Το «Καλντερίμι» του Γιάννη Καλπούζου παρουσιάστηκε στην Βέροια (φωτογραφίες)

Τετάρτη, 03 Μαϊος 2023 22:51
Γράφτηκε από τον/την Μαρία Τριγώνη

Το νέο μυθιστόρημα του Γιάννη Καλπούζου, με τίτλο «Καλντερίμι, 99 χρόνια στη Σαλονίκη», παρουσιάστηκε την Τετάρτη, στον Πολυχώρο Ελιά στην Βέροια.

Στην εκδήλωση, που διοργάνωσε το Βιβλιοπωλείο ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΟ και οι Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ, παραβρέθηκε το βιβλιόφιλο κοινό της πόλης και φίλοι του συγγραφέα.

Για τον συγγραφέα και το έργο του μίλησε η φιλόλογος Δέσποινα Καρυπίδου. Αναφέρθηκε στα βήματα του Γιάννη Καλπούζου όταν ξεκίνησε από το χωριό Μελάτες της Άρτας για να φτάσει στην Αθήνα και να ακολουθήσει τα μονοπάτια της Τέχνης. Η ανάγκη να εκφράσει και να εκφραστεί ήταν απολέμητη. Ο Γιάννης Καλπούζος τα κατάφερε με το παραπάνω, να συνεχίσει μια παράδοση λογοτεχνική κι έκανε τέχνη με τις λέξεις, τα νοήματα, την ιστορία και την κοινωνία μας.

«Ο μύθος, το ήθος των χαρακτήρων, η ατμόσφαιρα της εποχής, όλα είναι προϊόν αναζήτησης, άσκησης, μόχθου, ιστορικής γνώσης. Οι ήρωές του από όλο το φάσμα της ανθρώπινης μοίρας, μορφωμένοι, θυμόσοφοι, πλούσιοι, φτωχοί, ευγενείς, πανούργοι, αφοσιωμένοι, παθιασμένοι, πείσμωνες, εκδικητικοί, ερωτευμένοι, με μια λέξη ανθρώπινοι. Ζουν ηθελημένα ή μη μέσα στις μεγάλες ή μικρές πλάνες τους, διαπράττουν τις ύβρεις τους και τα ανομήματά τους, αναμετρώνται με την μοίρα και τον εαυτό τους, παρεξηγούν, εξηγούν, παθιάζονται, ερωτεύονται, παλεύουν με τις εσωτερικές κι εξωτερικές δυνάμεις, αντέχουν. Κι είναι άνθρωποι με διαφορετικές ταυτότητες, θρησκευτικές – κοινωνικές που δεν προσδιορίζουν τις ανθρώπινες ποιότητές τους. Ζωές που διασταυρώνονται, σταυρώνονται και κάποτε ανασταίνονται… Ο λογοτέχνης δεν καταγράφει μόνο όσα συμβαίνουν σε μια εποχή κι έναν τόπο, αλλά κι όσα συμβαίνουν μέσα του. Ως αναγνώστρια στο «Καλντερίμι» αναγνώρισε κι ανάστησε την πολυφυλετική Θεσσαλονίκη από τα μέσα του 19^ου αιώνα έως τα μέσα του 20^ου. Εξελίξεις που χαρακτηρίζουν τη ζωή των ηρώων, την φτώχια, την βία, τον συμβιβασμό, την ατιμία, την ανομία, την ματαίωση, την ελπίδα, τον καθημερινό αγώνα, την απώλεια, την αδικία, τον φόβο, τον πόνο, αλλά και τα όνειρα, τις φιλίες, τον έρωτα, τις ομορφάδες του κόσμου…», είπε μεταξύ άλλων.

Έπειτα τον λόγο πήρε ο συγγραφέας, όπου μίλησε για το νέο του βιβλίο, ξεκινώντας από τον τίτλο του βιβλίου «Καλντερίμι, 99 χρόνια στη Σαλονίκη». «Το βιβλίο διαδραματίζεται εξ ολοκλήρου στη Θεσσαλονίκη αν και οι μνήμες των μυθοπλαστικών ηρώων συμπληρώνουν έναν κύκλο 99 χρόνων. Η Θεσσαλονίκη στα χρόνια που διαδραματίζεται το μυθιστόρημα χαρακτηρίζεται από το πολυφυλετικό της περιβάλλον, και την Βαβυλωνία των γλωσσών που μιλούσαν οι κάτοικοί της. Πρώτη φυλή ήταν οι Εβραίοι, δεύτερη οι Μουσουλμάνοι, τρίτη οι Έλληνες και ακολουθούσαν οι Ευρωπαίοι, οι Βούλγαροι, οι Σλάβοι κ.α. Οι συνοικίες της πόλης ήταν χωρισμένες ανά φυλή, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Κάθε φυλή είχε τα δικά της σχολεία, τους δικούς της πολιτιστικούς συλλόγους, νοσοκομεία και χώρους λατρείας. Οι άνθρωποι συνυπήρχαν μεταξύ τους, όμως δεν υπήρχαν σχέσεις φιλίας, γιατί υπήρχαν προκαταλήψεις και καχυποψία. Καθώς εξελίσσεται η μυθοπλασία βλέπουμε συνεχώς την Θεσσαλονίκη να αλλάζει. Γκρεμίζονται τα τοίχοι που περιέκλειαν την πόλη, υπάρχουν άμαξες – λεωφορεία, αργότερα έρχεται το ιππήλατο τραμ, το ηλεκτρικό τραμ, το φωταέριο, η ηλεκτροδότηση, οι δημόσιες βρύσες, άνοιξαν δρόμοι έγιναν έργα στο λιμάνι, διαμορφώθηκαν κήποι, εξελίσσεται το σιδηροδρομικό δίκτυο, η ανάπτυξη της ακτοπλοΐας, η επέκταση της πόλης τόσο δυτικά όσο κι ανατολικά, προς την Καλαμαριά κ.α. Τα πάμπολλα ιστορικά γεγονότα της εποχής είναι καταιγιστικά», ανέφερε κάποια από αυτά, «την απόσπαση της Βουλγαρικής Εκκλησίας από το Πατριαρχείο, την μεγάλη πυρκαγιά που καίει ένα μεγάλο κομμάτι της πόλης, τις βομβιστικές επιθέσεις των Βουλγάρων στο λιμάνι, τον Μακεδονικό Αγώνα, το κίνημα των Νεότουρκων, την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, την δολοφονία του βασιλιά Γεώργιου, τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, τους πρόσφυγες που καταφθάνουν από την Ανατολική Ρωμυλία και την Ρωσία, την Ισπανική γρίπη κ.α. Το σκηνικό που κινούνται οι μυθοπλαστικοί ήρωες, το συνθέτουν παραδοσιακοί κι ευρωπαϊκοί καφενέδες, παζάρια, σκεπαστές αγορές, καφέ αμάν, καφέ σαντάν, τα κάθε είδους μαγαζιά, καθώς επίσης τραγουδίστριες, χορεύτριες, σαντέζες, πόρνες κ.α. Ένα ιδιαίτερο χρώμα δίνουν οι πλανόδιοι πωλητάδες (πχ κρεοπώλες). Ο αναγνώστης θα γνωρίσει εφημερίδες της εποχής, θα συμμετάσχει μαζί με τους μυθοπλαστικούς ήρωες σε χοροεσπερίδες, θεατρικές παραστάσεις, θα γνωρίσει κι ανθρώπους που κατείχαν υψηλόβαθμες θέσεις (πραγματικά πρόσωπα που έχουν ονοματεπώνυμο), θα γνωρίσει ζάμπλουτους Εβραίους, θα γευτεί φαγητά και ποτά της εποχής, τα νερά του Θερμαϊκού Κόλπου που πάγωσαν δύο φορές, τα ήθη κι έθιμα, τα παιχνίδια και τα τραγούδια της εποχής. Όλα εμφανίζονται μέσα από τη δράση των ηρώων κι έχουν ως στόχο ο αναγνώστης να κατανοήσει αυτήν την εποχή και να κρίνει με βάση τα τότε δεδομένα κι όχι τα τωρινά. Στο βιβλίο υπάρχουν και τρεις χάρτες που ο αναγνώστης μπορεί να ανατρέξει σε αυτούς». Ο συγγραφέας συνέχισε την ομιλία του αναφερόμενος στους ήρωες του βιβλίου, στα στοιχεία που συνθέτουν την θεματολογία του και στη μυθοπλασία, χωρίς να καταστρέψει την μαγεία της ανάγνωσης.

Στο τέλος ο συγγραφέας συνομίλησε με το κοινό και υπέγραψε αντίτυπα βιβλίων του.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Δύο άγνωστοι απειλούν με μαχαίρι και πιστόλι τον Παράσχο. Έχουν απαγάγει την κόρη του και απαιτούν ο γιος του να ελευθερώσει τον κομιτατζή Ασάν Τάνο. Σε παράλληλο χρόνο ο παππούς Αντίπας ζει με την ανάμνηση της αινιγματικής Ρωξάνης.

Το κυνήγι της ευτυχίας, το λίγο που γεμίζει μια ζωή, η μεταμόρφωση μιας πόλης, τα όνειρα και οι ψευδαισθήσεις τριών γενιών, που πορεύονται όπως καθορίζουν τα βήματά τους οι γυναίκες – σύζυγοι, ερωμένες, μητέρες, κόρες, αδελφές… Κι όλα έχουν ως φόντο τη βαβυλωνία φυλών και γλωσσών κι εν γένει τη συνταρακτική ιστορία της Θεσσαλονίκης από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ου, με τις μνήμες να συμπληρώνουν κύκλο ενενήντα εννέα χρόνων.

Οι ήρωες σμίγουν με νταήδες, τυχοδιώκτες και αδελφικούς φίλους, ενώ στο προσκήνιο εναλλάσσονται συμμορίες, χοροεσπερίδες, καφέ σαντάν, χαμαιτυπεία, πόρνες, κατάσκοποι, βομβιστικές επιθέσεις, πυρκαγιές…

Πότε βλέπουν τ’ αστέρια να σπιθίζουν, πότε τραντάζονται στο καλντερίμι της ζωής και πότε φλέγονται στο καμίνι της εκδίκησης, της προδοσίας, των ηθών, της απώλειας, του μίσους, του εθνικισμού, του χρήματος, μα και στον ξέφρενο χορό του έρωτα.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΠΟΥΖΟΣ γεννήθηκε το 1960 στο χωριό Μελάτες της Άρτας. Έχει γράψει τα μυθιστορήματα: ΙΜΑΡΕΤ, το οποίο τιμήθηκε το 2009 με το Βραβείο Αναγνωστών του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και έχει μεταφραστεί στα πολωνικά, στα τουρκικά, στα αραβικά, στα αγγλικά και στα αλβανικά, ΣΑΟΣ, ΑΓΙΟΙ ΚΑΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ, ΟΥΡΑΝΟΠΕΤΡΑ, Ο,ΤΙ ΑΓΑΠΩ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΟ ΣΟΥ, ΡΑΓΙΑΣ, ΣΕΡΡΑ, το οποίο τιμήθηκε με το Πρώτο Βραβείο Μυθιστορήματος Μικρασιατικού Περιεχομένου για τα έτη 2016-2018 και έχει μεταφραστεί στα αλβανικά, ΓΙΝΑΤΙ και ΕΡΑΝ, τα οποία τιμήθηκαν με το Βραβείο Βιβλιοπωλείων Public 2019 και 2021 αντίστοιχα. Το ΙΜΑΡΕΤ κυκλοφορεί διασκευασμένο σε εφηβικό μυθιστόρημα, με εικονογράφηση του σκηνογράφου Αντώνη Χαλκιά. Επίσης έχει γράψει ποιητικές συλλογές, οι οποίες εμπεριέχονται στον τόμο ΠΟΙΗΣΗ 2000-2017, στίχους για 80 τραγούδια και τη συλλογή διηγημάτων ΚΑΠΟΙΟΙ ΔΕΝ ΞΕΧΝΟΥΝ ΠΟΤΕ.

View this gallery on Flickr

View the embedded image gallery online at:
https://pliroforiodotis.gr/index.php/news/culture-menu/book-menu/87388-to-kalnterimi-tou-gianni-kalpoyzou-parousiastike-stin-veroia-fotografies#sigProId1194e87e19