Το βιβλίο "Η συμβιωτική περιπέτεια" του Γιάννη Μανέτα παρουσιάστηκε στην Βέροια

Πέμπτη, 09 Νοεμβρίου 2023 18:46
Γράφτηκε από τον/την Μαρία Τριγώνη

Το βιβλίο του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών, Γιάννη Μανέτα, με τίτλο "Η συμβιωτική περιπέτεια", παρουσιάστηκε στην Βέροια.

Στην εκδήλωση που διοργάνωσε την Τετάρτη, στον πολυχώρο Sala Ελιάς, το Βιβλιοπωλείο «Ηλιοτρόπιο» και οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, παραβρέθηκαν εκπρόσωποι της εκπαιδευτικής κοινότητας, της δημοτικής και περιφερειακής αρχής, και βιβλιόφιλοι.

Ο Βιολόγος, Βασίλης Πετρομελίδης, προλόγισε την εκδήλωση, αναφερόμενος στο βιογραφικό του συγγραφέα στο επιστημονικό αλλά και λογοτεχνικό του έργο.

“...Ένα σημαντικό μέρος των επιστημονικών ενδιαφερόντων του καθηγητή σχετίζεται με τα φυτά. Οι βιολόγοι, τουλάχιστον της δικής μου γενιάς, δείχνουν μια ιδιαίτερη προτίμηση προς τη Μοριακή Βιολογία και Γενετική, και μια «ουδέτερη στάση» απέναντι στα φυτά, συμμετέχοντας έτσι και οι ίδιοι άθελά τους σε αυτό που είναι γνωστό ως plant blindness, την τυφλότητα απέναντι στα φυτά. Διεθνείς έρευνες έχουν δείξει ότι ένα σημαντικό ποσοστό των πολιτών στις περισσότερες χώρες, αλλά ιδιαίτερα οι μαθητές, για τους οποίους οι έρευνες είναι περισσότερες για προφανείς λόγους, δεν κατατάσσουν τα φυτά ζωντανούς οργανισμούς, κυρίως λόγω της απουσίας μετακίνησης (και όχι κίνησης, γιατί τα φυτά κινούν κάποια μέρη τους) από αυτά... Ο Γιάννης Μανέτας έχει επισημάνει την ύπαρξη της τυφλότητας απέναντι στα φυτά και έχει παρέμβει στην προσπάθεια για την άμβλυνσή της, μεταξύ των φοιτητών του. ... Ως ο κύριος εκφραστής της επιστημονικής εκλαΐκευσης γύρω από τα φυτά στην Ελλάδα, με τα δύο πρώτα του βιβλία «...Η Αλίκη στη Χώρα των Φυτών» και το «Περί φυτών αφηγήματα...» έδωσε τη δυνατότητα και στο ευρύ κοινό, πέρα από τους φοιτητές του, να γνωρίσουν τη σπουδαιότητα των φυτών, τα οποία είναι γενικά υποτιμημένα. Με το «Η ζωή σήμερα, άλλοτε, αλλού και στο μέλλον» έδωσε απαντήσεις; μάλλον παρέθεσε ενδεχόμενα και έδωσε ερεθίσματα σχετικά με το ίσως πιο συναρπαστικό ρώτημα στη Βιολογία, την προέλευση και εξέλιξη της Ζωής στη Γη και την πιθανότητα ύπαρξής της και σε άλλα σημεία του Σύμπαντος. Με τη «Συμβιωτική Περιπέτεια» έρχεται να διερευνήσει τα πώς και τα γιατί της μετάβασης από τις κοινωνίες των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών σε αυτές των γεωργών και κτηνοτρόφων και τις συνέπειες αυτής της μετάβασης. Ως εξαιρετικός αφηγητής που είναι, χρησιμοποιώντας κατανοητή γλώσσα, αλλά διατηρώντας την επιστημονική ακρίβεια, μέσα από μία εξελικτική ματιά χωρίς την οποία «τίποτα στη Βιολογία δε βγάζει νόημα», για να χρησιμοποιήσω τη διάσημη φράση του Theodosious Dobzansky, έχει βγάλει βιβλία που αξίζει να διαβάσει κανείς, περισσότερες από μία φορά....”., είπε μεταξύ άλλων.

Έπειτα τον λόγο πήρε η φιλόλογος, Δέσποινα Καρυπίδου, η οποία μίλησε για το νέο βιβλίο του συγγραφέα και στις εντυπώσεις της διαβάζοντάς το.

“... Αυτό που με εντυπωσίαζε και με εντυπωσιάζει στα βιβλία τού καθηγητή, με τα οποία προσπαθεί να επικοινωνήσει τη γνώση του και να εκθέσει τις απόψεις του σε πολύ σημαντικά ζητήματα και ερωτήματα, είναι η ικανότητα που έχει στη σύζευξη της βιολογίας και της ιστορίας, δύο επιστημών πάνω στις οποίες δεν μπορούν παρά να εδράζονται οι απαντήσεις πολλών σύγχρονων ζητημάτων.... Μέσα στις 300 σελίδες του βιβλίου ανακάλεσα στη μνήμη μου, συνειδητοποίησα και απέκτησα γνώσεις απαραίτητες για την αποκωδικοποίηση τής ανθρώπινης και της κοινωνικής ζωής. Το βιβλίο «Η Συμβιωτική Περιπέτεια» (με τον απίθανο τίτλο αφού κάθε συμβίωση είναι μια περιπέτεια) μιλάει για το τεράστιο άλμα που έκανε ο άνθρωπος πριν από περίπου 12.000 χρόνια, κατά τη Νεολιθική Επανάσταση, όταν μικρές ομάδες νομάδων εγκατέλειψαν την περιπλάνηση και την εξάρτησή τους από τις ιδιοτροπίες των αυτοφυών φυτών και των θηραμάτων και αποπειράθηκαν να ξεπεράσουν τη διατροφική τους ανασφάλεια με την εγκατάστασή τους σε μόνιμους οικισμούς. Το ρομαντικό και κυρίαρχο αφήγημα για το πώς ο homo sapiens, χάρη στις αποκλειστικές και ιδιαίτερες ικανότητές του, κατίσχυσε, πλήθυνε, κατακυρίευσε τη γη και αναγορεύτηκε σε ανθρωπότητα, αποδομείται πια και εμπλουτίζεται διαρκώς από τις επιστήμες της Αρχαιολογίας της Μοριακής Βιολογίας, της Εξελικτικής Οικολογίας και της Παλαιοκλιματολογίας. Το κυρίαρχο αφήγημα τέθηκε υπό δοκιμασία από τον τοπικό χαρακτήρα που είχε η εμφάνιση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, από τις αντιστάσεις και τις δυσκολίες που αναγκάστηκε να υπερβεί για να επικρατήσει, από τη συρρίκνωση της διατροφικής ποικιλίας που είχαν οι νομάδες και στερήθηκαν οι εδραίοι πληθυσμοί, από την επιδείνωση τής υγείας των τελευταίων, και τη στέρηση τού πολύτιμου ελεύθερου χρόνου.... Η περιέργεια εξάπτεται από την ανάγνωση κιόλας των περιεχομένων...” είπε μεταξύ άλλων και συνέχισε δίνοντας «σφηνάκια» γνώσης και απόλαυσης που αποκομίζει κάποιος με την ανάγνωση του βιβλίου.

Στο τέλος, ο συγγραφέας Γιάννης Μανέτας αναφέρθηκε στην ιστορία αυτού του βιβλίου. Έχοντας ως πανεπιστημιακή σταδιοδρομία την βιολογία των φυτών, συνέλεξε βιογραφίες, τις ‘σκάλισε’ λιγάκι και με την ευκαιρία της συνταξιοδότησής του, τις ξανακοίταξε και σήμερα είναι το βιβλίο που κρατάμε στα χέρια μας. Διαβάζοντας για το πως ενδέχεται να συνέβησαν όλα αυτά τα πράγματα που μας οδήγησαν στην ανθρωπόκενο εποχή, την εποχή που ο άνθρωπος είναι κυρίαρχος παίκτης πάνω στον πλανήτη γη, και κάνει ό,τι θέλει, ένιωσε μεγάλη έκπληξη. Τα συζήτησε με φίλους και σε σεμινάρια με φοιτητές, ενώ αντιμετωπίστηκε με επιφύλαξη. Αναφέρθηκε στο πως καταλήξαμε σε αυτό το αφήγημα, με την βοήθεια τριών επιστημών, της αρχαιολογίας, της ιστορίας και της ανθρωπολογίας.

Κλείνοντας, ο συγγραφέας απάντησε σε ερωτήματα του κοινού και υπέγραψε αντίτυπα των βιβλίων του.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Η ΣΥΜΒΙΩΤΙΚΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ

Η καταγωγή της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, και οι βιολογικές και κοινωνικές τους συνέπειες

Με την εμφάνιση της ζωής στη Γη ξεκίνησε ένας δαρβινικός διάλογος μεταξύ έμβιων όντων και άβιου περιβάλλοντος, που αενάως αλληλοεπηρεάζονται και αλλάζουν. Και όταν η εξέλιξη τα έφερε έτσι ώστε να εμφανιστεί και η ανθρώπινη νοημοσύνη, μια τρίτη ειδοποιός συνιστώσα ήρθε να εμπλακεί στον διάλογο. Αρχικά, η πολιτισμική εξέλιξη άσκησε ήπια επίδραση στα γήινα πράγματα. Μέχρι που φτάσαμε στην περίοδο την οποία οι γεωλόγοι ονόμασαν Ολόκαινο και οι αρχαιολόγοι Νεολιθική Επανάσταση, οπότε εγκαθιδρύθηκε μια ισχυρή βιολογική συμβίωση: η υιοθέτηση από τον άνθρωπο της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Έκτοτε τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν ραγδαία: για πρώτη φορά στην ιστορία του πλανήτη ένα και μοναδικό είδος, ο Homo sapiens, αναγορεύτηκε σε κυρίαρχο παίκτη.

Ωστόσο, η εξημέρωση ζώων και φυτών δεν άλλαξε μόνο το πώς ο άνθρωπος εξασφαλίζει την τροφή του. Επηρέασε βαθιά τη βιολογία, την υγεία, τον τρόπο ζωής, τις κοινωνικές δομές, την ιδεολογία, τα κοσμοθεωρητικά συστήματα και, τελικά, την ίδια του τη συμπεριφορά.

Το βιβλίο αυτό αφηγείται το πότε, πώς και γιατί ο παλαιολιθικός άνθρωπος αντικατέστησε το κυνήγι, τη συλλογή τροφής από τη φύση και τη νομαδική ζωή με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την εδραία διαβίωση. Το πότε, πώς και γιατί τούτες οι αλλαγές οδήγησαν στην ανάπτυξη τεχνολογικού πολιτισμού και στη συσσώρευση πλούτου και ανθρώπων. Συνάμα όμως και στην υποχώρηση του εξισωτικού, γενναιόδωρου και συνεργατικού παλαιολιθικού ήθους, επιτρέποντας τη σταδιακή εμφάνιση των σημερινών ανταγωνιστικών κοινωνιών με την έκδηλη ανισότητα.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο Γιάννης Μανέτας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1947. Σπούδασε Φυσιογνωσία και Γεωγραφία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, και απέκτησε τον τίτλο του διδάκτορα Βιολογικών Επιστημών από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας το 1976. Από το 1978 έως το 2014 εργάστηκε στο ίδιο πανεπιστήμιο. Το 1993 εξελέγη καθηγητής Φυσιολογίας Φυτών. Έχει επίσης εργαστεί ερευνητικά στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών επιστημών «Δημόκριτος», στον Πειραματικό Σταθμό «Abisco» της Λαπωνίας και στα Πανεπιστήμια Stirling (Σκωτία), Göteborg (Σουηδία), Essen και Karlsruhe (Γερμανία). Από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης κυκλοφορούν τα βιβλία του Τι θα έβλεπε η Αλίκη στη χώρα των φυτών (1η έκδοση 2010, 6η έκδοση 2023) που έχει μεταφραστεί και στα αγγλικά, Περί φυτών αφηγήματα – Μικρές ιστορίες για φυτά που άλλαξαν τον κόσμο (1η έκδοση 2014, 5η έκδοση 2019), Η ζωή σήμερα, άλλοτε, αλλού και στο μέλλον – Η λογική των βιολογικών συστημάτων (2019) και Η συμβιωτική περιπέτεια – Η καταγωγή της γεωργίας και της κτηνοτροφίας, και οι βιολογικές και κοινωνικές τους συνέπειες (2023). Έχει γράψει επίσης τα μυθιστορήματα Τη νύχτα που αγκάλιασε το Gingko biloba (Αιώρα 2017) και Η στιγμή και το στίγμα (Κέδρος 2022).

View this gallery on Flickr

View the embedded image gallery online at:
https://pliroforiodotis.gr/index.php/news/culture-menu/book-menu/92183-to-vivlio-i-symviotiki-peripeteia-tou-giorgou-maneta-parousiastike-stin-veroia#sigProId649c8d486e