Σχολική Ετοιμότητα

Γράφει η Μαρία Ξανθοπούλου, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια

Το πέρασμα στην πρώτη τάξη του Δημοτικού, προϋποθέτει την ψυχική δυνατότητα, όχι μόνο του παιδιού να αποχωριστεί τους γονείς αλλά και των ίδιων των γονέων να αποχωριστούν το παιδί τους. Καλό είναι, αυτή η διαδικασία να γίνει όσο γίνεται πιο ομαλά. Ταυτόχρονα παρατηρείται η νευρολογική αλλά και συναισθηματική ωρίμανση του παιδιού και αρχίζει μία περίοδος αυξημένης κοινωνικής δραστηριότητας. Είναι η στιγμή όπου, για πρώτη φορά στη ζωή του, δοκιμάζεται η δυνατότητα επιβίωσής του σε ένα «ξένο» περιβάλλον. Είναι η πρώτη φορά που τόσο το παιδί, όσο και έμμεσα η οικογένειά του ως κοινωνική μονάδα, δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους στο ευρύτερο κοινωνικό και εκπαιδευτικό σύνολο. Σε αυτή την περίοδο της μετάβασης, μπορεί να παρουσιαστεί άγχος αποχωρισμού, ειδικά αν το παιδί δεν έχει περάσει από το Νηπιαγωγείο. Εδώ αρχίζουν να αναρωτιούνται οι γονείς για τις Μαθησιακές Δυσκολίες, για την Νοητική και Γνωστική Ικανότητα του παιδιού τους και την εν γένη συμπεριφορά του. Εδώ, ίσως και λίγο πιο πριν, τίθεται συχνά θέμα Ορίων, Συμπεριφοράς, Επιθετικότητας ή μόδα της εποχής της Διάσπασης Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα.

Ο γονέας καλείται να δείξει πάνω από όλα ψυχραιμία και να ακολουθήσει το ένστικτό του, που συνήθως τον ειδοποιεί σωστά. Το θέμα είναι να το πιστέψει και να το ακούσει, να απευθυνθεί σε ένα ειδικό και να καθοδηγηθεί σωστά. Όταν ένας γονέας ανησυχεί, έχει συνήθως δίκιο.

Σημαντικό να διευκρινιστεί είναι πως η σχολική ετοιμότητα, δεν είναι μία μοναδική ικανότητα, αλλά πρόκειται για ένα σύνολο ικανοτήτων. Αυτές δεν τις αποκτούν όλες τα παιδιά σε συγκεκριμένη ηλικία, έτσι κάθε περίπτωση παιδιού εξατομικεύεται.

Η ΜΗ-ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΔΕΝ ΕΞΥΠΑΚΟΥΕΙ, ΣΥΝΕΠΑΓΕΤΑΙ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΑ ΝΟΗΤΙΚΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ.

Η σχολική ετοιμότητα βασικά μας λέει αν ένα παιδί είναι έτοιμο και ικανό να προσαρμοστεί στις κοινωνικές και μαθητικές απαιτήσεις του σχολείου. Με άλλα λόγια αν έχει αναπτύξει κάποιο βαθμό ανεξαρτησίας και κοινωνικοποίησης όπως:

• Να δουλεύει και να κάνει κάτι μόνο του
• Να ακούει και να προσέχει όταν κάποιος μιλά
• Να μπορεί να συναναστρέφεται και να συνεργάζεται με συνομήλικα παιδιά π.χ. να παίζει μαζί τους, να περιμένει τη σειρά του
• Να μπορεί να συμμετέχει σε δομημένα πλαίσια όπως το παιχνίδι και να παρακολουθεί την ώρα του παραμυθιού
• Να έχει την ικανότητα να μένει μόνο του μακριά από τους γονείς.

Συνοπτικά λοιπόν η Σχολική ετοιμότητα δεν είναι μία ευθεία γραμμή – δεν είναι μία απλή ικανότητα αλλά μία σύνθετη, η οποία δεν είναι υποχρεωτικά ομαλή. Δηλαδή δεν είναι μία διαδικασία που απλά λέμε ότι ένα παιδί μπορεί ή δεν μπορεί. Είναι μία διαδικασία στην οποία χρειάζεται ο ειδικός να περάσει αρκετή ώρα με το παιδί και τους γονείς και να εντοπίσει τους πιθανούς τομείς όπου το παιδί δεν είναι τόσο αποτελεσματικό αλλά και τους τομείς που το παιδί παρουσιάζει αυξημένες δυνατότητες, πάνω στις οποίες θα «πατήσουμε» για να βοηθηθεί το παιδί.