Μύκητας που ξεραίνει τα πλατάνια εξαπλώνεται στη Μακεδονία
- Γράφτηκε από τον/την Αντώνης Χατζηκυριακίδης
Η ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους των πλατάνων «επιμένει» στο καταστροφικό της έργο, καθώς εξαπλώνεται σε δάση και δασικές εκτάσεις που μέχρι στιγμής παρέμεναν απρόσβλητες.
Η ασθένεια που προκαλεί ο μύκητας Ceratocystis platani, ο οποίος εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 2004 στη νότια Πελοπόννησο, έχει εξαπλωθεί στο πλατανόδασος του ποταμού Αίσωνα στη Νεοκαισάρεια Πιερίας, ενώ απειλεί επίσης τα πλατάνια στην ευρύτερη περιοχή της Βερδικούσας Λάρισας, καθώς και το παραλίμνιο πλατανόδασος στο Ρύμνιο Κοζάνης.
Οι τελευταίες αναφορές δείχνουν πως η ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους «έχει φθάσει στη γραμμή Αρτα – Κοζάνη – Ημαθία – Πιερία, αφήνοντας μικρές αλώβητες μόνο νησίδες, όπως είναι το Πήλιο», επισημαίνει ο πρόεδρος του τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ Αλέξανδρος Δημητρακόπουλος.
Σύμφωνα με τον καθηγητή του ΑΠΘ, η ασθένεια μέχρι στιγμής δεν έχει εμφανιστεί στις άλλες 12 περιφερειακές ενότητες της Μακεδονίας, τη Θράκη, τα νησιά και την Κρήτη.
Η ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους τα προηγούμενα χρόνια προσέβαλλε «ιστορικά» και «εμβληματικά» πλατάνια, πολλά απ’ αυτά χαρακτηριζόμενα ως διατηρητέα μνημεία της φύσης, όπως είναι η «Πλατανιώτισσα των Καλαβρύτων» (και τα τρία πλατάνια της), αυτό της Αγίας Λαύρας που συνδέεται με την Επανάσταση του ’21 στην ίδια περιοχή, ο Πλάτανος του Παυσανία στο Αίγιο κ.ά.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η γρήγορη επέμβαση και η εφαρμογή των προβλεπόμενων μέτρων από δασικές και αυτοδιοικητικές υπηρεσίες αποδείχθηκαν σωτήριες για τη διάσωση των πλατανιών μιας περιοχής, όπως συνέβη στη Ναύπακτο, όπου η αρχική προσβολή σε πλάτανο αντιμετωπίστηκε με υλοτόμηση – απομάκρυνση του ξερού δέντρου και νέκρωση των γειτονικών του για να μην επεκταθεί ο μύκητας. Αποτελεσματικές φαίνεται ότι ήταν και οι επεμβάσεις στο Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας και την Αρχαία Ολυμπία.
Μετά την πρώτη δεκαετία εξάπλωσης του μύκητα στην Ελλάδα διαπιστώθηκε πλέον ότι η ξύλευση, η προσεκτική απομάκρυνση του προσβεβλημένου πλατάνου και των υπολειμμάτων κοπής, η προληπτική επίσης απομάκρυνση γειτονικών δέντρων, κλαδιών, του χώματος καθώς και η σχολαστική τήρηση όλων των προβλεπόμενων προληπτικών μέτρων που συνέστησαν εξειδικευμένες επιστημονικές ομάδες είχαν ως αποτέλεσμα την αναστολή της μεταδοτικότητας και τη διάσωση των πλατανιών σε ορισμένες απειλούμενες περιοχές.
Στα ενδεδειγμένα μέτρα που αφορούν στην κοπή, την καταστροφή με καύση ή υγειονομική ταφή των προσβεβλημένων δέντρων, πλέον αναφέρεται και η δυνατότητα μεταφοράς και περαιτέρω διαχείρισης της προσβεβλημένης ξυλείας με θερμική επεξεργασία σε κατάλληλες μονάδες (π.χ. παραγωγή βιομάζας).
Εκτός των άλλων υποχρεώνει τους ΟΤΑ που χρησιμοποιούν χωματουργικά μηχανήματα, πριόνια κι άλλα εργαλεία υλοτόμησης και κλαδέματος να αποστειρώνουν ύστερα από εργασίες κλάδευσης όλο τον εξοπλισμό κοπής-κλαδευσης, «διότι βρέθηκε ότι ο κύριος τρόπος διάδοσης του μύκητα από περιοχή σε περιοχή είναι ορισμένα χωματουργικά εργαλεία ή πριόνια και κλαδευτήρια, τα οποία χρησιμοποιούνται από τεχνικά συνεργεία και όχι μόνο που κλαδεύουν πλατάνια για να περνούν τα ηλεκτροφόρα καλώδια ή σε χωματουργικές εργασίες τάφρων πέριξ των δρόμων. Αυτό δυστυχώς δεν εφαρμόζεται αν και είναι σχετικά εύκολο» σημειώνει ο κ. Δημητρακόπουλος.
