Ο ρόλος που έπαιξε η μουσική στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης παρουσιάστηκε στην Στέγη (φωτογραφίες, βίντεο)

Δευτέρα, 30 Ιανουαρίου 2023 22:11
Γράφτηκε από τον/την Μαρία Τριγώνη

Με αφορμή την Διεθνή Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος, που καθιερώθηκε η 27η Ιανουαρίου από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, πραγματοποιήθηκε εκδήλωση στην Αντωνιάδειο Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Βέροιας.

Το Δημοτικό Ωδείο της ΚΕΠΑ Δήμου Βέροιας διοργάνωσε την εκδήλωση «Αναβολή για την ορχήστρα, η Μουσική και οι μουσικοί στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης».

Επρόκειτο για μια βαθιά συγκινητική εκδήλωση αφιερωμένη στη ζωή και το έργο των μουσικών που φυλακίστηκαν και μαρτύρησαν στα ναζιστικά στρατόπεδα την περίοδο 1933 – 1945.

Την εκδήλωση παρουσίασε η καθηγήτρια πιάνου του ΔΩΒ Πόπη Φιρτινίδου κι αφορούσε μια εις βάθος μελέτη της με σκοπό να τιμηθούν οι μάρτυρες μουσικοί που ανέβηκαν στα τρένα της ντροπής με τα μουσικά τους όργανα αγκαλιά.

Οι μαρτυρίες και οι προσωπικές αναμνήσεις των συγγραφέων και μουσικών για το πως η μουσική στάθηκε σωσίβιο στην περίοδο του εγκλεισμού τους στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, έφτασαν σε εμάς μέσα από βιβλία, επιστημονικές μελέτες, κινηματογραφικές ταινίες και συνεντεύξεις.

"Η κατασκευή των πρώτων στρατοπέδων συγκέντρωσης ξεκίνησε αρκετά πριν τον πόλεμο, σύντομα μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης της Γερμανίας από τους ναζί το 1933. Τα πρώτα χρόνια οι περισσότεροι από τους έγκλειστους βρίσκονταν εκεί για ιδεολογικούς λόγους, ήταν κομμουνιστές και σοσιαλιστές, ενώ σταδιακά, καθώς η Ευρώπη πέρασε στη δίνη του πολέμου, τσιγγάνοι, μάρτυρες του ιεχωβά, ομοφυλόφιλοι, άτομα με ειδικές ανάγκες, ανάπηροι και -βεβαίως και στη συντριπτική πλειοψηφία- Εβραίοι αποτέλεσαν τον πληθυσμό των στρατοπέδων.

Το γεγονός πως πολλοί εξειδικευμένοι αιχμάλωτοι παρέτειναν ή έσωσαν τη ζωή τους στα στρατόπεδα χάρη σε κάποια εξειδίκευσή τους που τους κατέστησε χρήσιμους στους ναζί, είναι αρκετά γνωστό. Οι καλλιτέχνες δεν αποτέλεσαν εξαίρεση, καθώς οι αξιωματικοί εκτός από όλων των ειδών τις χειρωνακτικές εργασίες που απαιτούσαν από τους φυλακισμένους να κάνουν, φρόντιζαν να τους επιφορτίζουν και με την ψυχαγωγία τους. Εκτός από την ψυχαγωγία των βαθμοφόρων, η παρουσία των μουσικών στα στρατόπεδα συγκέντρωσης εξυπηρετούσε και άλλους σκοπούς: την προπαγάνδα, την παρουσία τους σε εκτελέσεις και βασανισμούς και την καταρράκωση του ηθικού των κρατουμένων.

Παρά τον ζόφο της ζωής μέσα στα στρατόπεδα, η αυθόρμητη μουσική δημιουργία ως σημάδι αλληλεγγύης, αντίστασης και επιβεβαίωσης της ανθρωπιάς δεν σταμάτησε ποτέ", ανέφερε η Πόπη Φιρτινίδου.

Η φιλόλογος Σοφία Τσιάμη ανέγνωσε μαρτυρίες ανθρώπων – μουσικών που επέζησαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.