Σχολικός εκφοβισμός: ένα φαινόμενο που προβληματίζει

Ο σχολικός εκφοβισμός, ο οποίος στη διεθνή βιβλιογραφία είναι γνωστός με τον όρο “bullying”, αποτελεί το πιο σύνηθες φαινόμενο νεανικής παραβατικότητας. Μια σειρά επιθετικών ενεργειών από ένα παιδί-θύτη προς ένα παιδί-θύμα έχουν ως σκοπό να βλάψουν τον αποδέκτη και να προκαλέσουν γενική αναστάτωση. Η σχολική βία λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις τα τελευταία χρόνια και αποτελεί πεδίο έντονων ζυμώσεων στο χώρο της ψυχολογικής επιστήμης.

Η εκδήλωση του σχολικού εκφοβισμού έχει ποικίλες μορφές. Ένας ψυχίατρος θα κάνει λόγο για λεκτική βία (συνεχείς υβριστικές συμπεριφορές), για σωματική βία (σπρώξιμο, χαστούκι, γροθιά, ακόμα και κλοπή) και για ψυχολογική βία, η οποία είναι η χειρότερη μορφή εκφοβισμού καθώς εμπεριέχει συναισθηματική πίεση (διάδοση ψευδών ιστοριών), ψυχολογικό πόλεμο (δημιουργία συμπλέγματος κατωτερότητας) και κοινωνική απομόνωση (απομάκρυνση από την ομάδα). Συχνά παρατηρούνται φαινόμενα σεξουαλικής παρενόχλησης, πράγμα που καταδεικνύει ακόμα πιο έντονα την πολυπλοκότητα του προβλήματος.

Τα θύματα του εκφοβισμού αρχίζουν και απουσιάζουν από τις εκδηλώσεις του σχολείου, έχουν μειωμένη σχολική επίδοση και κλείνονται στον εαυτό τους. Αισθάνονται έντονο άγχος, παρουσιάζουν διαταραχές στον ύπνο και την ξεκούρασή τους, οδηγούνται στην κατάθλιψη, ενώ -σε πιο ακραίες αλλά δυστυχώς υπαρκτές περιπτώσεις- μπορούν να φτάσουν μέχρι και την αυτοκτονία. Αντίθετα, το ψυχολογικό προφίλ των θυτών είναι διαφορετικό. Οι θύτες είναι συνήθως παιδιά με άστατη κοινωνική και σχολική συμπεριφορά, που έχουν ως σκοπό την πρόκληση γενικευμένης αναστάτωσης προκειμένου να νιώσουν σημαντικοί. Συχνά, η παραβατική αυτή συμπεριφορά διατηρείται και στη μετέπειτα ζωή τους.

Στο φαινόμενο του bullying εμπλέκονται πολλά μέρη: το θύμα, ο θύτης, τα παιδιά-θεατές, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί. Ο ρόλος των γονέων και των εκπαιδευτικών είναι πολύ σημαντικός, καθώς καλούνται οι μεν και οι δε να συνεργαστούν αρμονικά για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της σχολικής βίας. Σε περίπτωση που οι εμπλεκόμενοι φορείς δεν επιτύχουν το προσδοκώμενο αποτέλεσμα, είναι επιτακτική η επέμβαση του ψυχολόγου. Μόλις οι γονείς αντιληφθούν ότι κάτι δεν πάει καλά με τη σχολική ζωή του παιδιού τους, πρέπει άμεσα να στραφούν στον ειδικό. Ο ειδικός είναι αυτός που θα αναλάβει -σε συνεργασία με γονείς και δασκάλους- να τονώσει την αυτοπεποίθηση του παιδιού, να το βγάλει από το ψυχολογικό αδιέξοδο στο οποίο έχει βρεθεί και να το κάνει να επιστρέψει εκ νέου στο σχολείο με δημιουργική διάθεση και χωρίς φόβο.

Ο ψυχίατρος Πασχάλης Γκίκας, με ιατρείο στα Πετράλωνα, εξυπηρετεί όλες τις γύρω περιοχές καθώς και τη Γλυφάδα. Τον ευχαριστούμε θερμά για τις παραπάνω πληροφορίες!