Η ανάγκη του μη αποκλεισμού των ΑμεΑ από την Κοινωνία

Του Αλεξάνδρου Καραϊωσήφ

Τα Άτομα με Αναπηρία βασίζονται σε δύο κύριους πυλώνες για την ένταξή ή επανένταξη τους στην κοινωνία. Αυτοί είναι η Εκπαίδευση και η Απασχόληση. Η έλλειψη όμως ολοκληρωμένων πρακτικών παρέμβασης από την δομημένη Πολιτεία, αποτελούν τις κύριες αιτίες του κοινωνικού αποκλεισμού μιας ομάδας ατόμων που σύμφωνα με τις στατιστικές αποτελεί περίπου το 10% του συνολικού ελληνικού πληθυσμού.

Τα τελευταία χρόνια, έχουν γίνει σημαντικά βήματα από πλευράς της Πολιτείας για την επαγγελματική αποκατάσταση των ΑμεΑ (Ν.963/1979, Ν.1648/1986, Ν.2643/1998) και με την τελευταία αναθεώρηση του συντάγματος (Άρθρο 21, παρ. 5) γίνεται μια γενική αναφορά στα δικαιώματα των αναπήρων για ίσες ευκαιρίες. Το 2004 ενσωματώθηκε στο Ελληνικό Δίκαιο η Κοινοτική Οδηγία 78/2000 περί καταπολέμησης των διακρίσεων, όπου γίνεται σαφής αναφορά σε λήψη μέτρων για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των ΑμεΑ

Τι γίνεται όμως στην πραγματικότητα; Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΑΕΔ, τα ποσοστά ανεργίας των ΑμεΑ κυμαίνονται κοντά 80%, την ίδια στιγμή που ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι περίπου 50%. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι ένα μεγάλο ποσοστό πληθυσμού ΑμεΑ που είναι εν δυνάμει εργασιακά ενεργό, παραμένει χωρίς απασχόληση για διάφορους λόγους και αυτοί είναι κυρίως λόγω του κοινωνικού αποκλεισμού και της στάσης των πολιτών απέναντι στα άτομα αυτά (κοινωνικές προκαταλήψεις, μη προσβάσιμοι χώροι κ.α.). Για τον Δημόσιο τομέα, η χώρα μας έχει υιοθετήσει το μοντέλο της υποχρεωτικής κάλυψης κάποιων θέσεων από ΑμεΑ, ενώ στον όλο και ανταγωνιστικό Ιδιωτικό τομέα οι θέσεις εργασίας που καλύπτονται από ΑμεΑ είναι μηδαμινές ως ελάχιστες, αφού εκεί συναντούμε και διακρίσεις επί διακρίσεων λόγω και του φύλου, φυλής, θρησκείας κλπ. Και βέβαια αναφερόμαστε τόσο στην ένταξη των ΑμεΑ στην αγορά εργασίας, όσο και στην επαν-ένταξη τους, όταν πρόκειται για άτομα που κατέστησαν ανάπηρα αφού είχαν αποκτήσει επαγγελματική ταυτότητα.

Η επαγγελματική προοπτική των ΑμεΑ είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον όρο «πρόσβαση». Και λέγοντας πρόσβαση, δεν εννοούμε μόνο ράμπες, θέσεις στάθμευσης, εργονομία χώρου, τουαλέτες κλπ., αλλά και την εκπαίδευση τόσο των συναδέλφων στο χώρο εργασίας, όσο και των πελατών (σε εργασίες που ο εργαζόμενος μεΑ έρχεται σε επαφή με κόσμο – εδώ μιλάμε για την ύπαρξη στοιχειώδους Παιδείας), γιατί ο εργαζόμενος μεΑ, ανάλογα με την μορφή της αναπηρίας που έχει, μπορεί να είναι αργός στις κινήσεις του, να μην ακούει ή βλέπει καλά, η πάθηση του να το προκαλεί πόνους, που δεν είναι αντιληπτοί στους άλλους κ.α. Γενικά είναι αποδεδειγμένο από έρευνες, ότι οι κινητικά ανάπηροι διακατέχονται από άγχος το οποίο επηρεάζει αρνητικά τη συμπεριφορά τους και στο χώρο εργασίας.

Η κοινωνία έχει ανάγκη από τον μη αποκλεισμό των ΑμεΑ από την αγορά εργασίας:

1. Για τη μη περιθωριοποίηση τους
2. Για την κατάργηση των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων που πηγάζουν από την ίδια στάση της κοινωνίας απέναντι στην Αναπηρία
3. Την οικονομική ελάφρυνση των οικείων προσώπων τους
4. Για να τους δοθεί η ευκαιρία προσωπικής ανάπτυξης και αύξησης της αυτοεκτίμησης τους και
5. Για να εξασφαλιστεί η συναισθηματική τους ισορροπία, και η κοινωνική και οικονομική τους αποδοχή.

Εν κατακλείδι, να επισημάνουμε ότι η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα ΑμεΑ, δεν αποτελεί και δεν θα έπρεπε σε καμιά περίπτωση να αποτελεί ημέρα γιορτής. Είναι ημέρα ευαισθητοποίησης, προβληματισμού και σκέψης. Ημέρα αφιερωμένη στον καθημερινό αγώνα των Ατόμων με Αναπηρία να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους, συνήθως σε ένα αφιλόξενο για αυτούς περιβάλλον, στους οικείους τους που αγωνιούν μαζί τους νυχθημερόν και σε όλους τους εθελοντές, επιστήμονες, ειδικούς θεραπευτές που βρίσκονται δίπλα τους.

Καραϊωσήφ Αλέξανδρος M. Res.
Καθηγητής Ειδικής Φ.Α.
Πρόεδρος Αθλητικού Σωματείου ΑμεΑ
ΕΝ ΣΩΜΑΤΙ ΥΓΙΕΙ Βέροιας