Το «Ψηφιακό Αποθετήριο της Μουσικής των Βλάχων» παρουσιάστηκε στον Σύλλογο Βλάχων Βέροιας

Τετάρτη, 20 Δεκεμβρίου 2023 22:15
Γράφτηκε από τον/την Μαρία Τριγώνη

Το «Ψηφιακό Αποθετήριο της Μουσικής των Βλάχων», που υλοποιεί ο Σύλλογος Βλάχων Βέροιας, παρουσιάστηκε την Τετάρτη, στο σπίτι του Συλλόγου.

Η δράση με τίτλο «Ψηφιακό Αποθετήριο της Μουσικής των Βλάχων» του Λαογραφικού Συλλόγου Βλάχων Βέροιας υλοποιείται υπό την αιγίδα και με οικονομική επιχορήγηση του Υπουργείου Πολιτισμού (ΥΠΠΟΑ) και αποσκοπεί στη διερεύνηση, τεκμηρίωση και διαφύλαξη σημαντικού στοιχείου της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, προβλέπει τη συνεργασία της ακαδημαϊκής κοινότητας με την κοινότητα των φορέων και συμβάλλει στην ανάδειξη του στοιχείου της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς σε ερευνητές και στο ευρύ κοινό προβλέποντας ότι κάθε ενδιαφερόμενος/η θα έχει ελεύθερη πρόσβαση στο αποθετήριο.

Στον χαιρετισμό του ο πρόεδρος του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας, Δημήτρης Πίσκος αναφέρθηκε στο εγχείρημα της δημιουργίας του ψηφιακού αποθετηρίου. Όπως είπε μία παρέα παιδιών το 2015 του τμήματος νεολαίας του συλλόγου είχε την ιδέα να συγκεντρώσει μουσικές και τραγούδια των Βλάχων όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά κι από τα Βαλκάνια. Σήμερα αυτό το εγχείρημα πήρε σάρκα και οστά.

Την ίδια ημέρα, η Συρμούλα Πέτκου Μανέκα προχώρησε στη δωρεά 300 ευρώ στον σύλλογο, στη μνήμη του συζύγου της Γιώργου Μανέκα, με αφορμή την συμπλήρωση δύο ετών από τον θάνατό του.

Ο Συμεών Καραφόλας, Καθηγητής στο Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Παν. Δυτικής Μακεδονίας, που βοήθησε τον Σύλλογο για την υποβολή της πρότασης στο Υπουργείο Πολιτισμού, ανέπτυξε το θέμα “Η σημασία του αποθετηρίου στη δημιουργία προϋποθέσεων για την τόνωση της γλώσσας”. Στην ομιλία του αναφέρθηκε στο πρόβλημα που υπάρχει από την έλλειψη ερεθισμάτων της Βλάχικης γλώσσας μέσα στην οικογένεια καθώς οι μεγαλύτεροι σε ηλικία Βλάχοι έχουν φύγει από τη ζωή και η νεότερη γενιά έχει άλλες προτεραιότητες. «Είναι σημαντική η συνέχιση της πολιτιστικής κληρονομιάς των Βλάχων. Το ενδιαφέρον που δείχνει η Ευρωπαϊκή Ένωση, με το Δημόσιο, που προσφέρει χρηματοδότηση μπορούν να δώσουν μεγάλη ώθηση, όπως είναι το Ψηφιακό Αποθετήριο των Βλάχων, ώστε να μπορέσουμε να αναπτύξουμε ακόμη περισσότερα αυτές τις δραστηριότητες (τραγούδια, γλώσσα, θεατρικά έργα, ενδυμασίες, μουσειακό υλικό, δραστηριότητες, ιστορικό υλικό κ.α.). Η τεχνολογία είναι σημαντικό στοιχείο για την ανάπτυξη αυτών των δράσεων, καθώς όλος αυτός ο πλούτος μπορεί να γίνει ευρέως γνωστός στο κοινό. Αυτή η ψηφιακή μορφή των αρχείων όπως μουσική, τραγούδια και καταγραφή ιστορικών πληροφοριών μπορεί να χρησιμοποιηθεί εύκολα. Επίσης είναι σημαντική και η σύνδεση και συνεργασία μεταξύ πολλών διαφορετικών ανθρώπων (πρώτη ύλη, τραγούδια, ιστορικοί, όσοι εργάζονται στην ψηφιακή δημιουργία κ.α.)…, είπε.

Έπειτα ο Τάκης Γκαλαΐτσης, Φιλόλογος, μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας ανέπτυξε το θέμα “Η διαχείριση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς των Βλάχων και το αρχείο του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας”. Ο κ. Γκαλαΐτσης αναφέρθηκε στην ίδρυση του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας το 1981, στους σκοπούς και τη βασική αρχή του Συλλόγου, στα χαρακτηριστικά του καταστατικού του, καθώς και στους λόγους συγκέντρωσης υλικού που αφορά όλες της εκφάνσεις της Βλάχικης ζωής (μουσική, ενδυμασία, οργάνωση οικογένειας και τσελιγκάτων, τοπωνυμίων Βερμίου, προοπτική προάσπισης της Βλάχικης γλώσσας κ.α.). Επίσης αναφέρθηκε στην καθοριστική συμβολή του αείμνηστου Γιώργου Μανέκα, στην βιωματική σχέση του με την παράδοση, στην συλλογή, στην καταγραφή και στην ανάδειξη του βλάχικου τραγουδιού και τέλος στη δισκογραφία του. Για το «Ψηφιακό Αποθετήριο της Μουσικής των Βλάχων» είπε ότι δεν αποτελεί μια στατική διαδικασία. Η συλλογή μπορεί να εμπλουτίζετε συνεχώς με όσους διαθέτουν παλιές ηχογραφήσεις. Σε αυτό το αποθετήριο μπορούν να καταφεύγουν μουσικολόγοι, χορογράφοι, ενδυματολόγοι, εθνολόγοι, ιστορικοί και το υλικό του να το αξιοποιήσουν ανάλογα. Επίσης θα γίνει προσπάθεια η καταγραφή να μην περιοριστεί μόνο στην μουσική αλλά να επεκταθεί στις παραδοσιακές φωτογραφίες, στις ενδυμασίες και στα υφαντά, στη βιβλιοθήκη κ.α. Ο Σύλλογος Βλάχων Βέροιας έχει ένα μακρόπνοο πρόγραμμα. Να θέσει, στο νέο κτίριο δίπλα από το Σπίτι των Βλάχων, σε λειτουργία ένα πολυδύναμο μουσείο των Αρμάνων / Βλάχων, όπου περίοπτη θέση θα έχει ένα σύγχρονο Ηλεκτρονικό Μουσείο Εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Το Ψηφιακό Αποθετήριο βλάχικης μουσικής θα παίξει καθοριστικό ρόλο.

Έπειτα ο Δρ. Ιστορίας Ελληνισμού Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Σιώκης Νικόλαος, ανέπτυξε το θέμα “Η ανάδειξη και η προβολή της βλάχικης πολιτιστικής κληρονομιάς μέσα από το Ψηφιακό Αποθετήριο Μουσικής των Βλάχων ”. «Όλες οι εκφάνσεις της ζωής μας είναι συνυφασμένες με το τραγούδι… Εστιάζουμε στην ανάγκη και την αξία έρευνας και καταγραφής της Βλαχόφωνης δημοτικής ποίησης και μουσικής και την συνεξέταση της με την Ελληνόφωνη.... Ο Σύλλογος Βλάχων Βέροιας από την ίδρυσή του το 1981 που πρωτοστατεί άοκνα σε δράσεις διάσωσης και διαφύλαξης του Βλάχικου πολιτισμού κι έχει να επιδείξει αξιομίμητο έργο σε διάφορους τομείς. Ιδιαίτερα στη συλλογή και καταγραφή βλάχικων τραγουδιών από το 2015, άνω των 1.000 ηχητικών τεκμηρίων και η δημιουργία ενός μουσείου Αρμάνικης μουσικής με σκοπούς επιστημονικούς, ερευνητικούς και εκπαιδευτικούς. Η ηλεκτρονική βάση δεδομένων με τίτλο «Ψηφιακό Αποθετήριο της Μουσικής των Βλάχων», αποτελεί ένα ψηφιακό ανθολόγιο που αποβλέπει στη συλλογή τη διαχείριση και την ανάδειξη τεκμηριών από την πλούσια παράδοση των Βλάχων της Ελλάδας και των Βαλκανίων με απότερο σκοπό την εξασφάλιση της ελεύθερής διάθεσής τους σε ερευνητές επιστημονες κ.α. και προώθηση του υλικού. Το υλικό αποτελεί πολύτιμη προσφορά μουσικών, συλλεκτών και καρπός της μακρόχρονης έρευνας του Συλλόγου…». Έκλεισε την παρουσίασή του με την αναπαραγωγή σπάνιων ηχητικών καταγραφών.

Στο τέλος τον λόγο πήρε ο Μουσικολόγος, Καθηγητής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Παν. Ιωαννίνων, Γιώργος Κοκκώνης, που ανέπτυξε το θέμα “H μουσική και οι μουσικοί των Βλάχων μέσα από το αρχείο καταγραφών του αποθετηρίου του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας”. Ο κ. Κοκκώνης είπε ότι δεν υπάρχει Εθνικό Αρχείο Ηχογραφημάτων στην Ελλάδα για επιστημονική χρήση, οπότε είναι σημαντικό το «Ψηφιακό Αποθετήριο της Μουσικής των Βλάχων», όχι μόνο των Βλάχων της Βέροιας, αλλά των απανταχού Βλάχων. «Οι ηχογραφήσεις αυτές δεν αποτελούν μόνο ιστορικά τεκμήρια αλλά είναι προσωπικές card postal. Άνθρωποι που άφησαν το ίχνος της μαρτυρίας τους στις ηχογραφήσεις αυτές, ως καλλιτεχνήματα…. Οι μουσικές των Βλάχων είναι όπως και ο πολιτισμός των Βλάχων, πολύπλοκες και πολυσχιδείς, γιατί οι Βλάχοι μετακινούνται, με μεγάλη αφομοιωτική δύναμη…. Για τους μουσικούς των Βλάχων πολλά παιδιά ακολουθούν το επάγγελμα του λαϊκού μουσικού αλλά υπήρχαν και μουσικοί που έπαιζαν για τους Βλάχους… Το ηχογραφημένο υλικό το κρατούσαν μόνο συλλέκτες, ιδιώτες. Σήμερα μπορούμε με την τεχνολογία να ψηφιοποιήσουμε ένα υλικό διαφόρων φορμάτ. Το αποθετήριο μπορεί να συγκεντρώσει υλικό που ίσως έχουμε στα σπίτια μας, το υποτιμάμε κι όμως είναι διαμάντια (κασέτες)».

Η εκδήλωση έκλεισε με μια σύντομη περιήγηση στο «Ψηφιακό Αποθετήριο της Μουσικής των Βλάχων».

Τη συζήτηση συντόνισε η πολιτιστική διαχειρίστρια του έργου, Χάρις Πατσαβούρα.

View this gallery on Flickr

View the embedded image gallery online at:
https://pliroforiodotis.gr/index.php/news/culture-menu/difer-menu/93217-to-psifiako-apothetirio-tis-mousikis-ton-vlaxon-parousiastike-ston-syllogo-vlaxon-veroias#sigProId9fcaf8b74c