Σεβασμός, στάση ζωής, συμπεριφορά προς εξαφάνιση….

Γράφει η Μαρία Ξανθοπούλου, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια

Γνωρίζουμε πως αυτό που καθορίζει αν κάτι είναι ακριβό ή φτηνό είναι η σύγκρισή της τιμής με την αξία του. Δεν συγκρίνουμε το αντίτιμο με αυτά που διαθέτουμε, κάτι είναι ακριβό αν κοστίζει περισσότερο από την αξία του. Πόσο κοστίζει στον καθένα λοιπόν να είναι ευγενικός και να δείχνει τον απαραίτητο σεβασμό; Γιατί οι άνθρωποι θεωρούν τόσα πράγματα δεδομένα και κυνηγούν διακαώς το πιο ακριβό και πληρώνουν τόσα υψηλά αντίτιμα για πράγματα που πραγματικά δεν χρειάζονται; Και από την άλλη συμπεριφέρονται τόσο εύκολα με ασέβεια απέναντι σε έμψυχα και μη όντα. Γιατί φτάσαμε σε μια κοινωνία, με τον σεβασμό απειλούμενο είδος προς εξαφάνιση; Τι κοστίζει στον καθένα από μας να φέρεται με ευγένεια στον εαυτό του, στον συνάνθρωπό του και σαφέστατα στα ζώα;

Αν προσπαθούσαμε αρχικώς να ορίσουμε τον σεβασμό, θα λέγαμε πως πρόκειται για την συμπεριφορά ή στάση ζωής που έχει ο καθένας απέναντι σε κάτι ή κάποιον. Μια στάση που δεν προσβάλλει ή απειλεί την ταυτότητα, την ιδιαιτερότητα ή την ίδια την ύπαρξή τόσο του ίδιου όσο και του άλλου. Δεν έχει σημασία για τι είδους ζωής πρόκειται. Δεν έχει καν σημασία ακόμα και αν μιλάμε για κάτι άψυχο. Γενικώς ο σεβασμός προς την ζωή θα πρέπει να είναι μια αρετή που εμφυσούμε στα παιδιά μας από την κούνια. Έτσι μεγαλώνουν πιστεύοντας ότι κάθε πλάσμα δικαιούται να ζει με αξιοπρέπεια, ασφάλεια και άνεση. Καθώς και με τον τρόπο που το ίδιο επιθυμεί!

Αν θεωρήσουμε τον σεβασμό ως ένα συναίσθημα έμφυτο στον άνθρωπο, πού σφάλλουν οι γονείς στην διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους και αυτό το συναίσθημα όλο και χάνεται; Εκ πρώτης όψεως, είναι συγγενής με την αγάπη. «Το παιδί πού αγαπιέται, βρίσκει τη δύναμη να αγαπήσει, να σεβαστεί και να προχωρήσει στη ζωή».

Σεβόμαστε (πιστεύω) μόνο αν αγαπάμε κάποιον. Τα δύο αυτά συναισθήματα συμπορεύονται τέλεια και γίνονται οι δύο κινητήριοι μοχλοί στη ζωή. Κατά τον Καρτέσιο, «ο σεβασμός είναι απόρροια του θαυμασμού και του φόβου». Ενώ για τον Πασκάλ «το πρώτο αποτέλεσμα της αγάπης, είναι η έμπνευση ενός μεγάλου σεβασμού».

Σέβεται και τιμά κανείς αυτόν πού αγαπά. Συχνά, η αγάπη αυτή μας συγκρατεί και έχει έναν ανασταλτικό ρόλο. Δεν πηγαίνω κάπου για να μη στεναχωρήσω τούς γονείς μου. Συχνά όμως, αυτή η αγάπη μας ωθεί για δράση, για δημιουργία. Ξενυχτώ, για να πετύχω και να δώσω χαρά σε αυτούς που αγαπώ σεβόμενη και τον δικό τους αγώνα. Κινητήρια δύναμη λοιπόν η αγάπη και ο σεβασμός και τα δύο οφείλει ο σωστός παιδαγωγός να καλλιεργήσει στα παιδιά. Αυτά το λυτρώνουν, αυτά εμπνέουν.

Καθώς φουντώνει το πρώτο, αναπτύσσεται και τ΄ άλλο. Δια του σεβασμού θα οδηγηθεί στους ηθικούς νόμους πού θα του μάθουν την αυτοκυριαρχία, πού είναι η πραγματική ελευθερία του ανθρώπου. Η δύναμη αυτή που θα του πει ένα τόσο ηχηρό όχι μέσα του δεν θα πληγώσεις, δεν θα καταστρέψεις, θα σεβαστείς, θα προσπαθήσεις, θα αγωνιστείς! Κρύβει τεράστια προωθητική και λυτρωτική δύναμη, ο σεβασμός. Και όταν τον καλλιεργούμε σωστά, βοηθούμε στην ανύψωσή του, στον εμπλουτισμό του, στον εξανθρωπισμό του.

Από κοινωνικής πλευράς ο σεβασμός εμπνέει τη διατήρηση, τη συνέχεια. ‘Όλες οι κοινωνίες εμπνέονται από σεβασμό για την Ιστορία τους, τούς ήρωες τους, τούς προγόνους τους, τον πολιτισμό τους. Κοινωνία που περιφρονεί το χθες και αποκόπτεται απ’ αυτό, οδηγείται στο χάος.

Φυσικό λοιπόν είναι, ότι για να εμπνεύσουμε τον σεβασμό στα παιδιά μας, πρέπει εμείς πρώτα να τον βιώσουμε. Δεν μπορείς να δώσεις κάτι πού δεν το ζεις, πόσο μάλλον κάτι που δεν κατέχεις. Σεβασμός λοιπόν στον εαυτό σου, ή αλλιώς αξιοπρέπεια, στο σύντροφό σου, στο περιβάλλον, στα παιδιά σου. Ειδικά στα παιδιά σου.

Σεβασμός και ειλικρίνεια, σέβεσαι για να σε σεβαστούν! Ο ρόλος του γονέα μόνο τότε έχει ευεργετική επίδραση επάνω στο παιδί του όταν εμπνέει σεβασμό και σε καμία περίπτωση φόβο, όπως εσφαλμένα πιστεύουν ακόμα πολλοί σήμερα.

Ο αυτοσεβασμός είναι τόσο πολύτιμο και απαραίτητο αγαθό, που αν πληρώνουμε με αυτό, πάντα πληρώνουμε ακριβά! Δεν κάνουμε καμία απολύτως έκπτωση στον εαυτό μας, στις αξίες μας και στον σεβασμό που νιώθουμε για το είναι μας, γιατί πολύ απλά το κόστος θα είναι πολύ μεγάλο!