Πελματιαία απονευρωσίτιδα ("άκανθα πτέρνας")

Η πελματιαία απονεύρωση είναι μια δεσμίδα από επιμήκεις ίνες συνεκτικού ιστού που στην ουσία είναι ανελαστική, βρίσκεται μόνιμα υπό τάση και διατηρεί την λεγόμενη ποδική καμάρα του ποδιού με τον ίδιο τρόπο που μια χορδή διατηρεί την καμπύλη ενός τόξου. Ξεκινά από την πτέρνα και εκτείνεται έως και κάτω από τα μετατάρσια, εκεί δηλαδή που αρχίζουν τα δάκτυλα του ποδιού.

Η πελματιαία απονευρωσίτιδα είναι μια φλεγμονώδης κατάσταση της πελματιαίας απονεύρωσης και είναι μια από τις πιο κοινές αιτίες πόνου στην περιοχή της πτέρνας. Πολλές φορές στο σημείο που εκδηλώνεται ο πόνος, διαπιστώνεται σε ακτινολογικό έλεγχο μια οστέινη ανάπτυξη την αποκαλούμενη “άκανθα” (επειδή μοιάζει στην ακτινογραφία σαν ένα αγκάθι). Το “αγκάθι” αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά εναποθέσεις “αλάτων ασβεστίου” και υποδεικνύει επαναλαμβανόμενους τραυματισμούς – φλεγμονές της περιοχής και την δημιουργία ουλώδη ιστού. Οι ασβεστώσεις αυτές σιγά σιγά οστεοποιούνται και λαμβάνουν τελικά την μορφή οστεόφυτου σαν “μύτη αγκαθιού”.

Όπως πλέον γνωρίζουμε από πολλές σύγχρονες αλλά και παλιότερες μελέτες, η άκανθα πτέρνας εμφανίζεται κατά μέσο όρο στο 10 – 15% των ανθρώπων, χωρίς αυτοί να υποφέρουν απαραίτητα από πόνο που εκδηλώνεται στην πτέρνα. Πολλές φορές η “άκανθα” είναι αμφοτερόπλευρη, αλλά πονάει μόνο το ένα πόδι. Είναι αξιοσημείωτο ότι σε πολλές περιπτώσεις ασθενών η επαναλαμβανόμενη υποτροπιάζουσα φλεγμονή και η δημιουργία “άκανθας” δεν γίνεται αντιληπτή από τον ασθενή, παρά μετά από αρκετό διάστημα (μπορεί και χρόνια).

Οι γυναίκες εμφανίζουν πελματιαία απονευρωσίτιδα πιο συχνά από ότι οι άνδρες.

Συνήθως εμφανίζεται σε ηλικία μεταξύ 40 και 60.

Είναι πολύ συνήθεις σε αθλητές που ασχολούνται με δρόμους μεγάλων αποστάσεων, με χορό ή άλματα.

Τα πιο συνηθέστερα αίτια της πελματιαίας απονευρωσίτιδας είναι

1. Πολύ σφιχτοί μύες στην γαστροκνημία (γάμπα)
2. Παχυσαρκία
3. Ζαχαρώδης διαβήτης
4. Πολύ υψηλή ή χαμηλή καμάρα του ποδιού, καθώς και ο υπερπρηνισμός του ποδιού.
5. Τραυματισμός
6. Ορθοστασία, καταπόνηση με αυξημένα φορτία και με παπούτσια που δεν υποστηρίζουν επαρκώς την ποδική καμάρα.

Ως επί το πλείστον η πελματιαία απονευρωσίτιδα κατατάσσεται στα overuse syndromes ή σύνδρομα υπέρχρησης στα ελληνικά. Το κύριο σύμπτωμα είναι πόνος κάτω από την πτέρνα, ο οποίος είναι αρκετά έντονος ειδικά στα πρώτα πρωινά βήματα.

Όσο το πόδι “ζεσταίνεται” κατά την διάρκεια των βημάτων, ο πόνος υποχωρεί αισθητά. Σε περίπτωση όμως που ο ασθενής παρόλο που πονάει συνεχίζει τις δραστηριότητες του ή δεν προχωρήσει σε αντιμετώπιση της πάθησης του, ο πόνος χειροτερεύει καθώς προκαλούνται τραυματισμοί - μικρορήξεις στην πελματιαία απονεύρωση.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η θεραπεία αρχικά συνίσταται σε ανάπαυση, διακοπή κάθε δραστηριότητας που επιδεινώνει την κατάσταση (ορθοστασία, έντονη αθλητική δραστηριότητα, περπάτημα σε πολύ σκληρό έδαφος με όχι κατάλληλα παπούτσια κλπ.). Αγωγή με αντιφλεγμονώδη χάπια που θα δώσει ο γιατρός σας, ή έγχυση τοπικά στην περιοχή της φλεγμονής.
Ορθωτικά πέλματα που απορροφούν τους κραδασμούς στην περιοχή της πτέρνας.

Χρήση υποπτερνίου που μπορεί να μειώσει την πίεση στην περιοχή της φλεγμονής, αλλά μπορεί και να επιδεινώσει μερικές φορές την κατάσταση.

Ειδικός νάρθηκας κατά την διάρκεια της νύχτας, ο οποίος διατηρεί σε ήπια διάταση την απονεύρωση και εμποδίζει την βράχυνση της κατά την διάρκεια του ύπνου.

Φυσικοθεραπεία με παγοθεραπεία, διατάσεις και κινητοποιήσεις με σκοπό την μείωση της τάσης στην απονεύρωση και χαλάρωσης των σφιχτών μυών της γαστροκνημίας, ειδικές περιδέσεις taping για υποστήριξη και διόρθωση της απονεύρωσης.

Πολύ μεγάλο ποσοστό ασθενών οι οποίοι βέβαια έχουν και την απαιτούμενη υπομονή, αφού η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει μήνες (2-3 τουλάχιστον), θεραπεύονται με συντηρητική αγωγή. Σε αρκετές όμως περιπτώσεις (περίπου 15-20%), όπου δεν υπάρχει βελτίωση με την συντηρητική αγωγή, σαν τελευταία λύση υπάρχει η χειρουργική θεραπεία και κατά την οποία γίνεται μερική διατομή με αποτέλεσμα την αποσυμπίεση της πελματιαίας απονεύρωσης.
Τα τελευταία χρόνια και ειδικότερα για τις περιπτώσεις που δεν βελτιώνονται με συντηρητική αγωγή εφαρμόζεται μια σχετικά νέα θεραπεία, η λεγόμενη shok wave therapy ή θεραπεία με κρουστικούς υπέρηχους όπως είναι γνωστή στα ελληνικά.

Πάρα πολλές κλινικές μελέτες που ασχολήθηκαν με την θεραπεία της πελματιαίας απονευρωσίτιδας, έδειξαν ποσοστά επιτυχίας 80-88%. Οι μελέτες αυτές έδειξαν σημαντικότατη βελτίωση του πόνου στην περιοχή της πτέρνας, επαναφορά της λειτουργικότητας του ποδιού και ως αποτέλεσμα την βελτίωση της ποιότητας της ζωής του ασθενούς.
Ο κρουστικός υπέρηχος είναι στην ουσία ένα ηχητικό – ωστικό κύμα που μεταφέρει υψηλή ενέργεια στο επώδυνο σημείο και στον ινώδη ιστό ή μυοσκελετικό ιστό. Επιφέρει αναλγησία λόγω του περιορισμού της συγκέντρωσης της ουσίας Ρ η οποία είναι μια αλγογόνα ουσία και προκαλεί την πρωτοπαθή υπεραλγησία. Διεγείρει την παραγωγή των βήτα – ενδορφινών, δηλαδή μια κατηγορία νευροδιαβιβαστών που παράγονται από το ίδιο το σώμα και χρησιμοποιούνται από αυτό ως παυσίπονα. Βελτιώνει την μικροκυκλοφορία και οδηγεί σε νεοαγγείωση στην περιοχή της βλάβης, με αποτέλεσμα την αύξηση του μεταβολισμού και της τροφικότητας της περιοχής. Αύξηση της παραγωγής κολλαγόνου το οποίο είναι απαραίτητο προαπαιτούμενο για την διαδικασία επιδιόρθωσης των τραυματισμένων δομών. Και τέλος με την εφαρμογή στην περιοχή των σφιχτών μυών της γαστροκνημίας (της γάμπας), επιφέρει την ελάττωση της μυικής τάσης και αναστολή του μυικού σπασμού, μέσω της έντονης υπεραιμίας που προκαλείται στην περιοχή της εφαρμογής του κρουστικού υπέρηχου.

Αφού συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την θεραπεία με κρουστικούς υπέρηχους στο εργαστήριο Φυσικοθεραπείας του Μπόσινα Γεωργίου στην Βέροια, Κωττουνίου 3. Τηλ. 23310 27008 & 6939714535, www.pliroforiodotis.gra/bosinas.