Παιδοφθαλμολογία: Σε ποιά ηλικία πρέπει να εξετάσω το παιδί μου;

Γράφει ο Μαργαρίτης Βασίλειος, Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Παιδοφθαλμίατρος

Ένας πρώτος έλεγχος θα πρέπει να γίνεται όταν ακόμα το παιδί σας είναι νεογέννητο, έτσι ώστε να μπορούν να διαγνωσθούν έγκαιρα κάποιες συγγενείς ασθένειες, όπως καταρράκτης ή γλαύκωμα, όπου και θα χρειαστεί άμεσα θεραπεία. Συνήθως αυτή η εξέταση γίνεται από τον παιδίατρο σας.

Σε περίπτωση που δεν υπάρχει κάποιο ορατό οφθαλμολογικό πρόβλημα ή εσείς ως γονείς δε βλέπετε κάποια συμπεριφορά που να σας ανησυχεί, τότε καλό θα ήταν να γίνει ένας πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος γύρω στην ηλικία των 4 ή 5 ετών προτού πάει σχολείο.

Ο έλεγχος θα πρέπει να γίνεται νωρίτερα σε περίπτωση οικογενειακού ιστορικού κάποιου διαθλαστικού σφάλματος (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός), στραβισμού (όταν τα μάτια δεν είναι παράλληλα) ή αμβλυωπίας (όταν ένα μάτι είναι ‘τεμπέλικο’).

Πόσο διαρκεί η εξέταση ενός παιδιού;

Επειδή απαιτούνται ειδικοί χειρισμοί στην εξέταση ενός παιδιού σε σχέση με έναν ενήλικα, ο χρόνος που χρειάζεται ποικίλει από 20 – 40 λεπτά. Εδώ πολύ σπουδαίο ρόλο παίζει η εμπειρία και η εκπαίδευση του οφθαλμιάτρου σε κάποιο αναγνωρισμένο πρόγραμμα εξάσκησης στην Παιδοφθαλμολογία στο εξωτερικό.

Θα χρειαστεί να βάλουμε σταγόνες στα μάτια;

Πολλές φορές θα χρειαστεί να μπούνε σταγόνες στα μάτια τους ώστε να ανοίξει η κόρη (μυδρίαση) και να μπορέσει ο οφθαλμίατρος να δει μέσα σε αυτά. Ειδικότερα, η μέτρηση ενός πιθανού διαθλαστικού σφάλματος απαιτεί τη χρήση σταγόνων. Αφού μπουν οι σταγόνες θα πρέπει να περιμένετε περίπου 20 – 30 λεπτά για να δράσουν και μετά να συνεχιστεί η εξέταση.

Αρκετές φορές οι σταγόνες είναι ενοχλητικές για τα μάτια και μπορεί τα παιδιά να αντιδράσουν και να μη θέλουν να συνεχίσει η εξέταση. Αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό και η εξέταση θα πρέπει να αναβάλλεται για αργότερα (συνήθως μετά μερικές εβδομάδες). Σε αυτήν την περίπτωση τις σταγόνες καλό είναι να τις δίνουν οι γονείς στο σπίτι 2 – 3 μέρες πριν την εξέταση.

Το μάτι του μωρού δακρύζει συνέχεια. Πού μπορεί να οφείλεται αυτό;

Αρκετές φορές το δάκρυσμα μπορεί να οφείλεται σε έναν ερεθισμό ή μια μόλυνση του ματιού (για παράδειγμα μια επιπεφυκίτιδα). Σπάνια, μπορεί να οφείλεται σε συγγενές γλαύκωμα. Αν μετά από προσεκτική εξέταση δε βρεθεί κάποιος εξωτερικός παράγοντας που να προκαλεί το δάκρυσμα, και αποκλειστεί και κάποιος σοβαρός λόγος όπως το συγγενές γλαύκωμα, τότε η πιο συχνή αιτία δακρύσματος σε τόσο μικρή ηλικία είναι η απόφραξη της αποχετευτικής συσκευής των δακρύων.

Αποχετευτική δακρυϊκή συσκευή είναι ένα σύστημα καναλιών που έχει ως ρόλο να μεταφέρει και να αποχετεύει τα δάκρυα από το μάτι προς το εσωτερικό της μύτης. Στον άνθρωπο η ανάπτυξη της δακρυικής συσκευής ολοκληρώνεται στον 9ο μήνα αλλά μερικές φορές κάποια τμήματα του παραμένουν κλειστά και γι’ αυτό τα μάτια δακρύζουν.

Ποιά είναι η θεραπεία της απόφραξης της δακρυϊκής συσκευής;

Αρχικά δοκιμάζουμε μαλάξεις στην περιοχή της εσωτερικής γωνίας των βλεφάρων από πάνω προς τα κάτω. Χρειάζονται 10 μαλάξεις 4 φορές την ημέρα. Επίσης, παράλληλα θα πρέπει να γίνεται καθαρισμός των βλεφάρων, αλλά αντιβιοτικές σταγόνες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε περίπτωση λοίμωξης και ύστερα από εξέταση από τον παιδοφθαλμίατρο.

Περίπου στο 95% των περιπτώσεων και μόνο με τις μαλάξεις, οι δακρυϊκοί πόροι ανοίγουν με την πάροδο ενός έτους. Σε περίπτωση που δεν ανοίξουν , τότε μπορεί να γίνει καθετηριασμός τους, υπό γενική αναισθησία, μεταξύ 12 – 18 μηνών. Η πιθανότητα επιτυχίας σε αυτές τις ηλικίες είναι γύρω στο 90%. Μετά τα δύο χρόνια η πιθανότητα επιτυχίας δεν είναι το ίδιο καλή και θα πρέπει μετά τον καθετηριασμό να τοποθετηθεί και ένας μικρός σωλήνας σιλικόνης στο σύστημα για να το κρατήσει ανοιχτό. Αυτός ο σωλήνας μένει εκεί για περίπου 3 – 6 μήνες. Σε μεγαλύτερες ηλικίες απαιτείται πιο σύνθετη χειρουργική επέμβαση, η οποία θα πρέπει να γίνεται αφού ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του προσώπου του παιδιού.

Υπάρχει πρόβλημα που το παιδί μου κάθεται πολύ κοντά στην τηλεόραση;

Τα περισσότερα παιδιά αρέσκονται στο να βλέπουν τηλεόραση κοντά. Επειδή όμως οι γονείς δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουν αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, τότε καλό θα ήταν το παιδί να εξεταστεί από παιδοφθαλμίατρο για τυχόν διαθλαστικό σφάλμα.

Το παιδί μου δεν μιλάει ή δεν ξέρει τα γράμματα και τους αριθμούς. Πως θα το εξετάσετε;

Υπάρχουν δοκιμασίες και τεστ που δεν απαιτούν τη συνεργασία του παιδιού. Είναι αντικειμενικές δοκιμασίες που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο της όρασης ή για την ανάγκη χρήσης διορθωτικών γυαλιών  σε κάθε ηλικία χωρίς να απαιτείται απάντηση από το παιδί.

Το παιδί μου στραβίζει. Θα ξεπεράσει άραγε το πρόβλημα;

Τα περισσότερα μικρά παιδιά δίνουν την εντύπωση ότι τα μάτια τους είναι στραμμένα προς την μύτη. Αυτό οφείλεται στο μικρό ακόμη κεφάλι τους και στην πλατιά βάση της μύτης τους και ονομάζεται ψευδοστραβισμός.  Καθώς το παιδί μεγαλώνει αυτή η εντύπωση ότι στραβίζει παύει να υπάρχει και αυτό  έχει οδηγήσει στην λανθασμένη αντίληψη ότι το παιδί μπορεί από μόνο του να ξεπεράσει το πρόβλημα. Όταν όμως πρόκειται για αληθή στραβισμό τότε το παιδί χρειάζεται βοήθεια από τον παιδοφθαλμίατρο διότι από μόνο του δεν θα ξεπεράσει το πρόβλημα.

Το παιδί μου παραπονείται για κεφαλαλγίες. Μήπως οφείλονται στα μάτια του;

Υπάρχουν διάφορες αιτίες κεφαλαλγίας. Η εξέταση πρέπει να ξεκινήσει από τον παιδίατρο του. Μια οφθαλμολογική εκτίμηση είναι απαραίτητη αν και τις περισσότερες φορές οι κεφαλαλγίες δεν οφείλονται σε οφθαλμολογικά προβλήματα.

Το παιδί μου δυσκολεύεται να διαβάσει, υπάρχει πρόβλημα με τα μάτια του;

Πάντα χρειάζεται μια οφθαλμολογική εκτίμηση από παιδοφθαλμίατρο για να αποκλειστεί κάποιο πρόβλημα όρασης, αλλά συνήθως αυτή η δυσκολία έχει σχέση με δυσλεξίες και άλλες συναφής παθήσεις όπου εκεί χρειάζεται εξέταση από ειδικό λογοθεραπευτή.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε το καινούριο site www.margaritiseye.gr ή να επικοινωνήσετε με τον ιατρό.