Τα «Όμορφα χωριά» του Γιώργου Σιώμου παρουσιάστηκαν στην Βέροια (φωτογραφίες)

Τετάρτη, 31 Μαϊος 2023 22:25
Γράφτηκε από τον/την Μαρία Τριγώνη

Το πέμπτο βιβλίο του Γιώργου Ν. Σιώμου με τίτλο «Όμορφα χωριά», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παρέμβαση, παρουσιάστηκε το απόγευμα της Τετάρτης, στην αίθουσα εκδηλώσεων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης «Θεανώ Ζωγιοπούλου» στην Βέροια.

«Το βιβλίο του Γιώργου Σιώμου «Όμορφα χωριά» είναι από τα πιο αξιόλογα βιβλία που έχουμε εκδώσει στις εκδόσεις Παρέμβαση. Είμαι πολύ χαρούμενη γι αυτήν την συνεργασία και που βρισκόμαστε απόψε στην Βέροια για την παρουσίαση του βιβλίου. Το τοπίο του βιβλίου και το σκηνικό του είναι η ύπαιθρος, τα χωριά και η ερήμωση των χωριών επί της ουσίας. Όλο αυτό το συναίσθημα που βγάζει παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε συνδυασμό με τον ιδιαίτερο τρόπο γραφής του συγγραφέα. Εύχομαι στον Γιώργο Σιώμο να είναι πάντα δημιουργικός και να μας δίνει ωραία κείμενα να διαβάζουμε. Επίσης να ερχόμαστε σε επαφή με ανθρώπους που έχουν έναν τρόπο γραφής ιδιαίτερα προσωπικό και τόνο πιο προσωπικό, ατόφιο και ξεχωριστό», είπε η εκδότρια Δήμητρα Καραγιάννη πριν την έναρξη της παρουσίασης.

«Λόγω του εγκλεισμού και της καραντίνας που πέρασα στο χωριό μου, στη Λόχμη Γρεβενών, τα δύο χρόνια της πανδημίας και σε συνδυασμό με την ερήμωση του τοπίου και την εγκατάλειψη του τόπου, μου βγήκαν αυτά τα συναισθήματα κι εκφράστηκαν άλλοτε με πεζό λόγο κι άλλοτε με τη μορφή ποιημάτων. Γι αυτό τον λόγο το βιβλίο έχει 27 πεζά και 38 ποιήματα», συμπλήρωσε ο συγγραφέας Γιώργος Σιώμος.

Χαιρετισμό απηύθυνε η εκδότρια Δήμητρα Καραγιάννη, η οποία συντόνισε και την εκδήλωση. «Πρόκειται για μία έκδοση που απαρτίζεται από διηγήματα και ποιήματα, μέσω των οποίων ο συγγραφέας δίνει μία διαφορετική διάσταση στην έννοια της ομορφιάς. Η μοναξιά, η εγκατάλειψη, η ερημιά, είναι συναισθήματα κατακλύζουν τις γραμμές του βιβλίου. Η εμπειρία του εγκλεισμού λόγω της πανδημίας αποτελεί μία από τις πηγές έμπνευσης. Το χωριό είναι κατά βάση το τοπίο που κυριαρχεί και το σκηνικό δράσης, ενώ το υπόβαθρο μέσα από το οποίο περιγράφεται τονίζει την ομορφιά του και θυμίζει το παρελθόν του. Ο τίτλος του βιβλίου σε προκαλεί να το ξεφυλλίσεις. «Όμορφα χωριά» είναι ο τίτλος μιας από τις ιστορίες του βιβλίου, αν και το σωστό, όπως αναφέρει ο συγγραφέας σε συνέντευξή του, είναι «τα έρημα χωριά». Το τοπίο του εξωφύλλου είναι σε απόλυτη συνάφεια με το ομιχλώδες τοπίο που κυριαρχεί στην ύπαιθρο και την εγκατάλειψή της, θέματα τα οποία διεξέρχεται το βιβλίο. Ο Γιώργος Σιώμος, στο βιβλίο αυτό, που είναι πυκνό και ρέει αβίαστα, με μία προσωπική γραφή διαμορφώνει τον δικό του τρόπο να απευθύνεται στον αναγνώστη και να του μεταφέρει το συναίσθημά του», είπε μεταξύ άλλων.

Έπειτα η βιβλιοθηκονόμος της Δημοτικής Βιβλιοθήκης, Βούλα Κοτσάλου, έκανε διεξοδική ανάλυση του βιβλίου.

«Όμορφα χωριά», ένας παραπλανητικός τίτλος θα έπρεπε να ονομάζετε τα Έρημα χωριά κι όχι τα όμορφα. Όχι ότι αποκλείετε τα έρημα χωριά να είναι και όμορφα. Τα όμορφα έρημα χωριά των Γρεβενών. Το πέμπτο βιβλίο του Γιώργου Σιώμου είναι χωρισμένο σε 27 κείμενα πεζά και σε 38 ποιήματα.

Ο συγγραφέας δίνει μία διαφορετική διάσταση στην έννοια της ομορφιάς. Κείμενα που στην ουσία συμπληρώνουν το προηγούμενο έργο του «Τα μικρά πεζά» που παρουσιάστηκε πέρυσι τον Μάιο. Κείμενα που γράφηκαν κατά την διάρκεια της δεύτερης πανδημίας, την περίοδο του εγκλεισμού σε ένα μικρό χωριό της επαρχίας, με 14 κατοίκους.

Μέσα βέβαια στην ερημιά συνειδητοποιεί και την ομορφιά της φύσης που τον τριγυρίζει σε αντίθεση μ’ αυτήν τη σκληρή πραγματικότητα, που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι της πόλης παλεύοντας με τον κορονοϊό. Η ζωή στο χωριό που κυλά με μια άνοιξη που φτάνει γοργά… Η μοναξιά, η εγκατάλειψη και η ερημιά κατακλύζουν τα μικρά αυτά κείμενα εν είδη ημερολογίου. Το χωριό του συγγραφέα η Λόχμη των Γρεβενών. Ένα χωριό με ζωηρό παρελθόν, αλλά με αβέβαιο και ίσως χωρίς μέλλον καθώς μόνο λιγοστοί κάτοικοι παραμένουν πλέον στις επάλξεις τους.

Κείμενα για την ερήμωση της υπαίθρου, την εγκατάλειψη, η νοσταλγία για τα παιδικά και τα παλαιότερα χρόνια παρούσα, με θέματα της τρέχουσα επικαιρότητας. Τα 38 ποιήματα με τους τίτλους πολλές φορές συμβολικούς. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ίσως με τα μικρά αυτά κείμενα θα έπρεπε να- αλλάξουμε τον τίτλο και να μιλήσουμε και για όμορφα έρημα δέντρα, σαν αυτό που απεικονίζεται στο εξώφυλλο δίπλα στα δυο εκκλησάκια. Και τα ποιήματα όπως και τα κείμενα είναι λιγόλογα, γραμμένα σε δωρική γραφή, λιτή, με κρυμμένη δυναμική, που μέσα σε ελάχιστες γραμμές σου δίνει απόλυτα το νόημα και τον βαθύ στοχασμό του...

Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τον συγγραφέα ως θυμόσοφο με την έμφυτη και κατ' έμπνευση σοφία, εκ φύσεως σοφός, ετοιμόλογος, επιγραμματικός, φλεγματικός, στωικός, αυτός που φιλοσοφεί πρακτικά και διατηρεί την ψυχραιμία του και την ψυχική του ηρεμία. Ένας λαϊκός φιλόσοφος με καθαρή και αληθινή γραφή.

Μετά από πέντε πονήματα, ο συγγραφέας γίνεται κάθε φορά και καλύτερος... Όσο περισσότερο γράφει τόσο τα κείμενα του γίνονται πιο μεστά και πιο άμεσα. Κείμενα γεμάτα ευαισθησία και με μια ιδιαίτερη ματιά πάνω σε κάθε εικόνα σε κάθε μορφή ανθρώπινη ή μη. Κάθε τι το αντικρίζει με μια ιδιαίτερη ματιά.

Ένας παρατηρητής και ένας στοχαστής της καθημερινής ζωής. Μας μεταφέρει εικόνες ζωντανές, ποιητικές, ενίοτε σε βάζει με απόλυτη οικειότητα, μέσα στα μικρά πεζά του, γίνεσαι παρατηρητής μαζί του. Σου μεταφέρει ολοκληρωμένα στιγμιότυπα, συνήθειες, κινήσεις, συναισθήματα, ιδέες και στοχασμούς, δικούς του αλλά και ανθρώπων της διπλανής πόρτας ή του διπλανού σπιτιού, στα έρημα χωριά της ελληνικής επαρχίας. Ακόμα και την παλιά διάλεκτο, γλώσσα ξεχασμένη, η γλώσσα των γονιών, των παλαιοτέρων που έχει χαθεί ανεπιστρεπτή... Ο συγγραφέας νιώθει την ανάγκη να μας μιλήσει για τα απλά, τα καθημερινά, έτσι τα μικρά κείμενα του, πεζά ή ποιήματα με την τέχνη του και το λογοτεχνικό του ταλέντο τα καθολικεύει και μας κάνει συμμέτοχους στις δικές του μικρές ή μεγάλες χαρές, στα παράπονα και στο θυμό του, στους αναστεναγμούς και στις συγκινήσεις του προκαλώντας μας έντονα συναισθήματα. Μολονότι μοιάζει όλο το βιβλίο με ημερολόγιο ή μικρά χρονικά, κατορθώνει να μας κάνει συμπρωταγωνιστές και να αναγνωρίζουμε σε πολλά αφηγήματα πλευρές του εαυτού μας…», είπε η κα Κότσαλου.

Έπειτα ο ποιητής Δημήτρης Καπετανάκης έκανε μία κατατοπιστική παρουσίαση του νέου βιβλίου του Γιώργου Σιώμου, καθώς επίσης το συνέδεσε και με τα προηγούμενα έργα του.

«Ο Σιώμος δεν επιχειρεί να κάνει μυθοπλασία. Αυτό δηλώνεται έμμεσα, στην προμετωπίδα του βιβλίου του όπου ο τίτλος ακολουθείται από την επισήμανση «27 πεζά / 38 ποιήματα».

Στο βιβλίο «Όμορφα χωριά» ο αναγνώστης, εκτός μιας-δυο εξαιρέσεων, δεν θα βρει φανταστικές ιστορίες γιατί ο μυθικός κόσμος από τον οποίο αντλεί το υλικό του ο συγγραφέας είναι η μνήμη, η πρόσφατη, της περιόδου της καραντίνας και η μακρινή, της παιδικής ηλικίας. Ακόμη όμως και επινοημένες να ήταν κάποιες ιστορίες, η αφήγηση είναι τόσο πειστική που δεν θα άφηνε περιθώρια αμφιβολιών ως προς την αλήθεια τους.

Αυτό πιστεύω γίνεται αντιληπτό τόσο από τους αναγνώστες που γνωρίζουν προσωπικά τον συγγραφέα όσο και από εκείνους που θα πάρουν το βιβλίο έχοντας στη φαρέτρα τους μονάχα μια φωτογραφία, ένα πολύ σύντομο βιογραφικό και το σώμα του κειμένου. Αυτό το σώμα, αρχής γενομένης από την πρώτη σελίδα και μέχρι την τελευταία, πάλλεται από ζωή, τη ζωή του ίδιου του συγγραφέα, των φίλων του, των συγγενικών του προσώπων, των γνωστών και άγνωστων ανθρώπων που αναπνέουν μες στο βιβλίο, των «ζωντανών», με την έννοια που έδιναν οι παλαιοί στα οικόσιτα ζώα, του περίφημου, και από το προηγούμενο βιβλίο του, μαύρου σκύλου, των δέντρων, ακόμη και των σπιτιών. Ο Σιώμος δεν εξιδανικεύει ούτε πρόσωπα ούτε καταστάσεις ούτε τοπία ούτε τόπους. Ψέγει, επαινεί, αφηγείται, άλλοτε με αμεσότητα, άλλοτε με νοσταλγία, άλλοτε με τη χάρη και αθωότητα ενός παιδιού, άλλοτε με γνήσιο λυρισμό, με ποιητικότητα κι άλλοτε με όλα αυτά μαζί. Κάποτε, μοιάζει να τον ενδιαφέρει ο τρόπος που θα μιλήσει περισσότερο από αυτό που έχει να πει, κάποτε, λίγες φορές είναι η αλήθεια, φαίνεται να μην τον ενδιαφέρει καθόλου ούτε ο τρόπος, κατά κανόνα, πάντως, τα πεζά και τα ποιήματά του έχουν πολύ επιμελημένη μορφή, διαλεχτές λέξεις και ποιητικότητα, χαρακτηριστικά που προσιδιάζουν και ανταποκρίνονται, βάσει των κειμένων, σε μια γνήσια, πηγαία και γεμάτη τάλαντο, για να το πω έτσι, με τον παλιό τρόπο, συγγραφική φωνή… Οι ήρωες ή πιο σωστά αντιήρωες του βιβλίου «Όμορφα χωριά» είναι μετρημένοι στα δάχτυλα και κάτι τις παραπάνω. Αυτοί είναι οι εναπομείναντες κάτοικοι του γενέθλιου τόπου του συγγραφέα, μια παρέα άστεγη δηλαδή, εφόσον στο μικρό κι ερημωμένο χωριό δεν υπάρχει πια ούτε ένα καφενείο, ένα μπακάλικο, ένας φούρνος, ένας κοινόχρηστος χώρος, τέλος πάντων, από αυτούς που αφθονούν στις πόλεις, ώστε να μπορέσουν, έστω και τυχαία, δύο άνθρωποι να συναντηθούν. Σε πρώτο πρόσωπο ο αφηγητής που ταυτίζεται με τον συγγραφέα, περιγράφει μια ολόκληρη μέρα στον γενέθλιο τόπο του, η οποία προφανώς δεν διαφέρει από όλες τις υπόλοιπες. Δεν είναι τόσο η περίοδος της καραντίνας με όλες τις συνέπειές της που κάνει τη ζωή στο χωριό πληκτική, αλλά η ερήμωση που, θαρρείς, αν εξαιρέσουμε την παρουσία της τηλεόρασης και του διαδικτύου, πως έχει γυρίσει τον χρόνο σε άλλη εποχή… Ο συγγραφέας δίνει ιδιαίτερη σημασία στην παρατήρηση των λεπτομερειών κι αυτό αποτυπώνεται στα ποιήματά του… Η σχέση ζωής του ποιητή με τις λέξεις ευρηματική… Η μνήμη, βασική συνιστώσα των υλικών με τα οποία χτίζει ο Σιώμος το έργο του… Η φύση γίνεται συχνά αφορμή για υπαρξιακές αναζητήσεις και συσχετισμούς ανάμεσα στην ανθρώπινη φθορά και αυτή του ίδιου του φυσικού περιβάλλοντος… Στο διπλό αυτό βιβλίο των 27 πεζών και των 38 ποιημάτων, ο πεζογράφος συναντά τον ποιητή και ο ποιητής τον πεζογράφο, ενώ, παράλληλα, αμφότεροι συναντούν τους ήρωες και τα θέματα που απασχόλησαν τον συγγραφέα της προηγούμενης, αποτελούμενης μόνο από διηγήματα, συλλογής. Το ζητούμενο δεν είναι αν το αποτέλεσμα δικαιώνει περισσότερο τον πεζογράφο ή τον ποιητή, αλλά το αν η συνάντηση αυτή οδηγεί τον αποδεκτή της αφήγησης σε μια ανάγνωση απολαυστική. Η απάντηση είναι ότι τα «έρημα» χωριά μετά την ανάγνωση του βιβλίου γίνονται «Όμορφα χωριά», όπως ο τίτλος, και ο αναγνώστης αισθάνεται την ανάγκη να τα επισκεφθεί, είτε πραγματικά με το λεωφορείο ή το αυτοκίνητο είτε φανταστικά, μέσω των σκέψεών του. Δεν είναι και λίγο, πιστεύω αυτό…», ανέφερε ο κ. Καπετανάκης, ενώ παράλληλα διάβασε ποιήματα του βιβλίου.

Στο τέλος τον λόγο πήρε ο συγγραφέας Γιώργος Σιώμος ο οποίος είπε ότι το βιβλίο «’Όμορφα χωριά» γράφτηκε την ίδια περίοδο με τα «Μικρά πεζά», στην καραντίνα, κι έχουν παρόμοια θέματα. Με μια διαφορά, τα «’Όμορφα χωριά έχουν και 38 ποιήματα. Αναφέρθηκε στο πως έγινε η αρχή με τα πεζά ποιήματα. Ήταν τον Μάρτιο του 2020 στο γενέθλιο χωριό του τα Γρεβενά, κατά τον εγκλεισμό από την πανδημία, όπου τα συναισθήματα γιγαντώθηκαν από την εγκατάλειψη και την ερήμωση του τόπου. Η μεγάλη θλίψη αυτών των δύο χρόνων εκφράστηκε άλλοτε με πεζό λόγο κι άλλοτε με μορφή ποιήματος. Έπειτα αναφέρθηκε στα στοιχεία που αποτελούν πηγή έμπνευσής του κι άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο έκτου βιβλίου. Κλείνοντας ο συγγραφέας υπέγραψε αντίτυπα του βιβλίου του.

View this gallery on Flickr

View the embedded image gallery online at:
https://pliroforiodotis.gr/index.php/news/culture-menu/book-menu/88353-ta-omorfa-xoria-tou-giorgou-siomou-parousiastikan-stin-veroia-fotografies#sigProId801f77dcae