Γράφει η Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Θωμαή Σιώπη

Πολλοί είναι οι λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν ένα άτομο να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία. Αυτοί οι λόγοι μπορεί να είναι η εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων, το άγχος, η βελτίωση της διάθεσης ή μιας σχέσης, ή κάποια προβληματική συμπεριφορά, όπως οι εκρήξεις θυμού. Όποιος και να είναι ο λόγος, πριν ξεκινήσουμε έχουμε κάποιες προσδοκίες και συχνά κάποιες λανθασμένες αντιλήψεις για το τι ακριβώς θα κάνουμε στην ψυχοθεραπεία.

Συχνά παρατηρούνται αρκετές παρερμηνείες, κυρίως λόγω ελλειπής πληροφόρησης. Η μεγαλύτερη πηγή πληροφοριών είναι φυσικά τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ιδίως η τηλεόραση και η προβολή της ψυχοθεραπείας σε διάφορες ταινίες. Έτσι δημιουργούνται στερεότυπα για το ποιος αναζητάει βοήθεια ή τι γίνεται σ’αυτή τη «θεραπεία», που πολλές φορές λανθασμένα αναφέρεται ως ψυχανάλυση. Η Ψυχανάλυση είναι ένα είδος ψυχοθεραπείας, υπάρχουν όμως κι άλλα, όπως η Γνωστική Συμπεριφορική, η Συστημική, και η Gestalt. Ο σκοπός του άρθρου, λοιπόν, είναι η παροχή ορθών πληροφοριών και η αποσαφήνιση των διάφορων αντιλήψεων.

Τι να περιμένεις και τι όχι από την ψυχοθεραπεία:

Δεν είναι μια γρήγορη λύση. Πρώτο και κυριότερο, η ψυχοθεραπεία απαιτεί μια βραχυπρόθεσμη δέσμευση. Η αλλαγή που επιθυμείς δεν θα έρθει σε μία μόνο συνεδρία. Μην περιμένεις λοιπόν θαύματα. Οι πρώτες συνεδρίες εστιάζουν στην αξιολόγηση του προβλήματος, και στη λήψη του οικογενειακού και κοινωνικού ιστορικού, έτσι ώστε ο θεραπευτής να σε γνωρίσει και να σχηματίσει μια ολοκληρωμένη εικόνα για τη δημιουργία και τη συντήρηση του προβλήματος.

Δεν είναι βοηθητική αν πηγαίνεις με το ζόρι. Πολύ συχνά αναζητούμε βοήθεια, γιατί δεχόμαστε πίεση από κάποιον γονέα ή σύντροφο, ο οποίος ανησυχεί για εμάς. Όλοι μπορούν να επωφεληθούν από τη θεραπεία, αλλά δεν μπορούμε να αλλάξουμε πλήρως αν δεν το θέλουμε. Οπότε, αν έρχεσαι με το ζόρι εξέφρασε στον θεραπευτή την ανησυχία σου.

Δεν κολλάμε στο παρελθόν. Είναι σημαντικό να εξερευνήσουμε τις πρώιμες εμπειρίες και τα σημαντικά γεγονότα ζωής, που συνέβαλαν στη διαμόρφωση του προβλήματος. Όμως ότι συνέβη στο παρελθόν πέρασε, και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι’αυτό. Χρησιμοποιούμε τη γνώση από το παρελθόν για να καταλάβουμε καλύτερα το παρόν και να αλλάξουμε το μέλλον. Έτσι, η θεραπεία και οι τεχνικές εστιάζουν στο εδώ και τώρα.

Δεν είναι εύκολη διαδικασία. Είναι μια δύσκολη διαδικασία, στην οποία δεν θα είσαι μόνος. Θα είναι πάντα και ο θεραπευτής δίπλα σου. Σε κάποιες στιγμές θα αισθάνεσαι χειρότερα πριν αισθανθείς καλύτερα. Κι αυτό γιατί θα μιλήσεις για θέματα που για χρόνια τα είχες απωθήσει. Μιλώντας για τραυματικές εμπειρίες μπορεί να δημιουργηθούν συναισθήματα οργής και θλίψης. Επιπλέον, θα κληθείς να εκτεθείς στη φοβία σου, κάτι το οποίο θα δημιουργήσει περισσότερο άγχος εκείνη τη στιγμή. Αλλά θα πρέπει να θυμάσαι ότι κι η παλιότερη κατάσταση δεν ήταν εύκολη/ευχάριστη και για να έρθει η αλλαγή πρέπει να αφήσεις την ασφάλεια σου και να δοκιμάσεις.

Δεν είναι σαν να μιλάς σε έναν φίλο. Η θεραπευτική σχέση διαφέρει από οποιαδήποτε άλλη σχέση, γιατί δεν είναι αμοιβαία. Θα μοιραστείς πολύ προσωπικά σου θέματα και ο θεραπευτής δεν θα κάνει το ίδιο. Θα θέσει όρια για το πότε και πως θα αποκαλύψει πράγματα για τον εαυτό του, έτσι ώστε η συζήτηση να επικεντρωθεί εκεί που πρέπει, δηλαδή στο πρόβλημά σου. Τα όρια που θέτει ο θεραπευτής θα σε βοηθήσουν να μάθεις να θέτεις και εσύ όρια. Επίσης ότι πεις είναι εμπιστευτικό και χωρίς επίκριση, οπότε πραγματικά μπορείς να μοιραστείς τα πάντα. Φυσικά και το υποστηρικτικό δίκτυο είναι πολύ σημαντικό, αλλά ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να προσφέρει πολλά περισσότερα, γιατί είναι άρτια εκπαιδευμένος, και έχει πείρα σε παραπλήσια θέματα. Μην ανησυχείς, οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία βασίζονται σε έρευνες, δεν είναι απλά «μιλάω και ακούω».

Δεν θα σου πει τι να κάνεις. Ο θεραπευτής δεν θα σου πει τι να κάνεις ακριβώς, τι απόφαση να πάρεις, ή αν έκανες τη σωστή επιλογή. Δεν είναι εκεί για να διαλέξει για σένα και να σε βγάλει από τη δύσκολη θέση. Ο θεραπευτής θα σου κάνει ερωτήσεις για να σε βοηθήσει να αποφασίσεις. Θα σε οδηγήσει να βρεις επιλογές που πιθανόν να μην είχες σκεφτεί. Θα μάθεις να λύνεις αποτελεσματικά τα προβλήματά σου και να αντιμετωπίζεις τις πιθανές συνέπειες.

Δεν χρειάζεται να έχεις κάποια ψυχική διαταραχή για να κάνεις θεραπεία. Αυτό κι αν δεν είναι αλήθεια. Οι άνθρωποι ζητούν βοήθεια για πληθώρα θεμάτων, είτε αυτά είναι η κατάθλιψη και το άγχος, είτε για σημαντικές αλλαγές ζωής (θάνατος, απόλυση, διαζύγιο, κ.λπ.). Δεν είναι ντροπή να θέλεις μια καλύτερη ζωή. Το να αναζητάς βοήθεια δεν είναι σημάδι αδυναμίας, αλλά σημάδι εφευρετικότητας. Καταλαβαίνεις το πρόβλημα και προχωράς προς την επίλυσή του. Δεν μπορείς να λύσεις όλα τα προβλήματα μόνος σου, όπως δεν μπορείς να διορθώσεις το αυτοκίνητο μόνος σου ή να γιατρευτείς μόνος σου. Εξάλλου η ψυχοθεραπεία θέλει κουράγιο, υπομονή και επιμονή, στοιχεία που μόνο αδύναμο δεν σε καθιστούν.

Τέλος, η προσπάθεια δεν τελειώνει ποτέ. Για να αλλάξεις πρέπει να προσπαθήσεις, και μετά το τέλος της θεραπείας πρέπει να συνεχίσεις. Αν με το τέλος της θεραπείας σταματήσεις να προσπαθείς, μην περιμένεις να παραμείνεις καλά. Η ψυχοθεραπεία είναι σαν τη γυμναστική, ακόμη κι αν φτάσεις στο επιθυμητό αποτέλεσμα αν δεν ξαναγυμναστείς, αναπόφευκτα το σώμα σου θα χαλαρώσει. Μέσω της ψυχοθεραπείας γίνεσαι εσύ ο θεραπευτής του εαυτού σου, και εξοπλισμένος με τα νέα σου εφόδια συνεχίζεις για τον αγώνα της ζωής.

Θωμαή Σιώπη, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Μητροπόλεως 31 (2ος όροφος), Βέροια
Τηλ: 2331125058
www.pliroforiodotis.gr/tsiopi