Χρόνια νεφρική νόσος

Γράφει ο Δημήτριος Καράτζιος, Ειδικός Νεφρολόγος

Χρόνια νεφρική νόσος είναι ο όρος που περιγράφει την αδυναμία των νεφρών να αποβάλλουν στα ούρα τις άχρηστες ουσίες που κυκλοφορούν στο αίμα. Οι ουσίες αυτές παράγονται είτε από τον ίδιο τον οργανισμό (προϊόντα του μεταβολισμού), είτε από τις τροφές που καταναλώνουμε καθημερινά. Συνήθως, η χρόνια νεφρική νόσος εξελίσσεται σιωπηλά και αργά για μεγάλο χρονικό διάστημα, κατά τη διάρκεια του οποίου μπορούμε να την ανιχνεύσουμε μόνο με εργαστηριακές εξετάσεις. Οι εξετάσεις αυτές περιλαμβάνουν τον αιματολογικό έλεγχο για πιθανή αύξηση της ουρίας και της κρεατινίνης και τον έλεγχο των ούρων για πιθανή ύπαρξη λευκώματος.

Ένα σημαντικό βήμα στη μείωση της επίπτωσης της νεφρικής νόσου είναι η ανάδειξη και παρακολούθηση των παραγόντων κινδύνου που συμβάλλουν στην έναρξη και στην εξέλιξή της. Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου για χρόνια νεφρική νόσο είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση και η ύπαρξη λευκώματος στα ούρα. Επιβαρυντικοί παράγοντες θεωρούνται επίσης το οικογενειακό ιστορικό νεφρικής ανεπάρκειας, η μεγάλη ηλικία και η ύπαρξη καρδιολογικών προβλημάτων. Επιπλέον, επιβάλλεται συχνός έλεγχος όλων των ενηλίκων που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο αποφρακτικής νεφρικής νόσου, πάσχουν δηλαδή από νεφρολιθίαση (πέτρες) ή υπερτροφία του προστάτη. Κάποιοι άνθρωποι έχουν περισσότερους από έναν παράγοντες για την εμφάνιση χρόνιας νεφρικής νόσου. Γι’ αυτό δεν πρέπει να ξεχνάμε και τον κίνδυνο που υπάρχει από την κατάχρηση φαρμάκων που βλάπτουν τους νεφρούς. Τέτοια φάρμακα είναι τα αντιφλεγμονώδη (παυσίπονα), ορισμένες αντιβιώσεις και σπάνια, κάποια φάρμακα που δίνονται για την υπέρταση.

Η έγκαιρη έναρξη της κατάλληλης θεραπείας με φάρμακα για την υπέρταση και με χάπια ή και ινσουλίνη για τον σακχαρώδη διαβήτη οδηγούν σε σημαντική μείωση των ατόμων που θα οδηγηθούν στην αιμοκάθαρση (τελικό στάδιο της νεφρικής ανεπάρκειας). Παγκοσμίως, συστήνεται στους πληθυσμούς υψηλού κινδύνου (δηλαδή αυτούς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, αρτηριακή υπέρταση και καρδιολογικά προβλήματα) να ελέγχονται για λεύκωμα στα ούρα τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο. Η πρόληψη στοχεύει: α) στην εντόπιση ατόμων με αυξημένο κίνδυνο για χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, β) στην καθυστέρηση της έναρξης της νόσου σε ύποπτα άτομα μέσω αλλαγής του τρόπου ζωής και γ) στην εντόπιση ατόμων σε αρχικά στάδια της νόσου και καθυστέρηση της εξέλιξής της.