Το Φορολογικό και οι Ασφαλιστικές Εισφορές των Αγροτών

Του Γιώργου Ουρσουζίδη

Με βάση τις ιδιαιτερότητες του αγροτικού επαγγέλματος, θα ήταν εντελώς παράλογο να αποδεχτούμε, τα όσα μας κληροδότησε η προηγούμενη συγκυβέρνηση Βενιζέλου/Σαμαρά. Μία πολύ δυσάρεστη έκπληξη ανέμενε τους έλληνες αγρότες με την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων για τα εισοδήματα του 2014, αν δεν προέκυπταν οι εκλογές του Γενάρη του 2015,..και μια «περιττή» εκλογική αναμέτρηση !

Α. Τα δεδομένα του Γενάρη του 2015 – Τι είχε συμφωνηθεί από την κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου

Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε ήδη συμφωνήσει και δρομολογήσει, τη φορολόγηση του αγροτικού εισοδήματος από το πρώτο Ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των πάσης φύσεως επιδοτήσεων και αποζημιώσεων, όπως ρητά προκύπτει από την Ερώτηση 12 βουλευτών της Ν.Δ. (1334/31.3.2015), προς τους τότε αρμόδιους υπουργούς της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, μόλις 2 μήνες μετά τις εκλογές του 2015, την παραθέτω:

http://www.hellenicparliament.gr/Koinovouleftikos-Elenchos/Mesa-Koinovouleutikou-Elegxou?pcm_id=bde95c91-6496-4e14-aa68-a46c013ae4ad 
* (Επισυνάπτεται στο τέλος πλήρης η ερώτηση).

Στη δεύτερη παράγραφο της ερώτησης, αναφέρεται με κατηγορηματικό τρόπο:

«Όπως είναι γνωστό, από την 01.01.2014, το φορολογητέο εισόδημα των παραγωγών θα προσδιορίζεται με λογιστικό τρόπο και θα φορολογείται χωρίς αφορολόγητο από το πρώτο ευρώ. Για τον προσδιορισμό του εισοδήματος, εκτός των τιμολογίων αγοράς και πώλησης, θα συνυπολογίζονται και οι κοινοτικές αποζημιώσεις και ενισχύσεις (άμεσες ενισχύσεις, εξισωτικές αποζημιώσεις, ποιοτικά πριμ κ.α.). Με αυτόν τον τρόπο, το ύψος του καθαρού γεωργικού εισοδήματος, που φορολογείται, αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά, με συνέπεια την υπέρμετρη διόγκωση της τελικής φορολογικής επιβάρυνσης».
Υπάρχουν ακόμη, η Κοινή Υπουργική Απόφαση των Κουσελά / Σκανδαλίδη, όσο και η σχετική Εγκύκλιος της κ. Σαβαϊδου, που αναφέρουν τις αγροτικές ενισχύσεις και τις αποζημιώσεις ως κέρδη για τον προσδιορισμό του αγροτικού εισοδήματος (τα σχετικά έγγραφα έχουν κατατεθεί στο κοινοβούλιο από τον ΥΠΑΑΤ κ. Αποστόλου).

▲ Βασική επιδίωξη μας – και την πετύχαμε – κατά την διαπραγμάτευση της 1ης αξιολόγησης, ήταν η ανατροπή αυτών των καταστροφικών επιλογών, που είχε συμφωνήσει και μας κληροδότησε, η προηγούμενη κυβέρνηση των κ.κ. Βενιζέλου – Σαμαρά.

Τίποτα δεν είναι αυτονόητο κάτω από τις οικονομικές συνθήκες που βρήκαμε, όμως με επιμονή και σκληρή δουλειά, φέραμε κάποια πολύ σημαντικά θετικά αποτελέσματα.

Β. Φορολογικό

Είναι πάρα πολύ σημαντικό, το «Αφορολόγητο Όριο», που θεσπίστηκε ήδη σαν έκπτωση φόρου περίπου 2.000 €, που αντιστοιχεί σε εισόδημα περίπου 9.000 €, (ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση Ν.4334/15).

Με την ψήφιση του νέου πολυνομοσχεδίου, θεσμοθετήθηκε για τη φορολογία των αγροτών το «Αφορολόγητο όριο» (έκπτωση φόρου) στο Αγροτικό Εισόδημα.

● Το «αφορολόγητο όριο», ισχύει για πρώτη φορά για τους αγρότες, κυμαίνεται:
στα 8.636 ευρώ για όσους δεν έχουν προστατευόμενα τέκνα,
στα 8.864 ευρώ για όσους έχουν ένα (1) προστατευόμενο τέκνο,
στα 9.090 ευρώ για όσους έχουν δύο (2) προστατευόμενα τέκνα,
στα 9.545 ευρώ για όσους έχουν τρία (3) και άνω προστατευόμενα τέκνα.

● Αφορολόγητες είναι, οι «πράσινες» και «συνδεδεμένες» επιδοτήσεις κάτω του ποσού των 12.000 ευρώ, στην κατηγορία αυτή ανήκει το 83% των αγροτών.

● Οι επιδοτήσεις του 2ου Πυλώνα, είναι στο σύνολό τους επίσης αφορολόγητες.

● Θεωρείται εισόδημα, μόνο η βασική ενίσχυση του 1ου Πυλώνα της Κ. Α. Π.

● Το 89,49% των αγροτών (516.177 αγρότες, σε σύνολο 576,779) δήλωσαν εισόδημα για το 2015, έως 5000 €, αυτοί δεν θα πληρώσουν φόρο ούτε ένα ευρώ, όπως και τα εισοδήματα μέχρι 9.000 € ( 29,847 αγρότες), εφόσον «κτίσουν» το αφορολόγητο. Το επόμενο έτος οι περισσότεροι μικροί και μεσαίοι αγρότες θα έχουν επιστροφή φόρου, (όσοι φέτος κατέβαλαν φόρο).

Από τους υπόλοιπους, οι 10,965 αγρότες, που δηλώνουν εισόδημα από 9.000 € έως 12.000€, θα κληθούν να καταβάλλουν ένα μικρό ποσό που αναλογεί στη διαφορά από το αφορολόγητο των 9.000€.

Υπάρχουν ακόμη 10.965 με εισόδημα από 12.000 € μέχρι 20.000€, άλλοι 5.145 δηλώνουν από 20.000 € μέχρι 30.000 €, και ακόμη 5.170 δηλώνουν εισόδημα άνω των 30,000€. Αυτοί οι 21.280 αγρότες θα πληρώσουν επίσης λιγότερο φόρο απ΄ ότι πλήρωναν, αφού και γι΄ αυτούς ισχύει για πρώτη φορά το «αφορολόγητο» των 9.000€.

● Τεκμήρια διαβίωσης, με τη θέσπιση του «αφορολόγητου ορίου», καταργείται αυτή η αδικία για τους αγρότες, που επέβαλε η κυβέρνηση Σαμαρά– Βενιζέλου. Το αφορολόγητο όριο των 9.000€, περιορίζει στο ελάχιστο το ύψος αυτού του παράλογου και άδικου φόρου, που παραγνωρίζει τις ιδιαιτερότητες της φύσης του επαγγέλματος, αφού είναι γνωστό, ότι το εισόδημα των αγροτών είναι ευμετάβλητο και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ανεξέλεγκτους παράγοντες (κλιματικοί, ύπαρξη ασθενειών, διακύμανση τιμής αγορών, κλπ), κατά κανόνα οδηγεί σε υπέρμετρη και άδικη φορολόγηση – όπως και για πολλούς άλλους ελεύθερους επαγγελματίες.

● Παραμένει σε εκκρεμότητα, το εργόσημο των αλλοδαπών εργατών γης, που ενώ δουλέψαμε την περασμένη χρονιά και προώθησε η κυβέρνηση σχετική τροπολογία, η απειρία και η «γραφειοκρατία» δεν επέτρεψαν την απλοποίηση της διαδικασίας μετάκλησής τους, από το απαράδεκτο καθεστώς που θεσμοθέτησαν 2012 ! Η διευθέτηση του ζητήματος, αποτελεί πρώτη προτεραιότητα του ΥΠΑΑΤ.

▲ Όλα τα παραπάνω, που για κάποιους αποτελούσαν «παρέκκλιση» στους δημοσιονομικούς στόχους και «ιδιαίτερη μεταχείριση» για τους αγρότες, για μας αποτελούν συνειδητή και συνετή επιλογή, αφού το αγροτικό εισόδημα είναι ιδιαίτερα ευμετάβλητο, από χρονιά σε χρονιά, προϋποθέτει την προμήθεια ακριβών μηχανικών μέσων για τις καλλιέργειες, καθώς επίσης και πάγιες καλλιεργητικές δαπάνες.

Γ. Ασφαλιστικές Εισφορές

Στο ασφαλιστικό επιχειρήθηκε η διάσωση ενός συστήματος που ήταν υπό κατάρρευση, δεν θα υπήρχε καν κατώτατη σύνταξη αγροτών σε δέκα χρόνια, η κατώτερη σύνταξη για τον αγροτικό κόσμο μέχρι την ασφαλιστική μεταρρύθμιση ήταν 145 ευρώ, που το 2017 θα γινόταν μηδέν !

● Μέχρι 31/12/2016, οι Αγρότες - ανεξάρτητα από το εισόδημά τους – ανήκαν σε μια από τις παρακάτω επτά (7) κατηγορίες, με υποχρέωση στις εξής ασφαλιστικές εισφορές :

● Το 75% των αγροτών ανήκαν στη 3η και 4η ασφαλιστική κατηγορία, δηλαδή κατέβαλαν ασφαλιστικές εισφορές από 954,12 € μέχρι 1.096,80 € ανά έτος.
Σύμφωνα με το νέο Νόμο για το ασφαλιστικό (4387/2016), από 1.1.2017 και εφεξής, οι υφιστάμενες ασφαλιστικές κατηγορίες καταργούνται, και το ποσό της ασφαλιστικής εισφοράς υπολογίζεται ως ποσοστό επί του Φορολογητέου Εισοδήματος (καθαρό εισόδημα), οι νέες εισφορές διαμορφώνονται ως εξής:
● Το κατώτατο ασφαλιστέο εισόδημα ορίζεται ως το ποσό που αναλογεί στο 70% του εκάστοτε κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών.
Δηλαδή : 586,08 Χ 70% = 410,256 Χ 20.95% = 85.95 € ελάχιστη μηνιαία ασφαλιστική εισφορά ή 85,95 X 12 = 1.031 € ελάχιστη ανά έτος.

Το ποσοστό των ασφαλιστικών εισφορών αυξάνεται σταδιακά μέχρι το 2022 (5 έτη προσαρμογής),ως εξής:

ΕΤΗΣΙΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ( ΚΥΡΙΑΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ και ΥΓΕΙΑΣ ) για τα ΕΤΗ 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 και META το 2022 (ΟΠΩΣ ΙΣΧΥΟΥΝ ΑΠΟ 1.01.2017)

▲ Το 90% των αγροτών, σύμφωνα με τα εισοδήματα του 2015, δήλωσε εισόδημα κάτω των 5.000 € (βλ. σχετ. πίνακα του ΥΠΟΙΚ), δηλαδή θα κληθούν να καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές της τάξης των 1.031 € για το 2017 ( δηλαδή μεταξύ 3ης και 4ης ασφαλιστικής κατηγορίας, που ανήκε το 75% των αγροτών), κλιμακωτά αυξανόμενες ανά έτος, 1.130, 1228, 1278, 1302 μέχρι τα 1.327 €, για το 2022 και μετά.

▲ Μηνιαία από 85,95 € το 2017 κλιμακωτά αυξανόμενο στα 110.58 € το 2022, αν κάποιος δεν μπορέσει να καταβάλλει τη μηνιαία δόση του, και καταβάλλει μέρος αυτής, δεν χάνει τα ποσά που ήδη κατέβαλε – όπως γινόταν στο παρελθόν – συνεχίζει να λαμβάνει ασφαλιστική ενημερότητα, αρκεί στο τέλος της χρονιάς να ρυθμίσει το υπόλοιπο ποσό.

Για μεγαλύτερα ποσά Καθαρού Εισοδήματος μέχρι 20.000 € * (Εισοδήματα μεγαλύτερα των 20.000 € τα ποσά αυξάνονται αναλογικά)

12.000 € 2.248 2.621 2.994 3.114 3.174 3.234

14.000 € 2.622 3.058 3.493 3.633 3.703 3.773

15.000 € 2.810 3.276 3.743 3.893 3.968 4.043

16.000 € 2.997 3.494 3.992 4.152 4.232 4.312

18.000 € 3.371 3.931 4.491 4.671 4.761 4.851

20.000 € 3.746 4.368 4.990 5.190 5.290 5.390

▲ Εφόσον η σύζυγος και τα τέκνα της αγροτικής οικογένειας, αποτελούν μέλη της αγροτικής εκμετάλλευσης, τα παραπάνω ποσά διαιρούνται δια του αριθμού των μελών της, τα καταβαλλόμενα ποσά ισούνται με το πηλίκο της ασφαλιστικής εισφοράς δια του αριθμού των μελών. Δηλαδή, αν είναι δύο (2) τα ασφαλιζόμενα μέλη :

Για καθαρό εισόδημα 12.000 € θα καταβάλλουν 2.248 / 2 = 1.124 € έκαστος,
Για καθαρό εισόδημα 15.000 € θα καταβάλλουν 2.810 /2 = 1.405 € έκαστος,
Για καθαρό εισόδημα 20.000 € θα καταβάλλουν 3.746 / 2 = 1.873 € έκαστος,
Για καθαρό εισόδημα 26.000 € θα καταβάλλουν 4.870 / 2 = 2.435 € έκαστος.

▲ Αν τα ασφαλιζόμενα μέλη της αγροτικής εκμετάλλευσης είναι τρία (3),με καθαρό εισόδημα 15.000 €, δεν θα καταβάλλουν 2.810 / 3 = 936.67 €, διότι είναι μικρότερο του ελαχίστου ποσού των 1.031 €, συνεπώς θα καταβάλλουν από 1.031 € έκαστος, με καθαρό εισόδημα 26.000 € θα πληρώσουν 4.870 / 3 = 1.623 € έκαστος για το 2017.

▲ Στον προσδιορισμό του Φορολογητέου Εισοδήματος στον παραπάνω πίνακα, το ποσό που αντιστοιχεί στη έκπτωση φόρου (Αφορολόγητο Όριο), δεν αφαιρέθηκε - παραμένει ζητούμενο.

▲ Εφόσον κάποιος αγρότης για κάποιο έτος, δεν δηλώσει καθόλου εισόδημα ή έχει δηλώσει ζημία, οφείλει ασφαλιστική εισφορά που αντιστοιχεί στο «ελάχιστο ποσό» των 1.031 €, προκειμένου να μην απολέσει τη χρονιά στον ασφαλιστικό βίο του.

▲ Με είκοσι χρόνια (20) ασφαλιστικού βίου, οι αγρότες, όπως και οι άλλοι ελεύθεροι επαγγελματίες, αποκτούν πρόσβαση στην λεγόμενη «Εθνική Σύνταξη» των 384 ευρώ, με ποσοστό αναπλήρωσης 120%, που οδηγεί στα 460,80 € . Στην πορεία θα φτάσει τα 504 ευρώ (ελάχιστη σύνταξη), έτσι οι αγρότες θα απολαμβάνουν ίσες παροχές με τους υπόλοιπους ασφαλισμένους.

▲ Ακόμη και με δεκαπέντε χρόνια (15) ασφαλιστικού βίου, δικαιούνται πλέον οι αγρότες σύνταξης, φυσικά με την μείωση που αναλογεί.

▲ Για ασφαλιστικό βίο πάνω από είκοσι χρόνια (20), ξεκινά να υπολογίζεται το ανταποδοτικό μέρος της σύνταξης, που αυξάνεται ανάλογα με τις εισφορές και τα χρόνια ασφάλισης – μέχρι τα 40 χρόνια για πλήρη σύνταξη.

▲ Για τις ασφαλιστικές εισφορές του 2017, αφού ολοκληρωθούν οι Φορολογικές δηλώσεις του 2016, θα γίνει συμψηφισμός με τις δηλώσεις του 2015, και θα γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις. ( Τυχόν διαφορά που προκύπτει μετά από τον υπολογισμό των προβλεπόμενων ασφαλιστικών εισφορών βάσει του καθαρού εισοδήματος του προηγούμενου φορολογικού έτους, συμψηφίζεται ισομερώς κατανεμημένη σε μηνιαία βάση, έως το μήνα Δεκέμβριο εκάστου έτους.)

▲ Για τους αγρότες συνταξιούχους που εξακολουθούν να ασκούν αγροτική δραστηριότητα ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ η μείωση των συντάξεων κατά 60%, όπως και για όσους συνταξιούχους ασκούσαν αγροτική δραστηριότητα πριν την 30.12.2016.

▲ Έχουν καταβληθεί 3,7 δισ. ευρώ για όλους τους τύπους των αγροτικών ενισχύσεων, εκ των οποίων, περίπου 1 δισ. αφορούσε πληρωμές ενισχύσεων που εκκρεμούσαν από το 2011, ενώ το σύνολο των αγροτικών συντάξεων ενισχύθηκε φέτος - με το επίδομα του Δεκέμβρη - όταν η Ν.Δ. ...ψήφιζε ΠΑΡΩΝ !.

▲ Ρύθμιση δανείων που αφορούν στην αγροτική δραστηριότητα, αναμένεται σχετική νομοθετική ρύθμιση, που θα αφορά όλα τα επαγγελματικά δάνεια.

Σε ότι αφορά το Ε.Φ.Κ. για το κρασί, αλλά και τον καφέ, όπως και για άλλα ζητήματα, το υπουργείο Οικονομικών κατέθεσε πρόταση, μετά από συνεννόηση με τους παραγωγούς – εν μέσω διαπραγμάτευσης – και αναμένεται σχετική απόφαση. Εξάλλου ο Πρωθυπουργός από το βήμα της βουλής, σχετικά με αρκετά από τα παραπάνω ζητήματα, πρόσφατα δήλωσε:

«Με δεδομένη την υπεραπόδοση της οικονομίας, επανεξετάζουμε το αμέσως επόμενο διάστημα – και πάντως μέσα στο 2017 - τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης στο κρασί, τον ΕΝΦΙΑ των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, τη μείωση του ΦΠΑ στο 13% σε ορισμένες κατηγορίες εισροών, ιδίως στη ζωική παραγωγή και τη χρήση του εργόσημου για την οικογενειακή εργασία».