Σχιζοειδής Διαταραχή Προσωπικότητας
Γράφει η Μαρία Ξανθοπούλου, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
Σε προηγούμενο άρθρο παρουσιάστηκε η Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας στο παρόν θα γίνει αναφορά στη Σχιζοειδή Διαταραχή. Ένα κύριο χαρακτηριστικό της οποίας είναι, η απόσυρση από συναισθηματικές, κοινωνικές και άλλες επαφές. Το άτομο προτιμά τις φαντασιώσεις, τις μοναχικές δραστηριότητες και την ενδοσκόπηση. Έχει περιορισμένη ικανότητα να εκφράσει συναισθήματα και να νιώσει ευχαρίστηση. Όπως όλες οι διαταραχές προσωπικότητας, έτσι και η Σχιζοειδή παρουσιάζει ένα βαθιά ριζωμένο, χρόνιο μοντέλο συμπεριφοράς που εκδηλώνεται, ως μια άκαμπτη αντίδραση σε ένα ευρύ φάσμα προσωπικών και κοινωνικών καταστάσεων. Αυτή η συμπεριφορά αντιπροσωπεύει μια ακραία ή σημαντική απόκλιση από τον τρόπο με τον οποίο σχετίζεται με τους άλλους ο μέσος άνθρωπος, σε ένα δεδομένο πολιτισμικό πλαίσιο. Συνήθως έχει μια μονιμότητα και προκαλεί υποκειμενική δυσφορία και προβλήματα στην κοινωνική επίδοση.
Οι Κοινωνικές δεξιότητες που λείπουν στα άτομα με σχιζοειδή διαταραχή είναι η Οικειότητα που σημαίνει να επιθυμείς στενές φιλίες ή ρομαντικές σχέσεις, η Κοινωνικότητα το να είσαι φιλικός, να σ’ ενδιαφέρουν οι κοινωνικές επαφές και οι δραστηριότητες και η Συναισθηματική εκφραστικότητα να εκφράζεις ανοιχτά τα συναισθήματά σου (πλήρες φάσμα συναισθημάτων). Αυτές οι κοινωνικές δεξιότητες είναι απαραίτητες για την υγιή λειτουργία της κοινωνικότητας. Τα άτομα όμως με Σχιζοειδή Διαταραχή της προσωπικότητας δείχνουν κοινωνικά απομονωμένοι και σχεδόν πάντα επιλέγουν μοναχικές δραστηριότητες ή χόμπι. Έχουν μικρό ενδιαφέρον για σεξ με ένα άλλο πρόσωπο. Φαίνονται αδιάφοροι για τον έπαινο ή την κριτική των άλλων. Συχνά δείχνουν να είναι κοινωνικά αδέξιοι ή επιφανειακοί και απορροφημένοι στον εαυτό τους. Εκδηλώνουν ένα περιορισμένο φάσμα συναισθημάτων, και σπάνια βιώνουν έντονα συναισθήματα, όπως θυμό ή χαρά. Σπάνια ανταποδίδουν χειρονομίες ή εκφράσεις του προσώπου, όπως νεύματα ή χαμόγελα. Δείχνουν ψυχροί και απόμακροι. Η ζωή τους φαίνεται μερικές φορές να μην έχει κατεύθυνση, και παρασύρονται από τους στόχους τους. Συχνά αντιδρούν παθητικά στις αντιξοότητες και έχουν δυσκολία να ανταποκριθούν κατάλληλα σε σημαντικά γεγονότα της ζωής.
Αιτιολογία της Σχιζοειδούς διαταραχής
Η Σχιζοειδής Διαταραχή φαίνεται να οφείλεται στο συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Υποστηρίζεται ότι μια δυστυχής παιδική ηλικία όπου έλλειπε η ζεστασιά και το συναίσθημα, συμβάλλει στην ανάπτυξη της διαταραχής. Η οικογένεια του σχιζοειδούς ατόμου είναι συνήθως συγκρατημένοι συναισθηματικά, με πολλή τυπικότητα, και έχουν ένα στυλ επικοινωνίας που είναι απόμακρο και απρόσωπο. Συνήθως, οι γονείς δεν εκδηλώνουν αρκετή αγάπη στο παιδί, ούτε παρέχουν αρκετή συναισθηματική διέγερση. Αυτή η έλλειψη διέγερσης κατά το πρώτο έτος της ζωής φαίνεται να είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνη για την αδιαφορία του ατόμου να φτιάξει στενές, ουσιαστικές σχέσεις αργότερα στη ζωή.
Οι άνθρωποι με σχιζοειδή διαταραχή προσωπικότητας έχουν μάθει να μιμούνται το στυλ των διαπροσωπικών σχέσεων που υπήρχε στις οικογένειές τους. Σε αυτό το περιβάλλον, τα επηρεαζόμενα άτομα δεν καταφέρνουν να μάθουν τις βασικές δεξιότητες επικοινωνίας που θα τους επέτρεπε να αναπτύξουν σχέσεις και να αλληλεπιδρούν αποτελεσματικά με τους άλλους. Η επικοινωνία τους είναι συχνά ασαφής και κατακερματισμένη και οι άλλοι παθαίνουν σύγχυση. Πολλά άτομα με σχιζοειδή διαταραχή νιώθουν ότι παρεξηγούνται από τους άλλους.
Όσοι έχουν σχιζοειδή διαταραχή δεν έχουν σχιζοφρένεια, αλλά πιστεύεται ότι πολλοί από τους ίδιους παράγοντες κινδύνου για σχιζοφρένεια, μπορεί να προκαλέσουν σχιζοειδή διαταραχή της προσωπικότητας. Οι συγγενείς των σχιζοειδών ατόμων δεν θεωρείται ότι βρίσκονται σε κίνδυνο για την ανάπτυξη αυτής της διαταραχής.
