Επανάχρηση πρώην δικαστικού μεγάρου Βέροιας: Πολυχώρος πολιτισμού & ανασχεδιασμός της πλατείας Ωρολογίου

Γράφει η Αναστασία Πάπαρη

Διαβάζω στον τοπικό Τύπο την πρόταση για στέγαση στο κτήριο του πρώην Δικαστικού Μεγάρου Βέροιας, των δύο Συλλογών του συντοπίτη μας εικαστικού, καθηγητή και αρχιτέκτονα, αείμνηστου Ευθύμιου Βαρλάμη, μετά από δωρεά τους στον Δ. Βέροιας.

Σύμφωνα, όμως, με τη Σύμβαση Παραχώρησης, Αριθμ. Πρωτ. 19295/10-04-2023, που υπογράφηκε μεταξύ του Δήμου Βέροιας και της ‘Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου Ανώνυμη Εταιρεία’ (ΕΤΑΔ), «Τα μέρη συμφωνούν ότι το Ακίνητο παραχωρείται στον Παραχωρησιούχο με σκοπό την αποκατάσταση, συντήρηση, ανάδειξη και επανάχρηση του ακινήτου με χρήσεις πολιτιστικού, μουσειακού και διοικητικού χαρακτήρα και πιο συγκεκριμένα την εγκατάσταση εντός αυτού: α) Ολοκληρωμένου Κέντρου Τουριστικής Πληροφόρησης, β) Μουσείου Εκπαίδευσης – Χρίστος Τσολάκης και γ) Αρχείου Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής Ν. Μουτσόπουλου».

Οι δεσμεύσεις αυτές δεν ανατρέπονται εύκολα, ενώ οι συμφωνημένες χρήσεις δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερη συνάφεια μεταξύ τους, πλην του ότι ανήκουν γενικά στον πολιτισμό και τον τουρισμό.

Στη Διαδικτυακή Έρευνα Κοινού, που διεξήγαγα μέσω της πλατφόρμας Google, γενικά για τις προοπτικές του Ιστορικού Κέντρου Βέροιας και το ερώτημα ‘Ποιές κατά τη γνώμη σας θα πρέπει να είναι οι νέες χρήσεις των Πρώην Δικαστηρίων’, η απάντηση ήταν ‘Πολυχώρος Πολιτισμού’ (56,1%), ‘Μουσείο Πόλης Βέροιας’ (48,8%), ‘Πολυχώρος Κοινωνικών και Δημιουργικών Δράσεων’ (39%), ‘Δημοτική Πινακοθήκη’ (36,6%), ‘Μουσείο Εκπαίδευσης’ (24,4%) και ‘Κέντρο Πληροφόρησης Τουριστών’ (19,5%). Το ερωτηματολόγιο ήταν ανοικτό, δηλαδή οι συμμετέχοντες μπορούσαν να προβούν σε περισσότερες από μια επιλογές.

Το Πρώην Δικαστικό Μέγαρο και η Πλατεία Ωρολογίου θα πρέπει να αντιμετωπισθούν ως ΕΝΙΑΙΟ ΣΥΝΟΛΟ. Ο σχεδιασμός τους θα πρέπει να είναι συνολικός, ταυτόχρονος  και αλληλο-τροφοδοτούμενος, λειτουργικά και νοηματικά. Απαιτείται άμεσα, λόγω της τριετούς προθεσμίας της Σύμβασης Παραχώρησης, η προκήρυξη ενός Πανελλήνιου Διαγωνισμού Αρχιτεκτονικής και Αστικού Σχεδιασμού με τις Προδιαγραφές της UIA (Unité Internationale des Architects), ώστε να διασφαλισθεί το καλλίτερο δυνατόν αποτέλεσμα.

Μεταξύ των απαιτήσεων του διαγωνισμού να είναι το κτήριο να στεγάσει στον όροφο το άστεγο σήμερα Μουσείο Πόλης Βέροιας, καθώς και μικρή Δημοτική Πινακοθήκη με επιλεγμένα και ενδεικτικά έργα τοπικών εικαστικών δημιουργών. Εδώ θα μπορούσαν να εκτίθενται κάποιοι πίνακες αντιπροσωπευτικοί των Συλλογών Βαρλάμη. Το ανώγειο να διατεθεί για Περιοδικές Εκθέσεις και για το Κέντρο Τουριστικής Πληροφόρησης.

Κατ’ αυτό τον τρόπο, η κίνηση στο κτήριο θα είναι διαρκής και πυκνή, ζωντανεύοντάς το, όπως και την πλατεία, ενώ οι περιοδικές εκθέσεις θα θέσουν την πόλη  στον διεθνή χάρτη των πόλεων με διαρκή πολιτιστική παρουσία.

Οι Συλλογές Βαρλάμη να στεγασθούν σε ένα από τα σχολάζοντα βιομηχανικά κτήρια στις παρυφές και εκτός πόλης. Εκεί ο όγκος και το μέγεθος των πινάκων θα μπορούσε να βρει καταλληλότερο χώρο και κλίμακα, από-συμφορώντας ταυτόχρονα το Ιστορικό Κέντρο από κυκλοφοριακή επιβάρυνση. Λόγω της δωρεάς, ο Δήμος Βέροιας να αναλάβει την επίλυση του ιδιοκτησιακού ζητήματος.

Στις πόλεις του Δυτικού κόσμου, χώροι σύγχρονης τέχνης αποκεντρώνονται συστηματικά στις παρυφές των πόλεων, π.χ., Tate Modern Λονδίνου (Southbank), εγκαταστάσεις Momus στην Α’ Προβλήτα Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ), Μουσείο Μπενάκη στην οδό Πειραιώς (Αθήνα) κ. ά. Άλλωστε, το ίδιο το Μουσείο Βαρλάμη στην Αυστρία είναι εκτός πόλης.

Το Μουσείο Εκπαίδευσης – Χρίστος Τσολάκης, η δημιουργία του οποίου είχε  ανατεθεί από την Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ημαθίας στον αδελφό μου Δημήτρη Πάπαρη, εκπαιδευτικό, να ξαναλειτουργήσει στην ίδια θέση (πρώην στρατόπεδο Αγ. Βαρβάρας).

Το Αρχείο Μουτσόπουλου να επανέλθει αναδιοργανωμένο στο Ινστιτούτο Βαλκανικής Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής (κτήριο Μπέκα), με επαναλειτουργία του Ινστιτούτου.

Ο γενικός στόχος θα πρέπει να είναι, μαζί με την αποκατάσταση και την ανάδειξη της συλλογικής μνήμης και ταυτότητας  του πρώην Δικαστικού Μεγάρου και της Πλατείας Ωρολογίου, να κερδηθεί και το στοίχημα της αύξησης των ροών των πεζών προς την πλατεία, με ταυτόχρονο περιορισμό των οχημάτων και των αναγκών σε χώρους στάθμευσης, δηλαδή το στοίχημα της συμβολής στην Αναγέννηση και την Αναζωογόνηση του Ιστορικού Κέντρου, σύμφωνα με την γνώση και την εμπειρία των πόλεων του Δυτικού κόσμου.

ΥΓ.: Με πρωτοβουλία μου το θέμα θα συζητηθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο. Απαιτούνται 25 υπογραφές. Οι αναγνώστες μπορούν να στείλουν την θετική τους ψήφο με ονοματεπώνυμο και στοιχεία επικοινωνίας  (τηλ., e-mail, υπογραφή) στο Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. αναγράφοντας τη φράση ΠΡΩΗΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ: ΝΑΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΥΧΩΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΑΝΑΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΩΡΟΛΟΓΙΟΥ.