Παρουσιάστηκε στη Βέροια το βιβλίο του Βλάση Αγτζίδη 'Μεταξύ Σεβρών και Λωζάνης. Πλευρές της Μικρασιατικής Τραγωδίας'

Παρασκευή, 06 Δεκεμβρίου 2024 23:13
Γράφτηκε από τον/την Μαρία Τριγώνη

Ομιλία για την Μικρασιατική Τραγωδία διοργανώθηκε στη Βέροια, με αφορμή το βιβλίο του Δρ. Βλάση Αγτζίδη, «Μεταξύ Σεβρών και Λωζάννης. Πλευρές της Μικρασιατικής Τραγωδίας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Παρασκευής 6 Δεκεμβρίου, στον πολυχώρο Sala Ελιά.

Οι παρευρισκόμενοι, μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, μαθητές, εκπρόσωποι συλλόγων και φορέων και λάτρεις της ιστορίας συνάντησαν τον Βλάση Αγτζίδη, διδάκτορα Σύγχρονης Ιστορίας του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ με βασικές σπουδές στα μαθηματικά και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές (ΕΚΠΑ). «Έναν μαθηματικό που έγινε ιστορικός, έναν τεχνοκράτη που μεταπήδησε στο πεδίο μιας επιστήμης ιδιογραφικής, της οποίας αμφισβητείται ο επιστημονικός χαρακτήρας καθώς δε στοχεύει στη διατύπωση επαληθεύσιμων νόμων και γενικών προτάσεων, δε στηρίζεται σε αξιώματα και θεωρήματα αλλά είναι ανοιχτή σε αναθεωρήσεις και εγείρει διαρκώς αξιώσεις να κατανοήσουμε αυτό που συνέβη, αυτό που συμβαίνει και τη διαλεκτική τους σχέση», όπως είπε στην ομιλία της η κ. Καρυπίδου.

Την εκδήλωση διοργάνωσε το Βιβλιοπωλείο ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΟ και ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Ημαθίας, με την υποστήριξη της Ευξείνου Λέσχης Βέροιας, του Μ.Α.Σ. Καλλιθέας, της Θρακικής Εστίας Βέροιας, του Συλλόγου Μικρασιατών Ημαθίας και της Ευξείνου Λέσχης Ποντίων Νάουσας.

Για το βιβλίο μίλησε η φιλόλογος Δέσποινα Καρυπίδου.

«Ο ιστορικός Έντουαρντ Χάλετ Καρ στο βιβλίο του τι είναι ιστορία (πρώτη έκδοση 1961) παρομοίασε τους ιστορικούς με τους ψαράδες. Το τι ψάρια θα πιάσουν εξαρτάται από τα δίχτυα που θα ρίξουν. Άλλα τα δίχτυα για τα μικρά ψάρια, άλλα για τα μεγάλα. Η παρουσίαση των γεγονότων είναι μικρά ψάρια. Τα μεγάλα ψάρια είναι οι διαδικασίες κατασκευής τους, οι οικονομικές, πολιτικές κοινωνικές και πολιτισμικές διαθεσιμότητες που τα παρήγαγαν και τα προσδιόρισαν. Όπως επίσης το αποτύπωμα που άφησαν τα γεγονότα, το καταπίστευμα που κληροδότησαν σε μας, τους προσωρινούς κληρονόμους της μνήμης. Τέτοια ψάρια φιλοδοξεί να πιάνει με τα δίχτυα του ο Βλάσης Αγτζίδης. Το βιβλίο "μεταξύ Σεβρών και Λωζάνης: πλευρές της μικρασιατικής τραγωδίας"κινείται ανάμεσα σε δύο Συνθήκες που σφράγισαν όσο λίγες τις συνθήκες που διαμορφώθηκαν στην Ελλάδα το πρώτο μισό του 20ου αιώνα….

Ο Αγτζίδης στο βιβλίο του παραθέτει εξαιρετικά ενδιαφέροντα και τεκμηριωμένα στοιχεία για την κοινωνική και οικονομική δομή της οθωμανικής αυτοκρατορίας στις αρχές του 20ου αιώνα, για το χαρακτήρα του κεμαλικού κινήματος, για τις επιδιώξεις των Δυνάμεων της εποχής και τα διακυβεύματα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, για το ζήτημα του Πόντου και τις απόπειρες διαχείρισης του ποντιακού ζητήματος, για την προσφυγιά του 1922 στη «μητέρα πατρίδα» (ή μήπως στη μητριά-πατρίδα; ), για τις πολιτικές κατευθύνσεις που θα πάρουν οι προσφυγικοί πληθυσμοί κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά.

Ο συγγραφέας του βιβλίου ερμηνεύει και αναλύει μια τραγωδία. Μια τραγωδία που συντελέστηκε μέσα σε μία πυκνή δεκαετία με την εμπλοκή πολλών: των Τούρκων εθνικιστών αλλά και των χριστιανικών δυνάμεων (της Γερμανίας και της Αυστρίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας, των Σοβιετικών) αλλά και των Ελλήνων βασιλοφρόνων της κυβέρνησης Γούναρη- Πρωτοπαπαδάκη…

Ο Αγτζίδης γράφει για ένα τραύμα, ένα τραύμα δικό του, δικό μας, ένα τραύμα συλλογικό που επιτέλους αποδόθηκε στις μνημονικές κοινότητες για να το διαχειριστούν ώστε να αποδοθεί στην Ιστορία με τη συμμετοχή τους και όχι ερήμην τους. Ένα τραύμα πολιτισμικό. Πολιτισμικό τραύμα συνιστά το νόημα που αποδίδει μία συλλογικότητα σε ένα τραγικό γεγονός που βίωσε και σφράγισε ανεξίτηλα τη μνήμη και την ταυτότητα της….», είπε μεταξύ άλλων.

Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο συγγραφέας Βλάσης Αγτζίδης, ο οποίος έκανε αναφορά στο πλαίσιο που προσέγγισε και μελέτησε με τον δικό του τρόπο τα ιστορικά γεγονότα, τα οποία αναλύονται με μεγάλη ακρίβεια στο βιβλίο.

Ακολούθησε συζήτηση με το κοινό, ενώ στο τέλος ο συγγραφέας υπέγραψε αντίτυπα των βιβλίων του.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

H συνθήκη που υπογράφτηκε στις 24 Ιουλίου 1923 στη Λωζάννη της Ελβετίας ακύρωνε και αναθεωρούσε τη Συνθήκη των Σεβρών του Αυγούστου του 1920. Πρόκειται για την τελευταία πράξη μιας ιστορικής διαδικασίας που άρχισε το 1914, με την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου, και κορυφώθηκε με την ήττα του ελληνικού στρατού τον Αύγουστο του 1922 από τα τουρκικά εθνικιστικά στρατεύματα του Μουσταφά Κεμάλ. Η μικρασιατική καταστροφή υπήρξε μια πρωτοφανής ανθρωπιστική καταστροφή για τους Έλληνες, τους Αρμένιους και τις υπόλοιπες μη μουσουλμανικές κοινότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στο βιβλίο αναλύονται οι δύο συνθήκες (Σεβρών και Λωζάννης), το γεωπολιτικό περιβάλλον εντός του οποίου υπογράφτηκαν, καθώς και οι πρόνοιές τους, ο Εθνικός Διχασμός και η διαχείριση της μικρασιατικής πρόκλησης, οι προσδοκίες και οι ματαιώσεις για το Ζήτημα του Πόντου, η στάση των Μεγάλων Δυνάμεων, οι αιτίες της μικρασιατικής καταστροφής και το τέλος της τραγωδίας. Παρακολουθούμε, επίσης, την τύχη των προσφύγων του ’22 στην Ελλάδα (αποκατάσταση, αντιμετώπιση από τις πολιτικές δυνάμεις, σχέση με την αριστερά, εκλογική συμπεριφορά), καθώς και τους πρόσφυγες στη Ρωσία και στην ΕΣΣΔ.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής σχολής του AΠΘ, με βασικές του σπουδές τα Μαθηματικά και τους Η/Υ (ΕΚΠΑ). Το αντικείμενο της διατριβής του –την οποία υποστήριξε το 1996– ήταν η σοβιετική, κομματική, ελληνόφωνη εφημερίδα του Καυκάσου Κόκκινος Καπνάς (Κόκκινος καπνεργάτης), μέσω της οποίας αποκωδικοποιούνται οι «απόκρυφοι» επικοινωνιακοί κώδικες της σταλινικής εκδοχής του σοβιετικού καθεστώτος. H μελέτη του για την παρευξείνιο διασπορά και τις ελληνικές εγκαταστάσεις στις βορειοανατολικές περιοχές του Εύξεινου Πόντου έλαβε το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών.

Τα κύρια ερευνητικά του ενδιαφέροντα σχετίζονται με τον σοβιετικό Μεσοπόλεμο και την ιστορία του σοβιετικού ελληνισμού, την ελληνική διασπορά, την ιστορική εμπειρία του ελληνισμού στη Μικρά Ασία, κυρίως στις περιοχές του Πόντου και της Ιωνίας, καθώς και με τη διαδικασία μετάβασης από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην εποχή των εθνών-κρατών.

Πήρε μέρος στην επιχείρηση απεγκλωβισμού των Ελλήνων από το εμπόλεμο Σοχούμι του Καυκάσου κατά την περίοδο του πολέμου μεταξύ Αμπχαζίων και Γεωργιανών, καθώς και στην οργανωτική επιτροπή που συγκρότησε το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού.

Έχει εκδώσει και επιμεληθεί 18 βιβλία. Έχει δημοσιεύσει αρκετά άρθρα για τα θέματα που τον ενδιαφέρουν. Από το ‘87 αρθρογραφεί σε εφημερίδες (Καθημερινή, Ελευθεροτυπία, Αυγή, Έθνος κ.ά.) και περιοδικά. Δίδαξε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Δίδαξε το μάθημα για το συλλογικό Τραύμα και τη διαχείριση της Μνήμης στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 2009 επιμελείται του Σεμιναρίου Ιστορίας στο «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο» του δήμου Κηφισιάς.

Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν τα έργα του Εμείς και το Ισλάμ. Η συνάντηση του ελληνισμού με τον αραβο-μουσουλμανικό κόσμο (2017) και Μεταξύ Σεβρών και Λωζάννης. Πλευρές της μικρασιατικής τραγωδίας (2024).

View this gallery on Flickr

View the embedded image gallery online at:
https://pliroforiodotis.gr/index.php/news/culture-menu/book-menu/101952-parousiastike-sti-veroia-to-vivlio-tou-vlasi-agtzidi-metaksy-sevron-kai-lozanis-plevres-tis-mikrasiatikis-tragodias#sigProId25f01622f2