποτελεσματικά. Λάθος πιστεύουν και νομίζουν πολλοί, ότι περιγράφει άτομα με διπλή ή και πολλαπλή προσωπικότητα.
Κεντρικό χαρακτηριστικό της Οριακής ή Μεταιχμιακής Διαταραχής Προσωπικότητας, είναι η Αστάθεια. Μια έντονα ασταθή ψυχική διάθεση και συμπεριφορά καθώς και ασταθείς διαπροσωπικές σχέσεις. Αναγνωρίστηκε επίσημα το 1980, όταν καταχωρίσθηκε για πρώτη φορά στο Διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο των ψυχικών διαταραχών.
Οι πάσχοντες με Οριακή διαταραχή προσωπικότητας συνήθως:
- Αντιμετωπίζουν δυσκολία ελέγχου των συναισθημάτων και των σκέψεών τους
- Εκδηλώνουν παρορμητική και παράτολμη συμπεριφορά
- Δεν διατηρούν σταθερές σχέσεις με άλλους ανθρώπους
Τα παραπάνω προβλήματα εκφράζονται με έναν ιδιαίτερα δραματικό τρόπο. Η δυσφορία, το άγχος, ο πανικός, η απελπισία και ιδιαίτερα ο θυμός εναλλάσσονται. Το άτομο νιώθει έρμαιο των δυνατών συναισθημάτων του, δεν ξέρει πώς να τα διαχειριστεί και σαν συνέπεια συμπεριφέρεται με τρόπο παρορμητικό και συχνά αυτοκαταστροφικό.
Φαινομενικά κοινότυπα ερεθίσματα ή γεγονότα μπορεί να πυροδοτήσουν τα συμπτώματα της οριακής διαταραχής της προσωπικότητας. Για παράδειγμα, οι πάσχοντες μπορεί να αισθάνονται θυμό ή δυσφορία λόγω πρόσκαιρου αποχωρισμού, λόγω διακοπών, επαγγελματικού ταξιδιού ή ξαφνικής αλλαγής σχεδίων, από κοντινά τους πρόσωπα. Αυτή η αστάθεια γίνεται κατανοητή αν εξετάσουμε τη βάση της, που είναι ο έντονος τρόμος της εγκατάλειψης. Τα αίτια είναι βιώματα από την παιδική ηλικία.
Απώλειες (όπως θάνατος γονέα), εγκατάλειψη και κακοποίηση (συναισθηματική, σωματική ή σεξουαλική) είναι πιο συχνά στα άτομα με Μεταιχμιακή Διαταραχή της Προσωπικότητας σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.
Μελέτες έχουν υποδείξει ότι τα άτομα αυτά, βλέπουν θυμό σε ένα συναισθηματικά ουδέτερο πρόσωπο και αντιδρούν πιο έντονα σε αρνητικά φορτισμένες λέξεις, σε σύγκριση με άτομα που δεν πάσχουν από τη διαταραχή.
Επιπλέον στα άτομα με Οριακή διαταραχή παρατηρούνται υψηλοί δείκτες συνύπαρξης και άλλων διαταραχών, όπως κατάθλιψη, αγχώδης διαταραχή, κατάχρηση ουσιών ή διατροφική διαταραχή, καθώς και υψηλοί δείκτες αυτό-τραυματισμού και τάσεων αυτοκτονίας. Η θεραπεία κάτω από αυτό το πρίσμα είναι σαφώς πιο δύσκολή και απαιτεί περισσότερο χρόνο. Στόχοι της είναι το άτομο να κατανοήσει και να μάθει να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του αλλά και να αναπτύξει δεξιότητες πρακτικής επίλυσης προβλημάτων, ώστε να μην καταφεύγει στην παρορμητική συμπεριφορά που ‘τραυματίζει’ το ίδιο και δημιουργεί χάος γύρω του.
