Ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων

Του Γιώργου Ουρσουζίδη

Την Τετάρτη 19.4.2017 συζητείται στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, το νομοσχέδιο που περιμένει όλη η αγορά, αφορά στη ρύθμιση των οφειλών, επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών, που δημιουργήθηκαν στα χρόνια της κρίσης, από το 2010 μέχρι σήμερα.

Όπως κατέθεσε στη βουλή ο κ. Καραμούζης (Πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών) το ιδιωτικό χρέος στη χώρα μας έχει ως εξής:

«Με βάση τα στοιχεία του τέλους του 2016, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν προσεγγίσει τα 74 δισεκατομμύρια ευρώ με βάση τον στενό ορισμό των μη εξυπηρετούμενων δανείων, και περίπου 100 δισεκατομμύρια ευρώ με βάση τον ευρύτερο ορισμό, αυτών που λέμε NPEs. Tα 100 δισ. είναι περίπου 50% του συνόλου του χαρτοφυλακίου δανείων της χώρας και είναι ένα ποσοστό ρεκόρ και για τη χώρα, αλλά και για την Ευρώπη.»

Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, ότι το υπόψη νομοσχέδιο έπρεπε να είχε ψηφιστεί από την αρχή της κρίσης, και όχι στη κορύφωσή της, η προσπάθεια ξεκίνησε επί υπουργίας Σταθάκη και ολοκληρώνεται με την ψήφιση του νομοσχεδίου την επόμενη εβδομάδα. Πρόκειται λοιπόν για ένα νομοσχέδιο, που αφορά ολόκληρο τον επιχειρηματικό κόσμο της χώρας. Από την επιτυχία του, κυριολεκτικά κρίνεται η επιβίωση πολλών επιχειρήσεων, απολύτως αναγκαίων για την ανάπτυξη της οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, οι δυνητικά επιλέξιμες επιχειρήσεις προς ένταξη στις ρυθμίσεις του νέου νόμου, ανέρχονται περίπου σε 403.000 (3.000 μεγάλες επιχειρήσεις, 100.000 μεσαίες και 300.000 μικρές επιχειρήσεις).

Αναγκαιότητα - Ιστορικό

Για την πρωτόγνωρη οικονομική ύφεση των τελευταίων ετών – μετά το 2010 – σε συνδυασμό με τον υπερβολικό δανεισμό - που είχε δημιουργηθεί τις προηγούμενες δεκαετίες - αποκλειστικά ευθύνεται το τραπεζικό, αλλά και το πολιτικό μας σύστημα - το οποίο όχι μόνο δεν το ήλεγχε, αλλά συμμετείχε! Βρίσκονταν σε αγαστή συνεργασία, αφού διαχρονικά αντλούσε πόρους, είτε άμεσα από το τραπεζικό σύστημα, είτε έμμεσα, μέσω μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, που «τάιζαν» το πολιτικό σύστημα, ενώ ίδιοι αντλούσαν δισεκατομμύρια, χρεώνοντας από κοινού τους πολίτες.

Οι «τρύπες» που δημιούργησαν στην οικονομία, έφεραν την υπέρμετρη φορολόγηση, τις ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών, το εγκληματικό κούρεμα αποθεματικών των ταμείων (P.S.I.), τα χαράτσια, τα οποία όπως όλοι πια κατάλαβαν, αποδείχθηκαν απολύτως καταστροφικά για την οικονομία.

▲ Οι επιχειρήσεις, που επί σειρά ετών στήριζαν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας και δημιουργούσαν θέσεις εργασίας, βρέθηκαν ξαφνικά με δυσανάλογα χρέη σε σχέση με τις δυνατότητες τους.

Έπρεπε λοιπόν, να στηριχθούν με τρόπο αποτελεσματικό, χωρίς γραφειοκρατία και επιπλέον κόστος- αυτό επιχειρείται με το υπόψη νομοσχέδιο. Επιχειρείται, η εξυγίανση των επιχειρήσεων, με «κούρεμα» ή επιμήκυνση των υποχρεώσεων σε βάθος δεκαετίας, δια μέσου ενός εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, με ένα και μόνο κριτήριο, την - προ φόρων, τόκων, δόσεων - βιωσιμότητα τους.

▲ Ο οφειλέτης προτείνει στους πιστωτές του μια πρόταση βασισμένη σε δική του μελέτη, σχετικά με τη δυνατότητα αποπληρωμής, που εκτιμά ότι διαθέτει - κανείς δε γνωρίζει καλύτερα από τον επιχειρηματία τις δυνατότητες της επιχείρησής του.

▲ Οφειλέτης και πιστωτές, ελεύθερα μπορούν να βρουν την πλέον συμφέρουσα λύση στο κοινό τους πρόβλημά – τη μείωση της ζημιάς!

Η ρύθμιση των οφειλών στοχεύει, στη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, σε νέες θέσεις εργασίας, στην αύξηση της παραγωγής, αλλά και στην τακτοποίηση του τραπεζικού συστήματος, αφού έτσι δημιουργείται η αναγκαία συνθήκη για την ανταπόκριση των επιχειρήσεων, μένει να αποδειχθεί και ικανή!

Σε σχέση με προηγούμενες προσπάθειες ρύθμισης οφειλών, ο προτεινόμενος τρόπος είναι προφανώς πιο ρεαλιστικός και εφαρμόσιμος, αφού έχει ήδη δοκιμαστεί στο πρόσφατο παρελθόν σε χώρες, όπως η Πορτογαλία, με παραπλήσια προβλήματα, και έχει αποδώσει.

Το Νομοσχέδιο σε Πέντε σημεία

1. Το νομοσχέδιο αφορά σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη χώρα, είτε πρόκειται για νομικά πρόσωπα, είτε για φυσικά πρόσωπα.

2. Θεσπίζει αντικειμενικά κριτήρια για την επιλεξιμότητα των επιχειρήσεων – κυρίαρχο ζητούμενο είναι η βιωσιμότητα.

3. Η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.) υποστηρίζει τους ενδιαφερόμενους να συντάξουν την αίτηση υποβολής ένταξης.

4. Η αίτηση ένταξης διαβιβάζεται σε συντονιστή, ο οποίος αναλαμβάνει την οργάνωση της διαπραγματευτικής διαδικασίας με τους πιστωτές του οφειλέτη.

5. Το Δημόσιο και οι Ασφαλιστικοί φορείς, συμμορφώνονται σε πλαίσιο συγκεκριμένων κανόνων, ώστε η όλη διαδικασία να ολοκληρώνεται σύντομα.

Σχετικά με το Μηχανισμό Ρύθμισης Οφειλών

✓ Κάθε Φυσικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα και κάθε νομικό πρόσωπο το οποίο αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4172/2013 (Α' 167) και έχει Φορολογική κατοικία στην Ελλάδα, δύναται να υποβάλει αίτηση για υπαγωγή στη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών, εφόσον:

(α) κατά την 31η Οκτωβρίου 2016 είχε προς χρηματοδοτικό φορέα οφειλή από δάνειο σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών ή οφειλή που ρυθμίστηκε μετά την 1η Ιουλίου 2016 ή δεν είχε ενημερότητα λόγω ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση ή δεν είχε ασφαλιστική ενημερότητα λόγω ληξιπρόθεσμων οφειλών προς Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης ή είχαν σφραγισθεί επιταγές εκδόσεώς του λόγω μη επαρκούς υπολοίπου κατά το άρθρο 40 του ν.5960/1933 (Α΄ 401) ή είχαν εκδοθεί διαταγές πληρωμής ή δικαστικές αποφάσεις λόγω ληξιπροθέσμων απαιτήσεων εις βάρος του.

(β) οι συνολικές προς ρύθμιση οφειλές ξεπερνούν το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ.

✓ Για να ενταχθεί μια επιχείρηση στο μηχανισμό απαιτείται, «λειτουργική κερδοφορία». Δηλαδή, τα λειτουργικά έσοδα μείον τα λειτουργικά έξοδα να αφήνουν κάτι, ώστε η επιχείρηση να μπορεί να πληρώνει τα χρέη της. Ζητούμενο είναι, μια επιχείρηση στα πλαίσια μιας μελέτης βιωσιμότητας, να μπορεί να αποδείξει, ότι αν δεν είχε χρέη, θα μπορούσε να διαχειριστεί τα έσοδα και τα έξοδά της για να λειτουργήσει, όπως προκύπτει από τα φορολογικά της στοιχεία, για μία (1) τουλάχιστον χρονιά την τελευταία τριετία. (Μπορεί να αναθεωρηθούν οι χρήσεις των τελευταίων ετών, διορθώνοντας πιθανά σφάλματα των δηλώσεων προς την Εφορία).

Οι ελεύθεροι Επαγγελματίες/Επιτηδευματίες και Αγρότες, που ως γνωστόν δεν διαθέτουν «πτωχευτική ιδιότητα», μπορούν να ενταχθούν στο μηχανισμό - εισήχθη η διάταξη του άρθρου 15, παρ. 21:

«Ύστερα από αίτηση οφειλετών τους, οι οποίοι εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος νόμου σύμφωνα με την περ.(β) της παρ.1 και παρ.5 του άρθρου 2 ή επειδή αυτοί είναι φυσικά πρόσωπα, τα οποία αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα σύμφωνα με το ν.4172/2013, αλλά δεν έχουν πτωχευτική ικανότητα, το Δημόσιο και οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, μπορεί να προτείνουν σε αυτούς λύσεις ρύθμισης οφειλών, ανάλογες με αυτές που αποδέχονται ή αντιπροτείνουν στο πλαίσιο της διαδικασίας εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών του παρόντος. Με τις υπουργικές αποφάσεις των παρ.14 και 20 μπορεί να εξειδικεύονται οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή της παρούσας.»

✓ Υπάρχουν ταυτόχρονα, συγκεκριμένες πρόνοιες, ώστε να προστατευθούν οι εργαζόμενοι, τα χρέη προς αυτούς θα πρέπει να εξοφληθούν στο σύνολό τους.

✓ Υπάρχει απόλυτη προστασία για τους μικρούς προμηθευτές/πιστωτές.

Τα θετικά σημεία του Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών

• Λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των οφειλών προς Τράπεζες, Ταμεία και Δημόσιο

• Ο ίδιος ο οφειλέτης υποβάλλει την αίτηση ρύθμισης των οφειλών του

• Οι ρυθμίσεις προς το Δημόσιο μπορούν να ρυθμιστούν εκ νέου

• Για πρώτη φορά στα χρονικά το Δημόσιο διαγράφει χρέη - ακόμα και μέρος της βασικής οφειλής - για την εξυγίανση επιχειρήσεων

• Προβλέπονται περισσότερες δόσεις, από κάθε άλλο νόμο, μέχρι 120 δόσεις.

• Ο οφειλέτης προτείνει τη ρύθμιση – οι πιστωτές αντιπροτείνουν και η αντιπρόταση κρίνεται δημοκρατικά (από το 60%, του 50% των πιστωτών, που συμμετείχαν στη διαπραγμάτευση), αλλά δεν επιβάλλεται στον οφειλέτη – Ο οφειλέτης κρίνει αν θα την αποδεχθεί.

• Στον Μηχανισμό σύρεται το 50% των πιστωτών που έχουν αντιρρήσεις, καθώς αρκεί η σύμφωνη γνώμη μόνο του 50% για να εκκινήσει η διαδικασία

• Οι διαμεσολαβητές είναι ανεξάρτητοι και δεν ορίζονται (ή πληρώνονται) από τους πιστωτές, αλλά από τους οφειλέτες (χαμηλή αμοιβή, εκτός αν συμφωνηθεί άλλως). Προσδιορίζονται με κλήρωση από την ΕΓΔΙΧ.

• Υπάρχουν σαφή και αντικειμενικά κριτήρια για τη διαπραγμάτευση. Όλα γίνονται σε πλήρη γνώση του συντονιστή και μέσω ηλεκτρονικών διαδικασιών, πρόκειται για μια σχετικά σύντομη διαδικασία (2-6 μήνες)

• Προβλέπεται αναστολή εκτέλεσης καταδιωκτικών μέτρων καθ΄ όλη τη διαδικασία

• Μπορεί να υπαχθούν και οι ευρισκόμενοι σε λύση και εκκαθάριση, εφόσον συντελεστεί η αναβίωση των επιχειρήσεών τους.

Το πρώτο Γραφείο Ενημέρωσης Υποστήριξης Δανειοληπτών (τηλ.213 212 5730) της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, που ήδη λειτουργεί, εκτιμάται ότι θα ικανοποιεί 50-60 ραντεβού ημερησίως, ενώ άλλα δύο σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πειραιά θα προστεθούν εντός του μήνα.

Μέχρι την ανάπτυξη του πλήρους δικτύου γραφείων, (120 σε όλη την Ελλάδα), οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να εξυπηρετηθούν και διαδικτυακά, όπου θα παρουσιάζονται αυτόματα οι εναλλακτικές επιλογές που προσφέρει η νομοθεσία στους δανειολήπτες.

Συνέπειες για την οικονομία/κοινωνία

Εφόσον το σχέδιο νόμου εφαρμοστεί με τρόπο αποτελεσματικό, αναμφίβολα η επαναφορά της επιχειρηματικότητας σε μια κανονικότητα, θα δημιουργήσει συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού και ανάπτυξης.

Οι βιώσιμες πλέον επιχειρήσεις, απαλλαγμένες από το βάρος των υποχρεώσεων - που δημιουργήθηκαν σε εντελώς αλλοπρόσαλλες οικονομικές συνθήκες - θα είναι ικανές να επαναδραστηριοποιηθούν.

Συνακόλουθα θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίες, που αποτελεί το πρώτο ζητούμενο για έξοδο από το φαύλο κύκλο τη κρίσης, αλλά και αναγκαιότητα για την επιβίωση των ανέργων πολιτών της χώρας.

Την εξέλιξη της διαδικασίας ρύθμισης των βαρών, η πολιτεία οφείλει να την υποστηρίξει αποτελεσματικά, για το σκοπό αυτό προβλέπεται άμεσα η δημιουργία 120 κέντρων υποστήριξης σε όλη τη χώρα.

Τονίζεται, ότι το σχέδιο νόμου προέκυψε σαν αποτέλεσμα διαβούλευσης με έντονο ενδιαφέρον από φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις, οι οποίοι επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό τη τελική διατύπωση των διατάξεων του, συνεπώς ευελπιστούμε στην επιτυχή έκβαση της προσπάθειας αυτής, που τόσο πολύ έχει ανάγκη η οικονομία της χώρας.