Είναι όλοι οι τύποι άνοιας ίδιοι; Το παράδειγμα της Μετωποκροταφικής Άνοιας

Του Παντελή Μαϊόβη, Νευρολόγου, MSc, PhD*

Τα ανοϊκά σύνδρομα διακρίνονται γενικά σε αναστρέψιμα, όπου αν ανευρεθεί και διορθωθεί ο αιτιολογικός παράγοντας, η άνοια υποχωρεί και σε μη αναστρέψιμα όπου συνήθως δεν ανευρίσκεται αιτιολογικός παράγοντας και η πορεία είναι προοδευτικά επιδεινούμενη. Η Μετωποκροταφική Άνοια αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση μη αναστρέψιμης άνοιας καθώς εμφανίζεται συνήθως σε νεαρότερες ηλικίες σε σχέση με τη νόσο Alzheimer και επιπλέον, η κλινική της παρουσίαση εμφανίζει πολλές ομοιότητες με ψυχιατρικά νοσήματα. Ως εκ τούτου, αρκετοί ασθενείς με Μετωποκροταφική Άνοια αντιμετωπίζονται αρχικά και για αρκετό χρονικό διάστημα ως ψυχιατρικοί ασθενείς. Τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας για τη Μετωποκροταφική Άνοια έχει αναζωπυρωθεί με αποτέλεσμα να έχουν σημειωθεί σημαντικές ανακαλύψεις στον τομέα της γενετικής της νόσου αλλά και της γενικότερης κατανόησής της.

Η Μετωποκροταφική Άνοια εμφανίζεται συχνότερα σε ηλικίες από 45 έως 65 ετών και είναι αρκετά συχνή με περίπου 15 νέα περιστατικά ανά 100.000 κατοίκους το χρόνο. Προσβάλλονται εξίσου άντρες και γυναίκες ενώ η μέση διάρκεια της νόσου υπολογίζεται σε 6-8 έτη.

Οι ασθενείς με Μετωποκροταφική Άνοια εμφανίζουν μεγάλες αλλαγές στη συμπεριφορά τους. Μπορεί να γίνονται υπερδραστήριοι, να χάνουν τις αναστολές τους, να παρουσιάζουν χοντροκομμένο χιούμορ, ακόμα και να γίνονται υβριστικοί και επιθετικοί. Άλλοι πάλι ασθενείς εμφανίζουν παθητικότητα, δεν αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, είναι αδρανείς και άβουλοι. Χαρακτηριστικό της νόσου είναι ότι οι ασθενείς δεν μπορούν να οργανώσουν σύνθετες δραστηριότητες (διαχείριση νοικοκυριού, οικονομικών κ.α), εμφανίζουν μειωμένη συγκέντρωση και δεν παίρνουν σωστές αποφάσεις.

Το συναίσθημα των ασθενών είναι επίσης διαταραγμένο. Δε μπορούν να εκφράσουν χαρά, λύπη, φόβο ούτε αναγνωρίζουν αυτά τα συναισθήματα στους συνομιλητές ή τους οικείους τους. Αντιδρούν με τον ίδιο επίπεδο τρόπο τόσο σε ευχάριστα όσο και σε δυσάρεστα γεγονότα.

Η ομιλία και ο λόγος μπορεί να είναι διαταραγμένα από πρώιμα στάδια της νόσου. Οι ασθενείς κάνουν συχνά γραμματικά λάθη στο λόγο τους, δυσκολεύονται πολλές φορές να βρουν την κατάλληλη λέξη και σταδιακά μιλάνε όλο και λιγότερο.

Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι όλες αυτές οι αλλαγές στη συμπεριφορά και την προσωπικότητα των ασθενών δεν είναι απλά επιδείνωση μιας προϋπάρχουσας συμπεριφορά αλλά πρόκειται για κάτι καινούργιο, κάτι που δε χαρακτήριζε ποτέ τον ασθενή στην έως τότε ζωή του. Επίσης, βασικό στοιχείο για να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε το μέγεθος και την ιδιαιτερότητα του προβλήματος είναι το ότι οι ασθενείς δεν αναγνωρίζουν τίποτα παθολογικό στη συμπεριφορά και την όλη ζωή τους. Έτσι, πρώτα αναγνωρίζει το πρόβλημα το οικογενειακό ή το επαγγελματικό περιβάλλον και προσπαθεί να αναζητήσει ιατρική βοήθεια για τον ασθενή.

Η διάγνωση της Μετωποκροταφικής Άνοιας στηρίζεται στο ιστορικό και την παρατήρηση του ασθενή ενώ και οι εργαστηριακές ή και απεικονιστικές εξετάσεις καθώς και ο λεπτομερής νευροψυχολογικός έλεγχος συμβάλλουν σημαντικά. Όσον αφορά τώρα τη θεραπεία της νόσου, παρά τις μεγάλες προόδους της επιστημονικής έρευνας, παραμένει συμπτωματική, αντιμετωπίζει δηλαδή τα συμπτώματα χωρίς να μπορεί να επέμβει στην ίδια την ασθένεια. Μπορεί όμως να βοηθήσει στη μείωση δύσκολων συμπεριφορών και πράξεων του ασθενή και να ανακουφίσει έτσι και το φορτίο από τους οικείους του.

Η Μετωποκροταφική Άνοια αποτελεί μια ασθένεια που αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο, αφορά σχετικά νεαρές ηλικίες και εμφανίζεται με αλλαγές στη συμπεριφορά και στην προσωπικότητα του ασθενή. Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική για την έναρξη φαρμακευτικής αγωγής με σκοπό να αμβλυνθούν τα έντονα προβλήματα στη συμπεριφορά καθώς και για την ευαισθητοποίηση και αναγνώριση από τους περιθάλποντες του μεγέθους και της ιδιαιτερότητας του προβλήματος.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον ιατρό.

Παντελής Μαϊόβης, Νευρολόγος, MSc, PhD
Βενιζέλου 13, Βέροια
Τηλ: 2331076475-6973040189
www.pliroforiodotis.gr/maiovis