Αναπολώντας τον Παύλο Πυρινό και την διαχρονική προσφορά ως εκπαιδευτικού, ως λόγιου και ως ενεργού πολίτη

Γράφει ο Τάσος Βασιάδης

Με αφορμή την πρόσφατη εκδήλωση μνήμης για τον Παύλο Πυρινό που πραγματοποιήθηκε στην Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας από την Κίνηση Ενεργών Πολιτών, συνεισφέρεται  αναφορά τιμής στην μνήμη ενός ξεχωριστού συμπολίτη, ενός διακεκριμένου λόγιου, ενός αγαπημένου φίλου.

Είναι  ιδιαίτερα συμβολική  η επιλογή του χώρου της Δημόσιας Βιβλιοθήκης, για την εκδήλωση τιμής στη μνήμη  του Παύλου Πυρινού, καθόσον ο ίδιος έχει υπηρετήσει  ως Διευθυντής  σε αυτό τον ναό της γνώσης, προσφέροντας ανεκτίμητες  υπηρεσίες,  με ευφυείς  εμπνεύσεις και  ακαταπόνητη εργασία,  αφιερώνοντας  τον χρόνο του, αγωνιζόμενος με πάθος και  υπηρετώντας διαρκώς, με σκοπό την ανάδειξη της Βιβλιοθήκης ως κορυφαίου πνευματικού, πολιτιστικού και εκπαιδευτικού φορέα της Βέροιας και ολόκληρης της περιοχής.

 Το μακροχρόνιο άλλωστε πολύτιμο και πολυβραβευμένο έργο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Βέροιας από την ίδρυση της μέχρι σήμερα, αποτέλεσε για τον Παύλο Πυρινό  αντικείμενο εμβριθούς μελέτης, υψηλής ταξινομητικής ικανότητας, επίπονης εργασίας και αφοσίωσης στον τελικό σκοπό, που είχε ως αποτέλεσμα την  έκδοση  του βιβλίου  «Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΒΕΡΟΙΑΣ (1953-1987) – Μια πρώτη προσέγγιση».

Με την «Πρώτη προσέγγιση» στην «Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας» προστέθηκε ακόμα ένα πετράδι στο ανεκτίμητο περιδέραιο των εκδόσεων του Παύλου Πυρινού, που μαζί με όλα τα άλλα, αποτέλεσε προσφορά προς την βεροιώτικη κοινωνία και προς κάθε αναγνώστη, από τον συγγραφέα και από τον εκδότη Γεράσιμο Καλλιγά που προσέφερε την έκδοση όπως και προηγούμενες.

Οι παλιοί μαθητές του Παύλου Πυρινού που τον γνώρισαν ως εξαιρετικό καθηγητή, γυμνασιάρχη, λυκειάρχη  και ένθερμο αρωγό στο αγώνα της ζωής, καθώς και όλοι οι συμπολίτες του που συνδέθηκαν μαζί του με μοναδικές σχέσεις φιλίας, συνεργασίας και κοινωνικής συμπόρευσης, αισθάνονται ιδιαίτερα υπερήφανοι για το επίμοχθο πνευματικό έργο που επιτέλεσε  σε όλη του τη ζωή  και απλόχερα προσέφερε στην Βέροια που την τίμησε και τον τίμησε.

Μεταφέροντας την πνευματική παράδοση της γενέτειρας του Διοσκουριάδας, πόλης που ιδρύθηκε από τους Αργοναύτες ηνιόχους των Διοσκούρων Τέλχι και Αμφίτου, η οποία αντιστοιχεί στο σύγχρονο Σοχούμι, όπου βρήκαν φιλόξενο καταφύγιο οι πολυάριθμοι Ελληνες πρόσφυγες από τον Πόντο και τα ελληνικά χωριά του Καυκάσου, όταν ο τουρκικός εθνικισμός κλιμάκωνε τη γενοκτονία του ελληνισμού στον μικρασιατικό χώρο, ο Παύλος Πυρινός αναδείχθηκε σε σημαντική πνευματική προσωπικότητα της Βεροιώτικης κοινωνίας, η οποία τον αγκάλιασε ως επίλεκτο μέλος της και τον τίμησε με διακρίσεις.

Αξιοποιώντας παραγωγικά τις διάφορες θέσεις ευθύνης στις οποίες υπηρέτησε στην Εκπαίδευση, στον Προσκοπισμό, στην Δημόσια Βιβλιοθήκη  και στους διάφορους Κοινωνικούς Φορείς,  ο Παύλος Πυρινός εργάστηκε ακαταπόνητα, οργανώνοντας, ερευνώντας, καταγράφοντας και διδάσκοντας με συνέπεια και επιστημοσύνη τα εμπεριστατωμένα ιστορικά στοιχεία τα οποία έφερε στην επικαιρότητα, μετουσιώνοντας σε πράξη την φράση του Ευρυπίδη για την αξία της ιστορικής γνώσης.

Αυτή την γνώση ο Παύλος Πυρινός εργάστηκε ακαταπόνητα για να την  μεταλαμπαδεύσει και να την καταστήσει κοινό κτήμα των συμπολιτών του, εκδίδοντας σειρά βιβλίων με τίτλους, «Βίος και ακολουθία του Αγίου Σωσιπάτρου εκ της Μακεδονικής Βεροίας», «Ανέκδοτα έγγραφα αφορώντα τας Ιεράς Μονάς Τιμίου Προδρόμου (Σκήτη Βεροίας) και Μουτσιάλης», «Η συμβολή της Μητροπόλεως Βεροίας στην Παιδεία κατά τον 19ο αιώνα», «Τα σχολεία της Βέροιας (1901-1912) και η Ιερατική Σχολή Τιμίου Προδρόμου Βεροίας 1903-1915», «Ιστορία του Προσκοπισμού στη Βέροια 1918-1950», «Φιλόπτωχος  Αδελφότης Κυριών Βεροίας Εκατό χρόνια προσφοράς», «Βεροιώτικα Σημειώματα»,  «Βεροιώτικα και Ναουσαίικα Σημειώματα Τόμος 2^ος»,  «Βεροιώτικα Σημειώματα, 3^ος Τόμος», «Η Προσκοπική Ζωή στη Βέροια 1975-1980» και «Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας 1953-1987»

Ιδιαίτερη επισήμανση χρήζει και η συστηματική ταξινόμηση περιεχομένων των 62 τευχών του περιοδικού «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ» της Δημοτικής Επιχείρισης Τοπικής Πολιτιστικής  Ανάπτυξης του Δήμου Βέροιας, τα οποία   με την χαρακτηριστική του μεθοδικότητα ο Παύλος Πυρινός συμπεριέλαβε σε μία καλαίσθητη έκδοση.

Αποτελούν ιδιαίτερα τιμητικές, όχι μόνο για τον ίδιο, αλλά για ολόκληρη την κοινωνία της Βέροιας,  οι διακρίσεις οι οποίες αποδόθηκαν στον Παύλο Πυρινό, όπως  «Το Μετάλλιο Τιμής της πόλεως των Βεροιέων» σε αναγνώριση των εξαιρετικών υπηρεσιών που πρόσφερε στην πόλη και την τοπική κοινωνία, «Τα μετάλλια Ευδόκιμου Υπηρεσίας – ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΛΕΥΚΑΔΙΤΗΣ-  και Προσκοπικής Αξίας» από  το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων και την Ένωση Παλαιών Προσκόπων, η ανακήρυξή του ως «Ευεργέτη και Επίτιμου Μέλους» από τη Φιλόπτωχο Αδελφότητα Κυριών Βεροίας, η ανακήρυξή του ως «Επίτιμου Μέλους» από την Εταιρεία Μελέτης και Πολιτισμού Ημαθίας, η επίδοση του «Χρυσού Σταυρού και του Χρυσού Μετάλλιου Α΄Τάξεως του Αργυρού Ιωβηλαίου των ΠΑΥΛΕΙΩΝ» από την Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, ο τίτλος του «Επίτιμου Προέδρου του Περιφερειακού Τμήματος Ε.Ε.Ε Βέροιας»  από τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό και  το «Οφίκιο του  Άρχοντος Διδασκάλου του Ευαγγελίου» από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Μεγαλύτερη όμως και σημαντικότερη από όλες τις διακρίσεις, υπήρξε η καθημερινή αναγνώριση εκτίμηση και αγάπη, που εισέπρατε ο Παύλος Πυρινός από τους συμπολίτες του.

Η ακατάπαυστη παραγωγική δραστηριότητα που ανέπτυξε  ο εκλεκτός συμπολίτης και η αδιάκοπτη έφεση προσφοράς προς την πόλη του, βρήκαν  την επίκαιρη έκφραση τους στην πρωτοβουλία που ανέλαβε για την αναζωπύρωση του αιτήματος μετάφρασης, διάσωσης και ανάδειξης των παλαιών κωδίκων της Μουφτείας Βέροιας, η οποία αναμένει την δικαίωση της.

Πρόκειται για τους 129 κώδικες που είναι γραμμένοι με την παλαιότερη τουρκική γραφή με αραβικούς χαρακτήρες και περιλαμβάνουν σημαντικά στοιχεία για την οικονομική, κοινωνική, εκπαιδευτική και πνευματική κατάσταση κατά την περίοδο 1602-1882 της οθωμανικής κυριαρχίας στη Μακεδονία και ειδικότερα στη Βέροια.

Παρά τις προσπάθειες που επιχειρήθηκαν κατά καιρούς, ώστε οι κώδικες να αποδοθούν στα ελληνικά, πέραν των ολίγων που μεταφράστηκαν και από τους οποίους αναδεικνύεται η σπουδαιότητα τους, τα ιστορικά αυτά έγγραφα παραμένουν στην αρχική τους μορφή και φυλάσσονται στα γραφεία των Γενικών Αρχείων Κράτους νομού Ημαθίας στην Βέροια, χωρίς το περιεχόμενο τους να είναι αξιοποιήσιμο από την σύγχρονη ιστορική έρευνα, που είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την ανάδειξη, την διατήρηση και την ταξινόμηση του ιστορικού υλικού της περιοχής.

Ο Παύλος Πυρινός, ως μεθοδικός ιστορικός ερευνητής, ανέδειξε την σπουδαιότητα των Κωδίκων της Μουφτείας και την ιστορική αναγκαιότητα της μετάφρασής τους στα ελληνικά.

Μέσα από την διαχρονική παρακολούθηση και καταγραφή της περιπετειώδους διαδρομής των Κωδίκων, έως την αποθησαύριση τους στον χώρο των Γενικών Αρχείων Κράτους του Νομού Ημαθίας, ο Παύλος Πυρινός αναζωπύρωσε την επιτακτική αναγκαιότητα του μεταφραστικού έργου που πρέπει να επιτελεστεί και ανέδειξε την ιστορική, εθνική και κοινωνική σημασία αυτού.

Ειδική αναφορά επιφυλάσσεται  στην  σημαντική  δραστηριότητα την οποία ανέπτυξε ο  Παύλος Πυρινός  ως ιδρυτικό μέλος  της Κίνησης Ενεργών Πολιτών Βέροιας, συμμετέχοντας με άλλους  προβεβλημένους συμπολίτες  στην αρχική δυναμική παρέμβαση προς την Πολιτική Ηγεσία και επιτυγχάνοντας την  διάσωση, συντήρηση  και  ανάδειξη του Βυζαντινού Μνημείου της Παλιάς Μητρόπολης Βέροιας.

Η   δυναμική συμμετοχή του  Παύλου Πυρινού στον διαχρονικό   αγώνα  της Κίνησης Ενεργών Πολιτών για την πλήρη απελευθέρωση της Παλιάς Μητρόπολης από τις νεόκτιστες κατασκευές που αποκρύπτουν  το βορειοδυτικό τμήμα της, προσβάλλοντας βάναυσα τον ίδιο τον Ναό και συνολικά την πόλη, συνεχίστηκε αδιάκοπτα  και εμπεριστατωμένα.

Η συνολική δραστηριότητα  που διαχρονικά ανέπτυξε ο Παύλος Πυρινός  προσδιορίζεται  από την αριστοτελική φράση «Ουδέ χρή νομίζειν αυτόν αυτού τινά είναι των πολιτών αλλά πάντας της πόλεως».

Το ως άνω απόσπασμα από τα «ΠΟΛΙΤΙΚΑ» του Αριστοτέλη με το οποίο επισημαίνεται ότι «κανείς δεν πρέπει να πιστεύει ότι ανήκει στον εαυτό του, αλλά αντίθετα οτι όλοι οι πολίτες ανήκουν στην πόλη», προσδιορίζει απόλυτα την συνολική διαδρομή του Παύλου Πυρινού ως εκπαιδευτικού, ερευνητή, συγγραφέα και ενεργού πολίτη.

Η απόδοση τιμής στην μνήμη του Παύλου Πυρινού δεν αφορά   μόνο την  αναγνώριση  του  πολύμοχθου, πολυσχιδούς και αξιοθαύμαστου  έργου  που επιτέλεσε  σε όλους τους τομείς που δραστηριοποιήθηκε.

Η αναφορά μνήμης γίνεται κυρίως  ως ΥΠΟΣΧΕΣΗ  και ΔΕΣΜΕΥΣΗ  για την  συνέχιση  και ολοκλήρωση των προσπαθειών  που εκείνος κατέβαλε προς όφελος της πόλης   που τόσο αγάπησε και τόσο τον αγάπησε.

Το γεγονός ότι το κοινωνικό ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην πολιτική επικαιρότητα, στις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες της ανεξέλεγκτης ακρίβειας σε βασικά καταναλωτικά προϊόντα, στην έξαρση των εθνικών θεμάτων και στα ζέοντα ζητήματα της καθημερινότητας, δεν δικαιολογεί την απεμπόληση του γενικότερου χρέους έναντι της ιστορίας και του τόπου.

Οι τοπικές αρχές, οι φορείς, οι παράγοντες, οι κοινωνικές ομάδες και κάθε πολίτης, οφείλουν να ενεργοποιηθούν συνολικά για την ανταπόκριση σε αυτό  το χρέος.

Το παράδειγμα και η διαχρονική προσφορά του  Παύλου Πυρινού, αποτελούν   φάρο  καθοδήγησης για ολόκληρη  την πόλη  της Βέροιας, γιά  την οποία  εκείνος μόχθησε  ακατάπαυστα.