Η αβαθής γεωθερμία, οι εφαρμογές και το μέλλον

Τα σημεία των καιρών επιβάλλουν τη συνεχόμενη αναζήτηση μείωσης των λειτουργικών εξόδων σε όλους τους τομείς.  Η τάση αυτή επικρατεί όχι μονάχα στο ελληνικό νοικοκυριό αλλά και στις επιχειρήσεις.  Ενώ τα νοικοκυριά προσπαθούν να μειώσουν τα έξοδα τους διότι τα έσοδα τους έχουν μειωθεί αρκετά, οι επιχειρήσεις καταστρέφονται η μία μετά την άλλη λόγω της ανύπαρκτης ρευστότητας στην αγορά και των υψηλών λειτουργικών εξόδων.  Σε μία επιχείρηση, μία από τις υψηλότερες δαπάνες είναι αυτή του κλιματισμού [θέρμανσης και ψύξης], με εξαίρεση τη βιομηχανία που η υψηλότερη δαπάνη είναι η παραγωγική διεργασία από μόνη της.  Η ανάγκη μείωσης των καθημερινών δαπανών, η εξοικονόμηση ενέργειας και η πράσινη συμπεριφορά στο περιβάλλον, οδηγεί ολοένα και περισσότερο σε συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.  Μια τέτοια τεχνολογία είναι και η αβαθής ή επιφανειακή γεωθερμία.

Γεωθερμία ορίζεται η εκμετάλλευση της θερμότητας των επιφανειακών ή υπόγειων νερών, των γεωλογικών σχηματισμών και πετρωμάτων. Αναφέρεται στη θέρμανση – ψύξη και παραγωγή ζεστού νερού χρήσης. Η γεωθερμική ενέργεια αποτελεί μια καθαρά ανανεώσιμη πηγή ενέργειας εφόσον δεν επιβαρύνει με αερολύματα το περιβάλλον. Πρόκειται για μια μέθοδο η οποία παράγει θερμό ή ψυχρό νερό ή αέρα και ανάλογα με τον τρόπο αξιοποίησης της τεχνολογίας αυτής θα παραχθεί η όχι το φαινόμενο της θέρμανσης ή της ψύξης του χώρου αντίστοιχα. 

Σύμφωνα με την αξιόπιστη εταιρεία Nikolaos Psarras Geothermal Engineering o γεωθερμικός κλιματισμός δύναται να εφαρμοστεί σε κάθε είδους κτίριο, ανεξαρτήτως μεγέθους και χρήσης αυτού ήτοι σε κατοικίες, ξενοδοχεία, γραφεία, θερμοκήπια, παραγωγικές διεργασίες κ.ο.κ. Τον τελευταίο καιρό ο τομέας της βιομηχανίας έχει εστιάσει πολύ το ενδιαφέρον του στις γεωθερμικές εγκαταστάσεις, Για παράδειγμα, ένα οινοποιείο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη γεωθερμία σε συνδυασμό με την εξώθερμη αντίδραση που γίνεται για την παραγωγή του κρασιού για τη θέρμανση ή ψύξη του ακινήτου ή ακόμα και τις ανάγκες της παραγωγικής διεργασίας κάθε αυτού.  Άλλα παραδείγματα είναι τα ιχθυοτροφεία, τα  κλωστοϋφαντουργία, η σιγαροποιεία, τα θερμοκήπια κ.α.

Μεγάλο ενδιαφέρον αποτελεί η θέρμανση των κολυμβητικών δεξαμενών με συστήματα γεωθερμίας. Η βασική αρχή λειτουργίας ενός γεωθερμικού συστήματος βασίζεται στην ανταλλαγή θερμότητας από και προς το έδαφος. Κατά τη λειτουργία θέρμανσης αντλεί θερμότητα από το υπέδαφος, ενώ κατά τη λειτουργία ψύξης, εναποθέτει θερμότητα στο υπέδαφος.  Τα κολυμβητήρια παρουσιάζουν ταυτόχρονη ζήτηση τόσο στη θέρμανση όσο και στην ψύξη.  Για παράδειγμα, όταν απαιτείται θέρμανση της πισίνας, απαιτείται ψύξη και αφύγρανση του χώρου. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι εύκολα να χρησιμοποιηθεί μία γεωθερμική αντλία θερμότητας νερού – αέρα και να κάνει ταυτόχρονα τόσο την ψύξη του χώρου όσο και τη θέρμανση της κολυμβητικής δεξαμενής. Ωστόσο, θα απαιτηθεί και ένα επιπλέον σύστημα γεωθερμίας για την αρχική θέρμανση ή διατήρηση της θερμοκρασίας του νερού της πισίνας όταν δεν απαιτείται ψύξη στο χώρο. Όμως κι αυτό είναι εφικτό.  Η εξοικονόμηση χρημάτων που θα πραγματοποιηθεί θα ξεπεράσει το 65% κατά τη χειμερινή περίοδο και θα αγγίξει το 45% τη θερινή περίοδο.  Η απόσβεση της διαφοράς κόστους επένδυσης μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμα κι εντός του πρώτου μόλις έτους.   

Η αβαθής γεωθερμία όμως δεν σταματά στη θέρμανση, ψύξη και ζεστά νερά χρήσης.  Τα τελευταία χρόνια η τεχνολογία αυτή εξελίσσεται προς την αποθήκευση της θερμικής ενέργειας στο υπέδαφος, δηλαδή, αποθήκευση θερμότητας στα πετρώματα της γης.  Στην Ευρώπη υπάρχουν ήδη αρκετά παραδείγματα αντιπαγετικής προστασίας δρόμων και πεζοδρομίων όπου βασίζονται στην αποθήκευση της θερμότητας στο υπέδαφος και στην παραλαβή της ενέργειας αυτής τη χειμερινή περίοδο.  Αυτή η αποθήκευση προκύπτει είτε από την ηλιακή ακτινοβολία είτε από απορριπτόμενη θερμότητα στο περιβάλλον η οποία μπορεί να προέρχεται από τις παραγωγικές διεργασίες των βιομηχανικών εγκαταστάσεων ή άλλες μεθόδους. Η αποθήκευση της θερμότητας στο υπέδαφος πραγματοποιείται είτε στα πετρώματα είτε στην υπόγεια υδροφορία.  Αποτελεί μία τεχνολογία η οποία βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, αλλά οι εφαρμογές οι οποίες έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, αναγγέλλουν θετικά αποτελέσματα για ραγδαία ανάπτυξη στο προσεχές μέλλον.