Ουρσουζίδης: "Η θέση μου για τους Διοικητές Μονάδων Υγείας του Ε.Σ.Υ."

Του Γιώργου Ουρσουζίδη

Η διοίκηση των Μονάδων Υγείας του Ε.Σ.Υ. μέχρι το 2001 ασκούνταν από διορισμένα μέλη των Δ.Σ. με Πρόεδρο και Αντιπρόεδρο. Τα μέλη προτείνονταν και εκπροσωπούσαν θεσμοθετημένους κοινωνικούς φορείς, αναλάμβαναν δε καθήκοντα διοίκησης εθελοντικά και αμισθί και μόνον ο Πρόεδρος του Δ.Σ. λάμβανε κάποια μικρή αποζημίωση.

Από το 2001 και μετά η διοίκηση των υπόψη μονάδων έχει βασιστεί στο θεσμό του διοικητή, αντικαθιστώντας παλαιότερες μορφές και προσαρμοζόμενη σε σύγχρονα αντίστοιχα διεθνή συστήματα. Έκτοτε έγιναν πολλές νομοθετικές ρυθμίσεις, αλλά οι βασικότερες ήταν τρεις:

Α1. Ν. 2889/01
Είναι νόμος που εισήγαγε πολλές καινοτομίες στη Διοίκηση των Νοσοκομείων εκ των οποίων οι κυριότερες ήταν οι παρακάτω:
1. Η θεσμοθέτηση των Περιφερειακών Συστημάτων Υγείας (Πε.Σ.Υ.)
2. Η εισαγωγή του θεσμού του Διοικητή (και Αναπληρωτή Διοικητή), κατά τα Ευρωπαϊκά πρότυπα, ο οποίος κατά προτίμηση θα επιλέγονταν από τον ιδιωτικό τομέα και όχι υποχρεωτικά από την ιεραρχία του νοσοκομείου.
3. Η τοποθέτηση του κατόπιν αξιολόγησης της ειδικής για αυτό Επιτροπής Αξιολόγησης Ανώτερων Στελεχών Υγείας και εισήγησης στον Υπουργό Υγείας.
4. Η θεσμοθέτηση της πενταετούς θητείας, ώστε να μπορεί να ολοκληρώσει το έργο του.
5. Ορίζονται συγκεκριμένα προσόντα διορισμού.
6. Η απόδοση βαθμού ΕΘ (Ειδική Θέση), προβλεπόμενης από τον Υπαλληλικό Κώδικα (ανώτατη βαθμίδα).
7. Απονομή Εκτελεστικών Αρμοδιοτήτων (πέραν της προεδρίας του στο ανώτατο συλλογικό όργανο της μονάδος).
8. Υποχρέωση πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης.
9. Δεν προέβλεπε διαδικασία λύσης της θητείας πριν την πενταετία, αλλά δυνατότητα ανανέωσης της, μετά από, ανά δεκαοκτάμηνο αξιολόγηση.

Α2. Ν. 3329/05
Με την αλλαγή της πολιτικής κατάστασης τον Μάρτιο του 2004 κυοφορήθηκε η αλλαγή των παραπάνω, κρατώντας κάποια βασικά σημεία και αλλάζοντας κάποια άλλα, συγκεκριμένα:
1. Η αλλαγή των Πε.Σ.Υ. σε Διοικήσεις Υγειονομικών Περιφερειών (Δ.Υ.Πε.)
2. Η διατήρηση του θεσμού του Διοικητή, όχι υποχρεωτικά από την ιεραρχία του νοσοκομείου.
3. Η τοποθέτηση του απευθείας από τον Υπουργό, καταργώντας την αξιολόγηση της ειδικής για αυτό, Επιτροπής Αξιολόγησης Ανώτερων Στελεχών Υγείας.
4. Η μείωση της θητείας σε διετή, ώστε να μπορεί να αντικαθίστανται εύκολα.
5. Παραμένουν τα συγκεκριμένα προσόντα διορισμού.
6. Διατηρήθηκε η απόδοση βαθμού ΕΘ (Ειδική Θέση), προβλεπόμενης από τον Υπαλληλικό Κώδικα (ανώτατη βαθμίδα).
7. Διατηρήθηκε η απονομή Εκτελεστικών Αρμοδιοτήτων (πέραν της προεδρίας του ανώτατου συλλογικού οργάνου).
8. Διατηρήθηκε η υποχρέωση πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης.
9. Προέβλεπε διαδικασία λύσης της θητείας πριν την διετία, αζημίως για το δημόσιο, για σοβαρό λόγο, με απόφαση του Υπουργού.

Α3. Ν. 4052/12
Με την αλλαγή της πολιτικής κατάστασης το Νοέμβριο του 2009, κυοφορήθηκε εκ νέου η αλλαγή των παραπάνω, κρατώντας κάποια βασικά σημεία και αλλάζοντας κάποια άλλα και συγκεκριμένα:
1. Παρέμειναν οι μειωμένες αριθμητικά, Δ.Υ.Πε.
2. Η διατήρηση του θεσμού του Διοικητή, όχι υποχρεωτικά από την ιεραρχία του νοσοκομείου.
3. Θεσμοθετήθηκε η επιλογή των Διοικητών μετά από Δημόσια Προκήρυξη και αξιολόγηση της ειδικής για αυτό, πενταμελούς Επιτροπής (με συγκεκριμένη σύνθεση όπως Αντιπρόεδρος του Α.Σ.Ε.Π. κλπ.) και διορισμός από τον Υπουργό.
4. Η αύξηση της θητείας σε τριετή.
5. Ορίζονται εκ νέου, προσόντα διορισμού.
6. Διατηρήθηκε η απόδοση βαθμού ΕΘ (Ειδική Θέση), προβλεπόμενης από τον Υπαλληλικό Κώδικα (ανώτατη βαθμίδα).
7. Διατηρήθηκε η απονομή Εκτελεστικών Αρμοδιοτήτων (πέραν της προεδρίας του ανώτατου συλλογικού οργάνου).
8. Διατηρήθηκε η υποχρέωση πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης.
9. Προέβλεπε διαδικασία λύσης της θητείας πριν την τριετία, αζημίως για το δημόσιο, μετά από αρνητική αξιολόγηση του Διοικητή της οικείας Δ.Υ.Πε, σύμφωνη γνώμη της επιτροπής διορισμού και τέλος, απόφαση του Υπουργού.

Το πως εφαρμόστηκαν οι νόμοι, είναι αποκλειστική ευθύνη των πολιτικών ηγεσιών, που είχαν την ευθύνη. Κοινή πεποίθηση αποτελεί, ότι καταστρατηγήθηκαν βάναυσα όλοι οι παραπάνω νόμοι.
Σε κάθε περίπτωση και σε όλους τους νόμους, ο νομοθέτης ορίζει ότι, ο Διοικητής είναι επί θητεία κι όχι μετακλητός - που παραπέμπει σε πολιτικά πρόσωπα. Τους τοποθετεί με βαθμό που προβλέπεται στον Υπαλληλικό κώδικα και σε προβλεπόμενες οργανικές θέσεις, κατά συνέπεια τους απονέμει την προστασία του άρθρου 103 του Συντάγματος περί μονιμότητας των Δημοσίων Υπαλλήλων, για την περίοδο που διαρκεί η θητεία τους. Η βούληση του νομοθέτη ήταν σαφής, σε επανειλημμένα νομοθετήματα: Οι επικεφαλείς των νοσοκομείων πρέπει να είναι εξειδικευμένοι επαγγελματίες.
Από την ήδη αποκτηθείσα εμπειρία προκύπτει, ότι οι διοικητές και Αναπληρωτές Διοικητές Νοσοκομείων πρέπει:
● να είναι στελέχη του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα, να επιλέγονται αξιοκρατικά, να προστατεύονται από τις πολιτικές αλλαγές και να αξιολογούνται από το έργο τους αποκλειστικά.
● να γνωρίζουν καλά πως λειτουργεί ο ιδιωτικός τομέας, ώστε συνεισφέρουν τα μέγιστα με την εμπειρία τους και τις συμβουλές τους,
● να παλεύουν για τη δουλειά τους, γνωρίζοντας πως δεν τους περιμένει κάτι σίγουρο, αν «τα πράγματα δεν πάνε καλά»,
● να εργάζονται αποτελεσματικά για την επίτευξη των στόχων που θέτει η πολιτική ηγεσία, (στόχοι : ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών, βελτίωση των λειτουργικών δεικτών, αποδοτικότητας, τήρηση των εγκεκριμένων προϋπολογισμών κλπ).»

Η πρόσβαση στις υπόψη θέσεις που αφορά, στο σύνολο των πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης - όλων ανεξαιρέτως των ειδικοτήτων - σε συνδυασμό με τη διατύπωση του σχετικού νόμου, «Συνεκτιμώνται μεταπτυχιακοί τίτλοι,...», οδήγησε στην καταστρατήγηση του νόμου και έφερε τα πράγματα σε μια απολύτως απαράδεκτη και επικίνδυνη στρέβλωση, με αποτέλεσμα να διοικούνται τα νοσοκομεία της χώρας από ακατάλληλους έως επικίνδυνους για τη δημόσια υγεία ανθρώπους, πλην ελαχίστων.
► Μόνο από συγκυρία ή από τον παράγοντα «θεωρία πιθανοτήτων», υπηρετούν σήμερα άξιοι και ικανοί επιστήμονες στις υπόψη θέσεις, αφού είναι ευρέως γνωστό, ότι σε κάθε αλλαγή της κυβέρνησης που διαδέχονταν η μία την άλλη στην εξουσία, ξαφνικά όλοι οι «πετυχημένοι» διοικητές... κρίνονταν ως «αποτυχημένοι» και απολύονταν!

Συνεπώς υφίσταται:

1. Μη αποτελεσματική λειτουργία των νοσοκομείων και του συστήματος υγείας,
2. Σπατάλη, διασπάθιση δημοσίου χρήματος και κακή παροχή υπηρεσιών υγείας,
3. Διαιώνιση του πελατειακού κράτους και ευνοιοκρατίας,
4. Αναξιοκρατικές διαδικασίες διορισμού, ο πολιτικός διορίζει και ο διοικητής «διεκπεραιώνει»,
5. Βάναυση αδικία των πτυχιούχων ισότιμων ειδικοτήτων με αυτή της διοίκησης υγειονομικών μονάδων και σχετικών μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών, αλλά και των οικογενειών τους που κυριολεκτικά «ματώνουν» να σπουδάσουν τα παιδιά τους.

Σήμερα υπάρχουν πανελλαδικά εν ενεργεία 83 Νοσοκομειακοί Διοικητές και 97 Αναπληρωτές Διοικητές, η συνολική ετήσια δαπάνη αφορά αρκετά εκατομμύρια ευρώ, ενώ θα πρέπει να υπολογισθούν και οι αποζημιώσεις όταν διακόπτονταν οι συμβάσεις - λόγω αλλαγής «φρουράς» των κυβερνήσεων που διαδέχονταν η μία την άλλη στην εξουσία και απολύονταν οριζόντια ...ως «αποτυχημένοι»!

► Το προφανές και ήδη πολλαπλά αποδεδειγμένο γεγονός, είναι, ότι οι νοσηλευόμενοι απολαμβάνουν κακή ποιότητα υγείας, αφού οι διαχειριστές της εξουσίας «εμπιστεύονται» τους κομματικούς φίλους και όχι τους ειδικούς, με αποτέλεσμα να γίνεται αναπόφευκτα διασπάθιση κονδυλίων, ενώ ταυτόχρονα χάνονται ζωές εξ΄ αυτού του λόγου.

► Η εξόφθαλμη και με καταστροφικά αποτελέσματα για την υγεία και τη ζωή των ασθενών αδιαφορία και ο δόλος είναι προφανή.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

1. Κάλυψη των τεχνοκρατικών αυτών θέσεων των Διοικητών, μετά από προκήρυξη, ισότιμων ειδικοτήτων με αυτή της διοίκησης υγειονομικών μονάδων, με επιθυμητούς μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών και εμπειρία διοίκησης σε σχετικό αντικείμενο.

Οι Διοικητές και Αναπληρωτές Διοικητές, προκειμένου να εξασφαλισθεί η καλύτερη και αποδοτικότερη λειτουργία των Υπηρεσιών Υγείας του Ε.Σ.Υ, πρέπει να πληρούν τρεις βασικούς πυλώνες:

● να έχουν τα απαραίτητα και ουσιαστικά Διοικητικά προσόντα,

● να είναι εξειδικευμένοι επαγγελματίες από τον χώρο της Υγείας,

● να μην αποτελούν επιλογή του Υπουργού Υγείας ή εν γένει πολιτική επιλογή του εκάστοτε κυβερνώντος κόμματος.

2. Η αξιολόγησή τους να αποτιμάται σταδιακά, από το παραγόμενο κατά την θητεία τους έργο και να συντελείται :

● από ειδική επιτροπή αξιολόγησης Διοικητών και Αναπληρωτών Διοικητών
των Νοσοκομείων,

● από τους ίδιους τους ασθενείς και τους συγγενείς αυτών, με τη συμπλήρωση
ειδικού ερωτηματολογίου,

● αξιολόγηση ανά τρίμηνο, η οποία θα αφορά στην αποτελεσματική προσήλωση στην επίτευξη των παρακάτω στόχων :
α) Ορθολογική διοίκηση, που θα διασφαλίζει τη βέλτιστη αξιοποίηση των φειδωλών πόρων υποστήριξης των Υπηρεσιών Υγείας,
β) Ποιοτική αναβάθμιση των παροχών υγείας, αξιοποιώντας τους ήδη υπηρετούντες διοικητικούς – οικονομικούς διευθυντές, οι οποίοι θα κρίνονται για το έργο τους,
γ) Βέλτιστη αξιοποίηση των υποδομών και δυναμικού των Νοσοκομείων.

Έτσι σε κάθε πολίτη που ανακύπτουν τα ερωτήματα:

● Πρέπει οι Διοικητές και Αναπληρωτές Διοικητές των Νοσοκομειακών μονάδων του Ε.Σ.Υ. να αξιολογούνται, να εκλέγονται και να τοποθετούνται με αμιγώς αξιοκρατικά κριτήρια, ώστε να διοικούν αποτελεσματικά και ανταποδοτικά προς όφελος της Δημόσιας Υγείας των πολιτών;

Η απάντηση αβίαστα είναι... ΝΑΙ.

● Πρέπει οι Διοικητές και Αναπληρωτές Διοικητές των Νοσοκομειακών μονάδων του Ε.Σ.Υ. να ελέγχουν και να εξαλείφουν τις αλόγιστες οικονομικές σπατάλες, που αφορούν στις προμήθειες υλικών, εξοπλισμού και να μεριμνούν για την χρηστή διαχείριση των πόρων;

Η απάντηση επίσης αβίαστα είναι... ΝΑΙ.

● Πρέπει επιτέλους - αυτή η κυβέρνηση - να βάλει ένα τέλος στο άθλιο καθεστώς της αναξιοκρατίας και της κομματικής ευνοιοκρατίας, που ταλανίζει επί σειρά ετών το χώρο της υγείας;

Η απάντηση αυτονόητα είναι... ΝΑΙ.

Μια τέτοια προοπτική για το Ε.Σ.Υ., θα δικαίωνε τους επιστήμονες που με κόπο και θυσίες απέκτησαν την ειδική γνώση, τις οικογένειές τους, αλλά κυρίως τις προσδοκίες του Ελληνικού λαού για ένα αποτελεσματικό και λιγότερο σπάταλο Δημόσιο Σύστημα Υγείας.