Εκδήλωση μνήμης - εγκαίνια έκθεσης φωτογραφίας για τα 50 χρόνια τουρκικής κατοχής στην Κύπρο

Τετάρτη, 30 Οκτωβρίου 2024 22:06
Γράφτηκε από τον/την Μαρία Τριγώνη

Στο πλαίσιο της συμπλήρωσης 50 χρόνων από την εισβολή και την Τουρκική κατοχή στην Κύπρο, διοργανώθηκε εκδήλωση μνήμης και τιμής στη Βέροια.

50 ολόκληρα χρόνια προσφυγιάς, 50 χρόνια διαίρεσης, 50 χρόνια αγνοουμένων, 50 χρόνια παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, 50 χρόνια παραγνώρισης των ψηφισμάτων του Ο.Η.Ε., 50 χρόνια καταστροφής της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, 50 χρόνια αγώνα και προσπάθειας εξεύρεσης λύσης.

Η σεμνή και συγκινητική εκδήλωση με τίτλο «Κύπρος, μισός αιώνας κατοχής μισή πατρίδα» πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τετάρτης 30 Οκτώβρη, στο Παύλειο Πολιτιστικό.

Στον χαιρετισμό της η πρόεδρος του Σωματείου Κυπρίων Νομού Ημαθίας «Ο Ευαγόρας», Ελένη Ψαρά, αναφέρθηκε στον μισό αιώνα από την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο και στην καταστροφή των χριστιανικών μνημείων. Είπε ότι ο χώρος της εκδήλωσης δεν επιλέχθηκε τυχαία, καθώς το Μενδρεσέ Τζαμί είναι ένα μνημείο της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης. Η έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφικά ντοκουμέντα των ανθρώπων και της κοινωνίας. «Απόψε τιμούμαι τους ανθρώπους που στα 18 τους χρόνια αναμετρήθηκαν με τον θάνατο», συμπλήρωσε.

Ο Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων αναφέρθηκε στην εκδήλωση μνήμης και τιμής των ηρωικών αγωνιστών, νεκρών, αγνοουμένων και προσφύγων, και τόνισε ότι η Μητρόπολη επιδιώκει να θυμίσει και παρακινεί τους πολίτες να μην ξεχάσουν αυτήν την θλιβερή σελίδα της ιστορίας.

Στον χαιρετισμό του ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Βέροιας, Στέργιος Σουροβίκης είπε ότι η Ελλάδα παραμένει ακρωτηριασμένη εδώ και μισό αιώνα. «Προέχει όχι μόνο η μνήμη αλλά και η δράση. Στην Ελλάδα συνηθίσαμε να πολεμάμε για να αποκτήσουμε κάτι. Το αίμα των ανδρών και παιδιών που έπεσαν στα πεδία της μάχης ζητά δικαίωση», είπε.

Ο Αντώνης Καγκελίδης, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Πατρίδας «Ευστάθιος Χωραφάς», συνδιοργανωτής της εκδήλωσης κι άλλων επετειακών δράσεων, τόνισε ότι δεν πρέπει να ξεχάσουμε την καταστροφή και την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Θα πρέπει να κρατήσουμε ζωντανή την ελπίδα για μια Κύπρο ενιαία.

Ο Αντιπρόεδρος της Ομοσπονδία Κυπριακών Οργανώσεων Ελλάδας, Κώστας Σταματάρης τόνισε την σημασία του τρίπτυχου που υποστηρίζει η ΟΚΟΕ, «Αγωνίζομαι, Αντιστέκομαι, Διεκδικώ».

Ακολούθησε η τελετή απονομής τιμητικών διακρίσεων σε ζώντες κι όσους έπεσαν στα πεδία των μαχών.

Έπεσαν στα πεδία των μαχών:

1. Κόκκας Κωνσταντίνος του Παναγιώτη

2. Σούρλας Κωνσταντίνος του Γεωργίου

Οι εν ζωή:

3. Ανδρέου Γεώργιος του Δημητρίου

4. Δοδούδης Γεώργιος του Μόσχου

5. Θεοτής Σάββας του Ιωάννη

6. Ιωάννου Αντώνιος του Παύλου

7. Κικής Σωτήριος του Αθανασίου

8. Κουτσαντάς Βασίλειος του Ευάγγελου

9. Λεμονής Σωτήριος του Νικολάου

10. Λίλιας Εμμανουήλ του Αργυρίου

11. Νεστορόπουλος Δημήτριος του Νικολάου

12. Παναγιωτόπουλος Κωνσταντίνος του Θωμά

13. Παπατζαλάκης Ανδρέας του Δήμου

14. Παρίσης Κωνσταντίνος του Σάββα

15. Σιακαβάρας Θωμάς του Λαζάρου

16. Στάικος Αθανάσιος του Παρασκευά

17. Σταυρόπουλος Ανδρέας του Σταύρου

18. Τραγιανόπουλος Στέφανος του Κωνσταντίνου

19. Φωτόπουλος Διαμαντής του Αντωνίου

20. Ψαράς Φυλακτής του Ιωάννη

Αναπαύθηκαν εν ειρήνη:

21. Δελημάνης Αργύριος του Θωμά

22. Ευριπίδης Εμμανουήλ του Γεωργίου

23. Καραμητσιόπουλος Σωτήριος του Δημητρίου

24. Κασνακίδης Βασίλειος του Μόσχου

25. Μελιόπουλος Κωνσταντίνος του Δημητρίου

26. Ξερομερήσιος Γεώργιος του Κωνσταντίνου

Έπειτα ακολούθησε η ομιλία του Αναπληρωτή καθηγητή διεθνούς δικαίου της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ., Δρ. Μιλτιάδη Σαρηγιαννίδη, με τίτλο «Μισός αιώνας , μισή πατρίδα».

Ο κ. Σαρηγιαννίδης αναφέρθηκε στην συμπλήρωση των 50 χρόνων από την εισβολή και κατοχή της Κύπρου από την Τουρκία. «Στόχος είναι να συμβάλλουμε στην κατανόηση των γεγονότων που συνέβησαν, με μια αναδρομή στο σήμερα, ώστε να γίνει κατανοητή η τρέχουσα κατάσταση μέσα από τις αδυναμίες, τα λάθη και τις παραλείψεις του παρελθόντος, να αντιληφθούμε το πόσο σημαντικό είναι να διατηρήσουμε τη μνήμη διότι το να αλλάξουμε τα πράγματα στο πεδίο είναι πάρα πολύ δύσκολο, να αντιληφθούμε επίσης ότι οποιαδήποτε λύση πρέπει να είναι βιώσιμη, πρέπει να δίκαιη και να μην απομακρύνετε από τις βασικές αρχές και αξίες του δικαίου και του ανθρωπισμού και από την άλλη πλευρά να αντιληφθούμε ότι η Κύπρος σήμερα δεν είναι η Κύπρος του 1974. Είναι ένα σύγχρονο Ευρωπαϊκό κράτος που ταυτόχρονα με τα 50 χρόνια μνήμης από την εισβολή και κατοχή πλέον από την Τουρκία, μπορεί να γιορτάζει και τα 20 χρόνια από την είσοδό της στην ευρωπαϊκή ένωση και τη χάραξη μιας καινούργιας πολιτικής και προοπτικής για την ίδια τη δημοκρατία της Κύπρου και το λαό της».

Στο τελευταίο μέρος της εκδήλωσης εγκαινιάστηκε η έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ: 1974-2024».

Η έκθεση είναι αφιερωμένη στα γεγονότα του 1974 με 50 φωτογραφίες που δόθηκαν από το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών & Φωτογραφικό Αρχείο της Κυπριακής Δημοκρατίας, και χωρίζεται σε πέντε θεματικές κατηγορίες.

Οι θεατές γίνονται μάρτυρες της πολύπλευρης επίπτωσης της τουρκικής εισβολής στους ανθρώπους και στην κοινωνία στο σύνολό της, μέσα από τον φακό.

Την επιμέλεια της έκθεσης έχει ο Professor Nicholas Alexiou, Sociology Department CUNY USA

Την εκδήλωση συνδιοργανώνουν οι φορείς: Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης & Καμπανίας, Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας, Δικηγορικός Σύλλογος Βέροιας, Παγκύπριος Σύνδεσμος Αμερικής, Παγκόσμια Συντονιστική Επιτροπή Κυπριακού Αγώνα (PSEKA), Αρχείο Ελληνικής Διασποράς Αμερικής (HAP) και Πολιτιστικός Σύλλογος Πατρίδας «Ευστάθιος Χωραφάς». Τελεί υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Εσωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Την εκδήλωση παρουσίασε εκ μέρους της Περιφερειακής Ενότητας Ημαθίας, Νανά Καραγιαννίδου.

♦ Αναλυτικά για την έκθεση

Η έκθεση, είναι χωρισμένη σε πέντε θεματικές ενότητες

Η πρώτη ενότητα έχει τίτλο ΕΙΣΒΟΛΗ. Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο έλαβε χώρα σε δύο φάσεις: η πρώτη φάση ξεκίνησε στις 20 Ιουλίου 1974, και η δεύτερη επίθεση άρχισε στις 14 Αυγούστου 1974. Η εισβολή ήταν – και παραμένει – παράνομη σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, καθώς παραβίαζε την κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενός ανεξάρτητου κράτους και μέλους των Ηνωμένων Εθνών.

Πολλές πηγές, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οργανισμών της αμερικανικής κυβέρνησης και διεθνών οργανισμών, έχουν χαρακτηρίσει συστηματικά τη στρατιωτική δράση της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974 ως παράνομη κατοχή που παραβίασε το διεθνές δίκαιο. Αυτή η ενότητα δείχνει τα αρχικά στάδια της εισβολής, αποτυπώνοντας την άφιξη στρατιωτικών δυνάμεων και την κλιμάκωση των εχθροπραξιών μέσα από εικόνες στρατιωτών και οχημάτων που εισέρχονται σε πόλεις και χωριά. Οι θεατές μεταφέρονται πίσω στις ταραχώδεις ημέρες του καλοκαιριού του 1974, όταν η δημοκρατία και η ειρήνη της Κύπρου και της Ευρώπης διαλύθηκαν.

Η δεύτερη ενότητα έχει τίτλο ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ. Η καταστροφή που προκλήθηκε από την εισβολή απεικονίζεται παραστατικά σε αυτήν την ενότητα, η οποία παρουσιάζει τα απομεινάρια της στρατιωτικής βομβαρδιστικής επίθεσης και του αστικού πολέμου. Από τις βομβαρδισμένες πόλεις και τη βεβήλωση ιερών χώρων, οι φωτογραφίες μαρτυρούν την αδιάκριτη καταστροφή που έπληξε τις κυπριακές κοινότητες σε ολόκληρο το νησί. Ανάμεσα στα ερείπια, οι συγκλονιστικές εικόνες καταστροφής και διαλυμένης ζωής λειτουργούν ως τρομακτικές υπενθυμίσεις του ανυπολόγιστου κόστους του πολέμου.

Η τρίτη ενότητα έχει τίτλο ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ & ΔΙΑΡΚΕΙΣ ΑΔΙΚΙΕΣ, γιατί η εισβολή του 1974 προξένησε τεράστιες απώλειες σε ζωές και εκτοπισμούς. Επίσης οδήγησε σε ευρείες και συστηματικές παραβιάσεις θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών. Οι φωτογραφίες σε αυτήν την ενότητα μαρτυρούν αυτές τις παραβάσεις εναντίον του κυπριακού λαού.

Η βίαιη εκδίωξη αμάχων από τα σπίτια τους και η διχοτόμιση του νησιού αποτελούν σοβαρές παραβιάσεις του δικαιώματος της ελευθερίας κίνησης και διαμονής, όπως κατοχυρώνεται στο διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επίσης, το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, μια θεμελιώδη αρχή του διεθνούς δικαίου, έχει παραβιαστεί. Η συνεχιζόμενη κατοχή στέρησε από τον κυπριακό λαό το δικαίωμά του να καθορίζει την πολιτική του κατάσταση και να επιδιώκει την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική του ανάπτυξη.

Η τέταρτη ενότητα έχει τίτλο ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΙ. Η εισβολή έχει διαιωνίσει μια de facto κατάσταση βίαιων εξαφανίσεων με εκατοντάδες υποθέσεις που παραμένουν αδιευκρίνιστες μέχρι σήμερα. Οι οικογένειες στοιχειώνονται από την απουσία των αγαπημένων τους προσώπων, ενώ τους αρνούνται την αλήθεια και την οριστική επίλυση. Ο πόνος της αβεβαιότητας και της απώλειας είναι εμφανής σε αυτήν την ενότητα, η οποία αναδεικνύει το αδιέξοδο των αγνοουμένων και των οικογενειών τους. Μέσα από πορτραίτα θρηνούντων μητέρων, συζύγων και παιδιών που κρατούν ξεθωριασμένες φωτογραφίες και αναμνήσεις, ερχόμαστε αντιμέτωποι με την διαρκή τραγωδία των αδιευκρίνιστων εξαφανίσεων και την συνεχιζόμενη αναζήτηση δικαιοσύνης.

Η Επιτροπή Αγνοουμένων (CMP), υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, κατάρτισε έναν επίσημο κατάλογο με 2.001 αγνοούμενους. Από το 1981, έχει πραγματοποιήσει πάνω από χίλιες ανασκαφές και εκταφές σε ολόκληρο το νησί, ανακτώντας και ταυτοποιώντας τους μισούς αγνοούμενους και επιστρέφοντας τα οστά τους στις οικογένειές τους. Η αδιευκρίνιστη μοίρα και αξιοπρέπεια των Κυπρίων που εξακολουθούν να αγνοούνται αποτελεί ένα επείγον διεθνές ζήτημα. Η πέμπτη ενότητα έχει τίτλο ΠΑΙΔΙΑ & ΤΡΑΥΜΑΤΑ ΠΟΛΕΜΟΥ. Το επίκεντρο αυτής της ενότητας είναι τα νεότερα θύματα της εισβολής, και εξερευνά τον βαθύ αντίκτυπο του τραύματος του πολέμου στα παιδιά. Από τα σοκαρισμένα πρόσωπά τους και τα δακρυσμένα μάτια τους, μέχρι τις σκηνές προσωρινών αιθουσών διδασκαλίας και παιδικών χώρων ανάμεσα στα ερείπια, οι φωτογραφίες προσφέρουν μια ματιά στην ανθεκτικότητα και την ευαισθησία των παιδιών που έχουν βρεθεί στη λαίλαπα του πολέμου.

Η έκθεση φιλοξενήθηκε στην Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου στην Ουάσιγκτον και στο QueensCollege της Νέας Υόρκης.

♦ Επιπλέον, στο χώρο φιλοξενείται μέρος της έκθεσης φωτογραφίας του Μουσείου της Ιεράς Μονής Κύκκου, που αφορά στην καταστροφή της Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην Κύπρο και φέρει τον τίτλο: «Τα χριστιανικά μνημεία στην κατεχόμενη Κύπρο: Όψεις και Πράξεις μιας συνεχιζόμενης καταστροφής»

Λίγα λόγια

Από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 και για τριάντα σχεδόν χρόνια μετά, ελάχιστες ήταν οι πληροφορίες για την κατάσταση των πολιτιστικών και χριστιανικών μνημείων στο κατεχόμενο τμήμα του νησιού ή για την τύχη των κινητών τους αντικειμένων. Μεμονωμένες πληροφορίες που κατά καιρούς γίνονταν γνωστές, έκαναν λόγο για μεγάλη καταστροφή, λεηλασίες και βανδαλισμούς των ναών, σύληση των νεκροταφείων, μετατροπή των εκκλησιών σε στάβλους και αρπαγή των εικόνων τους και των ιερών τους σκευών, ενώ ο εντοπισμός των αποτοιχισμένων ψηφιδωτών από την Παναγία Κανακαριά της Λυθράγκωμης στις ΗΠΑ, συντάραξε την παγκόσμια κοινή γνώμη.

Τριάντα χρόνια μετά την τούρκικη εισβολή και μετά τη μερική άρση των περιορισμών διέλευσης στις κατεχόμενες περιοχές Κύπρου (Πάσχα 2003), το ενδιαφέρον του ΜητροπολίτουΚύκκου και Τυλληρίας κ. κ. Νικηφόρου για την τύχη της εκκλησιαστικής πολιτιστικής κληρονομιάς στις κατεχόμενες περιοχές εκδηλώθηκε και έμπρακτα. Τα Μουσείο της ιεράς Μονής Κύκκου ενέταξε στα ερευνητικά του προγράμματα την πρώτη συστηματική και επιστημονική συγκέντρωση πληροφοριών, την καταγραφή, την φωτογραφική και αρχιτεκτονική αποτύπωση των κατεχομένων χριστιανικών ναών, για την οποία συγκροτήθηκε ομάδα ειδικών με συντονιστή τον δρα Χαράλαμπο Χοτζάκογλου.

Αποτέλεσμα του προγράμματος αυτού ήταν η συλλογή 20,000 φωτογραφιών, που αποτελούν μια πλήρη καταγραφή των εκκλησιαστικών μνημείων στις κατεχόμενες περιοχές, η πραγματοποίηση εκδόσεων και εκθέσεων με στόχο την διαφώτιση για το δράμα της Κύπρου και την καταστροφή της πολιτιστικής της κληρονομιάς. Η Έκθεση φωτογραφιών που έγινε στις αίθουσες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2008 ευαισθητοποίησε τους αρμόδιους φορείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η έκθεση επαναλήφθηκε στην Νέα Υόρκη, στο Ρίμινι της Ιταλίας και σε άλλες χώρες . Έκτοτε, με τη πολύτιμη συμβολή και στήριξη της Ομοσπονδίας Κυπριακών Οργανώσεων Ελλάδας, παρουσιάστηκε σε πολλές πόλεις της Ελλάδας .

♦ Η έκθεση θα διαρκέσει δέκα μέρες, δίνοντας την ευκαιρία σε μεμονωμένους πολίτες, αλλά και σχολικές μονάδες να την επισκεφθούν.

Η είσοδος είναι ελεύθερη.

Ώρες λειτουργίας: καθημερινά, 9.00 π.μ. – 13.00 μ.μ. & 18.00 μ.μ. – 20.00 μ.μ.

View this gallery on Flickr

View the embedded image gallery online at:
https://pliroforiodotis.gr/index.php/news/culture-menu/difer-menu/100922-ekdilosi-mnimis-egkainia-ekthesis-fotografias-gia-ta-50-xronia-tourkikis-katoxis-stin-kypro#sigProId17563c489d