Εγκαινιάστηκε η έκθεση «Μνήμη που Χαράζει» στην Γκαλερί Παπατζίκου

Η  Γκαλερί Παπατζίκου άνοιξε την νέα εικαστική χρονιά με την ατομική έκθεση της Ειρήνης Μνατσακανιάν. Την Παρασκευή το απόγευμα εγκαινιάστηκε η έκθεση «Μνήμη που χαράζει», η οποία θα φιλοξενηθεί έως τις 10 Νοεμβρίου 2015.

Από την αρχή της εικαστικής της πορείας η Ειρήνη Μνατσακανιάν έχει ως αφετηρία τον άνθρωπο. Προσωπικά βιώματα, μνήμες, γεγονότα, πράξεις και εικόνες που ξεκινούν από τον ίδιο της τον εαυτό μεταποιούνται σε στοιχεία του εικαστικού της λόγου. Θέτει ερωτήματα που την απασχολούν και πυροδοτεί εμβόλιμα έναν διάλογο με σκοπό να εγείρει συναισθήματα – συγκινήσεις στον θεατή, επιδιώκοντας μέσω του έργου της στο μοίρασμα μιας κοινής εμπειρίας. 

Η ίδια αναφέρει:

Η συνθήκη του πρόσφυγα που εκδιώκεται από την χώρα του σήμερα γίνεται επίκαιρη και η ιστορία επαναλαμβάνεται, ενεργοποιώντας στην μνήμη μου τις τέσσερις γενιές προσφύγων από την Αρμενία που ακολουθούν την ιστορία της οικογένειάς μου. Ο διωγμός, η προσφυγιά, η μνήμη, η χώρα προέλευσης, η γλώσσα και κάθε τι το διαφορετικό, που δεν είναι εύκολα αποδεκτό, καθόριζε την μέχρι τώρα ύπαρξή μου. Η ξενοφοβία, η περιθωριοποίηση και η αδυναμία του ανθρώπου να αποδεχτεί το διαφορετικό είναι αποτέλεσμα της κοινωνίας, της οικογένειας και του περίγυρου μέσα στον οποίο μεγαλώσαμε, γεγονός που έχει αντίκτυπο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας.

Κατά πόσο η ταυτότητά μας ορίζεται από την καταγωγή μας; Ορίζει όμως η καταγωγή την ταυτότητά μας; Από τη στιγμή που ορίζουμε την ύπαρξή μας σε αυτόν τον κόσμο, η ταυτότητά μας καθορίζεται από εμάς γιατί ο καθένας από εμάς είναι διαφορετικός αλλά και όλοι είμαστε ίδιοι.
Ξεκίνησα λοιπόν ένα ταξίδι μέσα από το οποίο αναζητούσα την ταυτότητά μου και την γενεαλογία μου που μέχρι τότε αγνοούσα. Γνώρισα την ιστορία του πολύπαθου λαού μου και διέκρινα μέσα από το ιστορικό γεγονός της γενοκτονίας των Αρμενίων πως διαμορφώθηκε η ιστορία των προγόνων μου. Άρχισα να παρατηρώ παλιές φωτογραφίες απορώντας για τα αισθήματα που μου γέννησαν. Πως μπορούσα να αγαπήσω ανθρώπους που δεν γνώριζα; Μέσα στο βλέμμα τους βλέπω κάτι δικό μου και νιώθω τον πόνο τους χωρίς να έχω βιώσει τις ίδιες καταστάσεις. Είναι ο ίδιος πόνος που νιώθω και σήμερα βλέποντας τα γεγονότα στον κόσμο, γύρω μου και διπλά μου.

Όλα αυτά με οδήγησαν πίσω, στις μνήμες της παιδικής μου ηλικίας στα βιώματα και τις ιστορίες που είχα ακούσει. Κατανόησα πόσο σημαντική κι εύθραυστη είναι η μνήμη και κατά τον ίδιο τρόπο προσέγγισα τα υλικά και τα μέσα της εικαστικής μου αποτύπωσης. Το μέταλλο γίνεται πεδίο εγγραφής της μνήμης μου. Η φθορά της εγγραφής του, γίνεται φθορά της ανάμνησής μου. Τραβώντας χαράξεις πάνω στην μήτρα του μέταλλου, γίνονται χαράξεις στην ψυχή μου χωρίς επιστροφή. Τυπώνω, σφραγίζω ίχνη ξεχασμένα από το χρόνο και με ισχυρή πίεση επαναλαμβάνω ξανά και ξανά την ιστορία. Καρφώνω τον κενό και τον γεμάτο χώρο και γεμίζω το λευκό με την καθαρότητα της γραμμής. Απλώνω χρώματα τρυφερά, υδάτινα, φίλτρα της μνήμης, που γίνονται ένα σώμα με το χαρτί.

Ο Γιάννης Μπόλης, Ιστορικός της τέχνης σημειώνει:

Μορφές φασματικές και συνάμα πραγματικές, πρόσωπα μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, πρόσωπα που αναδύονται ή βυθίζονται στο σκοτάδι, ζωντανεύουν και αναπαύονται πάνω στην επιφάνεια του χαρτιού, αποκαλύπτουν το παρελθόν τους, ξορκίζουν φαντάσματα, τραγικές αναμνήσεις, εμπειρίες και ενδόμυχους φόβους, πρόσωπα που παραπέμπουν ή προέρχονται από παλιές φωτογραφίες, πρόσωπα φορτισμένα και ευαίσθητα, εκτεθειμένα και σιωπηλά, αποδοσμένα αφαιρετικά ή με εκφραστικές ρεαλιστικές λεπτομέρειες, βαθιές χαράξεις, δραματικές διαβαθμίσεις του μαύρου και των γκρίζων τόνων ή τρυφερά, παλλόμενα χρώματα, πρόσωπα που κρατούν μια απόσταση από την οικειότητα του ντοκουμέντου, αφηγούνται χαμηλόφωνα και παρηγορητικά μικρές, ανώνυμες ιστορίες, μιλούν για τη ζωή, τη λήθη και τον θάνατο, τη μητρότητα και την ελπίδα, τον διωγμό και την προσφυγιά, την απώλεια, τη θλίψη και τον πόνο, για ψυχές βασανισμένες και πληγωμένες, για χαμένες φωνές και ακυρωμένες ελπίδες. Στις ζωγραφικές και, κυρίως, στις χαρακτικές της συνθέσεις, η Ειρήνη Μνατσακανιάν, με τα εφόδια της κατακτημένης τεχνικής, κατορθώνει να φτάσει σε αξιόλογα αισθητικά αποτελέσματα με ιδιαίτερη ευαισθησία και εσωτερικότητα, ρυθμό και ένταση, σχεδιαστική ακρίβεια, πυκνότητα και λεπτότητα, επιχειρεί ένα ταξίδι αυτογνωσίας και αυτοπροσδιορισμού μέσα από την ιστορία της οικογένειάς της αλλά και την ιστορία και τη μοίρα ενός ολόκληρου λαού, του Αρμενικού -εκατό χρόνια μετά τη γενοκτονία από τους Νεότουρκους.
Η νέα δημιουργός επικαλείται την ψυχογενεαλογία και δεν κρύβει τις αναφορές και τις επιρροές της από εμβληματικούς καλλιτέχνες όπως ο Αρσίλ Γκόρκι (Arshile Gorky), ο Κριστιάν Μπολτάνσκι (Christian Boltanski) και η Κέτε Κόλβιτς (Käthe Kollwitz). Η ταυτότητα και οι ρίζες, η γενεαλογία και τα βιώματα, οι έννοιες της συλλογικής μνήμης και του χρόνου, οι παράγοντες που συντελούν στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και οι αόρατοι δεσμοί των ανθρωπίνων σχέσεων, η περιθωριοποίηση και η ξενοφοβία, η συνειδητοποίηση και η αποδοχή της διαφορετικότητας, βρίσκονται στον πυρήνα της δουλειάς και του προβληματισμού της με τα έργα της να διαμορφώνουν ένα ενιαίο εικαστικό περιβάλλον, μια συγκροτημένη και ολοκληρωμένη πρόταση, να προτείνουν βαθύτερες, πανανθρώπινες και διαχρονικές, αξίες, να επικοινωνούν και να επιβάλλουν τη δύναμη των μηνυμάτων τους, να γίνονται προβολές-εξομολογήσεις ψυχικών και συγκινησιακών καταστάσεων, υποβάλλοντας μια άκρως συναισθηματική ατμόσφαιρα που συμβιώνει με μια ποιητική-μελαγχολική ματιά και, ταυτόχρονα, μια συμβολική προσέγγιση σε ευθεία αντιστοιχία με σύγχρονες πραγματικότητες.

{globalflash.gallery 115}

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Ειρήνη Μνατσακανιάν γεννήθηκε στο Ερεβάν (Αρμενία) το 1988 και από το 1991 κατοικεί στην Θεσσαλονίκη. Είναι απόφοιτη Γραφικών Τεχνών – Εκτυπώσεων (2009) και αριστούχος της Σχολής Καλών Τεχνών της Φλώρινας, Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (2015), με δασκάλους τον Γιάννη Καστρίτση στην ζωγραφική και την Δήμητρα Σιατερλή στην χαρακτική.

Παράλληλα ασχολείται και με άλλα είδη εικαστικής έκφρασης όπως την φωτογραφία, κεραμική, χειροποίητο κόσμημα και graphic design. Από το 2012 συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις και δράσης και είναι μέλος της ομάδας «Εν Φλω». Ενδεικτικές εκθέσεις: 2014, ΟSA (organiso scena artistic), φιλοτέχνησε με έργο της αφίσα προγράμματος εκδηλώσεων Λοκάρνο, (Ελβετία). 2014, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, συμμετείχε στην ομαδική έκθεση «Όταν η εικόνες αφηγούνται: Αφιέρωμα στην Τόνια Νικολαΐδη», Θεσσαλονίκη. 2014, Μουσείο Γουναρόπουλου συμμετείχε με το Εργαστήριο Χαρακτικής και Έντυπής Τέχνης Φλώρινας στην έκθεση: «Ένα ποίημα Μία εικόνα», Αθήνα. 2015, συμμετείχε στην ομαδική έκθεση «Αόρατη Ασάλευτη Παρουσία» gallery Tεχνοχώρος, Αθήνα. 2015, συμμετείχε στην ομαδική έκθεση «100 χρόνια μετά», αφιέρωμα για την επέτειο τον 100 χρόνων της Αρμένικης Γενοκτονίας gallery Τεχνοχώρος, Αθήνα. Δράσεις: 2013, project «ΣΙΣΥφως», με την ομάδα ΕΝ ΦΛΩ «ART ATHINA 2013». 2015, project «Mικροϊστορίες» με την ομάδα ΕΝ ΦΛΩ «ART ATHINA 2015».