Το νέο του ημερολόγιο παρουσίασε το Λύκειο Ελληνίδων Βέροιας (φωτογραφίες, βίντεο)

Το Λύκειο Ελληνίδων παράρτημα Βέροιας παρουσίασε το νέο του ημερολόγιο με τίτλο «Βεροιέων Συνύπαρξις», την Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου, στην αίθουσα εκδηλώσεων της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Βέροιας.

Την εκδήλωση άνοιξε το φωνητικό σύνολο Φίλιππος GLEE του Ωδείου Φίλιππος, υπό τη διεύθυνση της κ. Νίκης Μπραβάκη, όπου τραγούδησε παραδοσιακά ξένα κι ελληνικά κάλαντα.

Η πρόεδρος του Λυκείου Ελληνίδων Βέροιας, Έλλη Μάλαμα απηύθυνε χαιρετισμό και παρουσίασε το βιογραφικό του ομιλητή Δρ. Μανώλη Ξυνάδα, του οποίου τα κείμενα κοσμούν το νέο ημερολόγιο.

Στη συνέχεια ο κος Ξυνάδας πήρε τον λόγο κι αναφέρθηκε στις πληθυσμιακές ομάδες της Βέροιας.

«Είναι ιδιαίτερα επίκαιρο το θέμα, το ζήτημα της συνύπαρξης… Είναι σημαντικό να διασώσουμε τις αξίες μας και τον πολιτισμό μας, μέσα στις πατροπαράδοτες αξίες είναι και η συνύπαρξη. Το ημερολόγιο βοηθάει στην προώθηση τέτοιων αξιών. Τι σημαίνει ο όρος συνύπαρξη; Ζω μαζί με άλλους, χωρώ με κάποιον άλλον… Είναι κοινωνιολογικός όρος».

Στη συνέχεια μίλησε για τις διαφορετικές θρησκείες της ίδιας κοινωνίας και για την ένταξη των προσφύγων στην Βέροια, με αναφορές σε μαρτυρίες.

«Στο ημερολόγιο του 2019 γίνεται αναφορά στις πληθυσμιακές ομάδες της Βέροιας: Εντόπιους, Βλάχους, Μουσουλμάνους, Εβραίους καθώς και στις προσφυγικές ομάδες που εγκαταστάθηκαν στη Βέροια προερχόμενες από τη Θράκη, τον Πόντο και τη Μ. Ασία. Οι ομάδες αυτές, ζώντας εδώ τον 20ο αιώνα, συνέβαλαν σημαντικά στην ανάπτυξή της πόλης, μεταφέροντας στοιχεία της πολιτισμικής τους ταυτότητας μέσω της αρμονικής συνύπαρξης τους στον ίδιο γεωγραφικό χώρο.

Η συνύπαρξη και αλληλουποχώρηση είναι υπόθεση του σήμερα.

Με το παρόν ημερολόγιο το Λύκειο επιθυμεί να φέρει σε επαφή τους σύγχρονους Βεροιώτες με το πλούσιο πολυπολιτισμικό παρελθόν της γενέτειράς τους». Μπορείτε να ακούσετε το ηχητικό απόσπασμα:

Στο εισαγωγικό σημείωμα του ημερολογίου, ο Δρ. Εμμανουήλ Ξυνάδας γράφει:

"Η Βέροια από τα βυζαντινά χρόνια αποτέλεσε σημαντικό αστικό κέντρο πολύ κοντά στη συμπρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, τη Θεσσαλονίκη. Το γεγονός αυτό συνετέλεσε και στην πληθυσμιακή της διάρθρωση, η οποία, στο πέρασμα του χρόνου, μεταβαλλόταν ανάλογα με τις συνθήκες πολιτικές - κοινωνικές - οικονομικές, που επικρατούσαν. Κατά τη διάρκεια της οθωμανικής περιόδου, η οποία για τη Βέροια ξεκίνησε το έτος 1430/1433, η διάκριση των πληθυσμιακών ομάδων γινόταν με βάση το θρήσκευμα των υπηκόων. Έτσι, κάθε ομάδα με διαφορετικό θρήσκευμα αποτελούσε ένα ξεχωριστό millet. Από τον 15° αιώνα εγκαταστάθηκαν σταδιακά στην πόλη Μουσουλμάνοι και Εβραίοι και διαμόρφωσαν την πληθυσμιακή της σύνθεση, η οποία διατηρήθηκε, σε μεγάλο βαθμό, μέχρι τα μεσάτου 20ου αιώνα. Άλλες ομάδες που εντοπίζονται την ίδια περίοδο είναι οι Αθίγγανοι και οι Βλάχοι, οι οποίοι σε στατιστικές αναφέρονται και ως αυτόνομη ομάδα, με χαρακτηριστικά τη χριστιανική θρησκεία και τη βλάχικη γλώσσα.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, όπως και σε μεγάλο μέρος της προηγούμενης περιόδου, Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι, Εβραίοι και άλλες μικρότερες κοινότητες καλούνταν να συνυπάρξουν και να μοιραστούν τον ίδιο αστικό χώρο. Η συνύπαρξη των παραπάνω ομάδων δεν θα πρέπει να θεωρείται πάντοτε δεδομένη. Αντιθέτως, επρόκειτο για μια μακρά διαδικασία επικοινωνίας σε κοινό περιβάλλον. Το κλίμα συνύπαρξης και συνδιαλλαγής που καλλιεργούνταν, πολλές φορές κλονιζόταν λόγω τοπικών συγκρούσεων και διαμαχών, οι οποίες ανέκυπταν μεταξύ των αξιωματούχων και απώτερο σκοπό είχαν την απόκτηση δύναμης και την επέκταση της επιρροής τους στην ευρύτερη περιοχή.

Η πληθυσμιακή κατάσταση της πόλης δεν μεταβλήθηκε, ουσιαστικά, μέχρι την απελευθέρωση της από τον οθωμανικό ζυγό. Από το 1914 αρχίζουν να καταγράφονται οι πρώτες μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών από περιοχές της Θράκης, του Πόντου και της Μικράς Ασίας, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν σε διάφορα μέρη της Μακεδονίας, μεταξύ αυτών και στη Βέροια. Η μεγαλύτερη μετακίνηση προέκυψε ως απόρροια της Μικρασιατικής Καταστροφής (1922) και ακολούθως της συνθήκης της Λωζάνης (1923), οπότε πάνω από 1.300.000 Έλληνες αναγκάστηκαν σε βίαιο εκτοπισμό και βρήκαν καταφύγιο στην ελλαδική ενδοχώρα. Τότε, εγκαταστάθηκαν στην πόλη προσφυγικές ομάδες από τη Θράκη, τον Πόντο και τη Μικρά Ασία, ενώ παράλληλα, την εγκατέλειψαν οι Μουσουλμάνοι κάτοικοι της, οι οποίοι υποχρεώθηκαν σε ανταλλαγή.

Τη θέση του μουσουλμανικού πληθυσμού της πόλης κατέλαβαν οι διάφορες προσφυγικές ομάδες που έφτασαν από τις αλησμόνητες πατρίδες. Αν και υπήρχαν συνεκτικοί δεσμοί μεταξύ των γηγενών κατοίκων και των προσφύγων, η ενσωμάτωση τους αντιμετώπισε προβλήματα τα οποία εδράζονταν στην δυσκολία αποδοχής τους από τους γηγενείς πληθυσμούς. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις δημιουργήθηκαν ευρύτερα κοινωνικά προβλήματα, τα οποία κατέληγαν σε διαμάχες μεταξύ των δύο πλευρών. Πάρα ταύτα, η εγκατάσταση των προσφύγων στη Βέροια και την ευρύτερη περιοχή συνέβαλε στην αύξηση της ενασχόλησης με τη γεωργία, την αύξηση της γεωργικής παραγωγής και την οργάνωση της κτηνοτροφίας, γεγονός που συνετέλεσε στην επαγγελματική αποκατάσταση των προσφύγων, αλλά και στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και της ανεργίας της περιόδου. Αυτή η πληθυσμιακή διάρθρωση διατηρήθηκε μέχρι την κατοχική περίοδο. Τις τελευταίες μέρες του Απριλίου του 1943, οι κατοχικές δυνάμεις συγκέντρωσαν τον εβραϊκό πληθυσμό της πόλης στη Συναγωγή και οδηγήθηκε οργανωμένα, την 1η Μαΐου 1943, στο σιδηροδρομικό σταθμό με προορισμό τη Θεσσαλονίκη και από εκεί τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτζ-Μπιρκενάου.

Μεταπολεμικά, στην πόλη επέστρεψαν λιγοστοί Εβραίοι, οι οποίοι είχαν μεταβεί στα γειτονικά βουνά και έτυχαν της προστασίας από κατοίκους των εκεί χωριών. Στις επόμενες δεκαετίες, η πόλη διατήρησε την πληθυσμιακή της ομοιογένεια, κατάσταση, η οποία συνεχίστηκε ουσιαστικά μέχρι τη δεκαετία του 1990, οπότε στη Βέροια άρχισαν να εγκαθίστανται, κυρίως, οικονομικοί μετανάστες από γειτονικές χώρες, όπως η Αλβανία.

Στο παρόν ημερολόγιο γίνεται αναφορά σε οργανωμένες πληθυσμιακές ομάδες με συνεχή παρουσία στην πόλη για μεγάλο χρονικό διάστημα και σημαντική συμβολή στην εξέλιξη της. Ως τέτοιες, παρουσιάζονται οι εντόπιοι κάτοικοι, οι Βλάχοι της Βέροιας ή Βεργιάνοι Βλάχοι, οι Μουσουλμάνοι και οι Εβραίοι, οι οποίοι αποτελούσαν βασικές πληθυσμιακές ομάδες της πόλης από τα οθωμανικά χρόνια μέχρι το 1924 και τα μέσα του 20ου αιώνα αντίστοιχα, και προσφυγικές ομάδες που εγκαταστάθηκαν στη Βέροια προερχόμενες από τη Θράκη, τον Πόντο και τη Μικρά Ασία.

Το ημερολόγιο του 2019 του Λυκείου Ελληνίδων Βέροιας (Λ.Ε.Β.) φέρει τον τίτλο «Βεροιέων συνύπαρξις» και επιθυμεί να φέρει σε επαφή τους σύγχρονους Βεροιώτες με το πλούσιο πολιπολιτισμικό παρελθόν της γενέτειρας τους. Για το λόγο αυτό το ημερολόγιο αφιερώνεται σε όλους τους κατοίκους της πόλης, οι οποίοι συνέβαλαν στην ανάπτυξη της στον 20° αιώνα, μεταφέροντας στοιχεία της πολιτισμικής τους ταυτότητας και διατηρώντας παράλληλα την ιδιαίτερη ταυτοπροσωπία τους, η οποία σχετίζεται με την καταγωγή τους και το πολιτισμικό περιβάλλον με το οποίο συνδέονται

Το Λ.Ε.Β. στο ημερολόγιο παρουσιάζει ιστορικές φωτογραφίες που σχετίζονται με καθεμιά από τις διάφορες πληθυσμιακές ομάδες κατανεμημένες στους μήνες του έτους. Παράλληλα, σε μια προσπάθεια διατήρησης της ιστορικής μνήμης και συνέχισης της παράδοσης προχώρησε στην αναπαράσταση των απεικονίσεων των φωτογραφιών, αξιοποιώντας το έμψυχο δυναμικό του, τους χορευτές του".

Ο δικηγόρος Πυθαγόρας Ιερόπουλος δώρισε στο Λύκειο δύο αντίτυπα της πρώτης γυναικείας εφημερίδας, που εξέδωσε η ιδρύτρια του Λυκείου Ελληνίδων, Καλλιρρόη Παρρέν.

Στο τέλος οι παρευρισκόμενοι προμηθεύτηκαν το ημερολόγιο και κεράστηκαν από τον μπουφέ που επιμελήθηκαν με μεράκι τα μέλη του συλλόγου.