Διαταραχές προσωπικότητας: Δυσκοινωνική (F60.2)
Γράφει η Μαρία Ξανθοπούλου, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
Κάθε άνθρωπος έχει έναν δικό του τρόπο να αντιλαμβάνεται και να τοποθετείται απέναντι στους άλλους ανθρώπους και τα γεγονότα. Για παράδειγμα, μερικά άτομα αντιδρούν πάντοτε σε μία ενοχλητική κατάσταση αναζητώντας τη βοήθεια κάποιου άλλου. Άλλοι θεωρούν ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα ολομόναχοι.
Μερικοί άνθρωποι ελαχιστοποιούν τα προβλήματά τους, ενώ άλλοι τα μεγαλοποιούν. Αντίθετα, οι άνθρωποι με διαταραχές της προσωπικότητας είναι τόσο δύσκαμπτοι που δεν μπορούν να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα και αυτό τους καταστρέφει την ικανότητα να λειτουργήσουν. Αυτό γίνεται εμφανές από την αρχή της ενηλικίωσης, συχνά νωρίτερα, και συνήθως διατηρείται εφ’ όρου ζωής. Τις περισσότερες φορές έχουν προβλήματά στις κοινωνικές και διαπροσωπικές τους σχέσεις και στην εργασία τους. Τα άτομα με διαταραχές της προσωπικότητας συνήθως δεν αντιλαμβάνονται ότι η συμπεριφορά τους ή ο τρόπος σκέψης τους δεν είναι κατάλληλος- αντίθετα, συχνά πιστεύουν ότι οι τρόποι τους είναι σωστοί και ότι έχουν δίκιο. Συχνά, οι οικείοι ή οι κοινωνικές υπηρεσίες τους στέλνουν σε ειδικούς ψυχικής υγείας, επειδή η ανάρμοστη συμπεριφορά τους δημιουργεί προβλήματά σε άλλους. Η διαταραχή της προσωπικότητας είναι μια χρόνια διαταραχή, η οποία συμβαίνει στο 10-20% του γενικού πληθυσμού και περιλαμβάνει διάφορους τύπους.
Η Δυσκοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας γίνεται συνήθως αντιληπτή εξαιτίας της αδρής δυσαναλογίας μεταξύ της συμπεριφοράς του ατόμου και των επικρατούντων κοινωνικών κανόνων. Η διαταραχή χαρακτηρίζεται από προκλητική αδιαφορία για τα δικαιώματα και τα αισθήματα των άλλων. Εκμεταλλεύονται τους άλλους για υλικό όφελος ή προσωπική ευχαρίστηση (αντίθετα με τα ναρκισσιστικά άτομα που νομίζουν ότι είναι καλύτεροι από τους άλλους). Είναι χαρακτηριστικό ότι τέτοια άτομα εξωτερικεύουν την αντιπαλότητα τους αυθόρμητα και ανεύθυνα και μερικές φορές είναι εχθρικά ή βίαια. Παρά τα προβλήματα ή το κακό που κάνουν στους άλλους, συνήθως δεν αισθάνονται τύψεις ή ενοχές. Η ατιμία και η απάτη κυριαρχούν στις σχέσεις τους. Η απογοήτευση και η τιμωρία σπάνια τους κάνει να αλλάξουν συμπεριφορά και ρέπουν προς τον αλκοολισμό, τα ναρκωτικά και τις φυλακίσεις. Εξαπατούν τους γύρω τους, με επανειλημμένα ψέματα, χρήση πλαστών ονομάτων ή εξαπάτηση άλλων ατόμων για προσωπικό κέρδος ή ευχαρίστηση. Είναι παρορμητικά ή δείχνουν αδυναμία να πραγματοποιούν σχέδια από πριν. Η ευερεθιστότητα και επιθετικότητα, όπως φαίνεται από τις επανειλημμένες επιθέσεις και τους καυγάδες, η σταθερή ασυνέπεια, όπως φαίνεται από επανειλημμένη αδυναμία να διατηρήσουν σταθερή εργασιακή συμπεριφορά ή να εκπληρώσουν οικονομικές υποχρεώσεις είναι κάποια σημαντικά χαρακτηριστικά αυτής της διαταραχής.
Η θεραπεία της είναι πολύ δύσκολη, μακροχρόνια συμπεριφορικά ειδικά προγράμματα σε νοσοκομεία ή φυλακές προσπαθούν να ελέγξουν την αντικοινωνική συμπεριφορά των ασθενών αυτών, ώστε να τους βοηθήσουν να βάλουν όρια και να αποκαταστήσουν τη λειτουργικότητα τους.
