Εγκυμοσύνη και αλλεργίες: Τι να προσέξω;

Γράφει η Μαρία Ψωμιάδου, Ειδική Αλλεργιολόγος Παίδων & Ενηλίκων

Το άσθμα και άλλες αλλεργικές παθήσεις συγκαταλέγονται στις πιο συχνές από τις πιθανές σοβαρές ασθένειες που περιπλέκουν την εγκυμοσύνη. Περίπου 1 στις 100 έγκυες γυναίκες υποφέρουν από άσθμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους. Ακόμη περισσότερες υποφέρουν από αλλεργική ρινίτιδα και άλλες μορφές αλλεργίας.

Παρακάτω δίνονται απαντήσεις σε μερικές από τις πιο συχνές ερωτήσεις που θέτουν οι έγκυες ασθενείς, που παρέχονται από την Επιτροπή Εγκυμοσύνης του Αμερικανικού Κολλεγίου Αλλεργίας και Ανοσολογίας:

Μπορούν τα φάρμακα για αλλεργία να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Τα αντιισταμινικά φάρμακα μπορεί να είναι χρήσιμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για τη θεραπεία των ρινικών και οφθαλμικών συμπτωμάτων της εποχικής ή ετήσιας αλλεργικής ρινίτιδας, της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας, της κνίδωσης (εξάνθημα) ή του εκζέματος και συμπληρωματικά στη θεραπεία σοβαρών αλλεργικών αντιδράσεων, συμπεριλαμβανομένης της αναφυλαξίας (αλλεργικό σοκ). Εξαιρουμένης της απειλητικής για τη ζωή αναφυλαξίας, τα οφέλη από τη χρήση τους πρέπει να σταθμίζονται έναντι κάθε κινδύνου για το έμβρυο.

Επειδή τα συμπτώματα μπορεί να είναι τόσο σοβαρά ώστε να επηρεάσουν τη μητρική διατροφή, τον ύπνο ή την συναισθηματική ευεξία και επειδή η μη ελεγχόμενη ρινίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε ιγμορίτιδα ή μπορεί να επιδεινώσει το άσθμα, τα αντιισταμινικά μπορεί να προσφέρουν συγκεκριμένο όφελος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Παρόλα αυτά τα αντιισταμινικά είναι καλό να αποφεύγονται κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, αλλά και τις δύο τελευταίες εβδομάδες  πριν τον τοκετό.

Πιο συγκεκριμένα

Η λοραταδίνη και η σετιριζίνη θεωρούνται ασφαλή (κατηγορία Β) και αποτελεσματικά αντιισταμινικά και έχουν καθησυχαστικά δεδομένα από μελέτες σε ζώα και ανθρώπους και συνιστώνται όταν υποδεικνύονται για χρήση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Και τα υπόλοιπα αντιισταμινικά φάρμακα πιθανόν να είναι ασφαλή, αλλά δεν υπάρχουν αρκετές σχετικές μελέτες.

Η χρήση αποσυμφορητικών είναι πιο προβληματική. Η οξυμεταζολίνη φαίνεται να είναι το ασφαλέστερο προϊόν επειδή υπάρχει ελάχιστη απορρόφηση, εάν υπάρχει, στην κυκλοφορία του αίματος. Ωστόσο, η συχνότερη παρενέργεια είναι ότι μπορεί να προκαλέσουν ρινική απόφραξη (βούλωμα μύτης), αλλά και φαρμακευτική ρινίτιδα και στην πραγματικότητα να επιδεινώσουν την κατάσταση για την οποία χρησιμοποιούνται. Η χρήση τους περιορίζεται γενικά σε πολύ διαλείπουσα χρήση ή κανονική χρήση μόνο για τρεις διαδοχικές ημέρες.

Παρόλο που η ψευδοεφεδρίνη έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και χρόνια και οι μελέτες είναι καθησυχαστικές, έχουν υπάρξει πρόσφατες αναφορές για ελάσσονες επιπλοκές του εμβρύου (π.χ. βουβονοκήλη). Η χρήση αποσυμφορητικών κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου θα πρέπει να πραγματοποιείται μόνο αφού ληφθεί υπόψη η σοβαρότητα των μητρικών συμπτωμάτων που δεν αντιμετωπίζονται από άλλα φάρμακα. Η φαινυλεφρίνη από την άλλη είναι λιγότερο επιθυμητή σε σχέση με την ψευδοφεδρίνη, με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες.

Ένα ενδορρινικό κορτικοστεροειδές  από την άλλη πρέπει να εξετάζεται σε κάθε ασθενή του οποίου τα αλλεργικά ρινικά συμπτώματα είναι περισσότερο από ήπια, και διαρκούν περισσότερο από μερικές ημέρες. Αυτά τα φάρμακα αποτρέπουν τα συμπτώματα και μειώνουν την ανάγκη για φάρμακα από το στόμα. Υπάρχουν μερικά συγκεκριμένα στοιχεία σχετικά με την ασφάλεια των ρινικών στεροειδών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ωστόσο, με βάση τα δεδομένα για τα ίδια φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε εισπνεόμενη μορφή (για το άσθμα), η βουδεσονίδη θεωρείται φάρμακο επιλογής, αλλά και άλλα ενδορρινικά κορτικοστεροειδή θα μπορούσαν να συνεχιστούν αν παρέχουν αποτελεσματικό έλεγχο πριν από την εγκυμοσύνη.

Πρέπει να συνεχίσω την ανοσοθεραπεία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Η ανοσοθεραπεία  (αλλεργικά εμβόλια) είναι συχνά αποτελεσματική για εκείνους τους ασθενείς στους οποίους τα συμπτώματα επιμένουν παρά τον βέλτιστο περιβαλλοντικό έλεγχο και την κατάλληλη φαρμακευτική θεραπεία. Η ανοσοθεραπεία  μπορεί να συνεχιστεί προσεκτικά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σε ασθενείς που επωφελούνται και δεν αντιμετωπίζουν ανεπιθύμητες αντιδράσεις. Λόγω του μεγαλύτερου κινδύνου αναφυλαξίας με αυξανόμενες δόσεις ανοσοθεραπείας και λόγω της καθυστέρησης αρκετών μηνών πριν από την έναρξη της θεραπείας, δεν συνιστάται γενικά να γίνεται έναρξη ανοσοθεραπείας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Οι ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοθεραπεία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης πρέπει να αξιολογούνται προσεκτικά. Μπορεί να είναι σκόπιμο να μειωθεί η δοσολογία προκειμένου να μειωθεί περαιτέρω η πιθανότητα αλλεργικής αντίδρασης στις ενέσεις. Δεν υπάρχουν ωστόσο ενδείξεις ότι έχουν κάποια επίδραση στην πρόληψη αλλεργιών στο νεογέννητο.

Τι γίνεται με το εμβόλιο γρίπης;

Το εμβόλιο γρίπης συνιστάται για όλους τους ασθενείς με μέτριο και σοβαρό άσθμα. Δεν υπάρχουν ενδείξεις σχετικού κινδύνου για τη μητέρα ή το έμβρυο.

Συνοψίζοντας

Είναι εξαιρετικά σημαντικό να παρακολουθείτε προσεκτικά κάθε άσθμα ή κάθε αλλεργικό νόσημα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, εσείς και το παιδί σας μπορείτε να αναμείνετε ένα καλό αποτέλεσμα, ακόμα και αν το άσθμα σας είναι σοβαρό, αρκεί να ακολουθείτε προσεκτικά τις οδηγίες του γιατρού σας. Με τα πρώτα σημάδια δυσκολίας στην αναπνοή, καλέστε το γιατρό σας.

Θυμηθείτε ότι ο κίνδυνος ανεπαρκούς παροχής οξυγόνου στο μωρό σας είναι πολύ μεγαλύτερος από το να λαμβάνετε τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται συνήθως για το άσθμα.

Όταν η μητέρα αναπνέει καλά, τότε και το μωρό αναπνέει καλά!