Πρωτιά της Περιφέρειας στην μεταποίηση του ροδάκινου - Η ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών δημιουργεί νέες ευκαιρίες

Η Ελλάδα παραμένει η ηγέτιδα χώρα παγκοσμίως στις εξαγωγές «παρασκευασμένων ή διατηρημένων ροδάκινων» και η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας κατέχει τα σκήπτρα στην καλλιέργεια του συμπύρηνου ροδάκινου σύμφωνα με το «Observatory of Economic Complexity (OEC)».

Η χώρα μας κατέκτησε για το 2020 το 39% της παγκόσμιας αγοράς με την εμπορική αξία να υπολογίζεται στα 303 εκατ. δολάρια. Οι κύριες αγορές στις οποίες απευθύνονται τα μεταποιημένα και κατεψυγμένα συμπύρηνα ροδάκινα είναι η Γερμανία (16,1%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (11%), ενώ ακολουθούν η Ταϊλάνδη, οι ΗΠΑ και η Γαλλία. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Ένωσης Κονσερβοποιών Ελλάδος (ΕΚΕ), οι εξαγωγές της κομπόστας ροδάκινου από την Ελλάδα, έφθασε τους 305 τόνους, διατηρώντας την στην κορυφή παγκοσμίως, σημειώνοντας μάλιστα αύξηση +16% σε σχέση με το προηγούμενο έτος (2019) και +22% περίπου από το 2014.

Αναφορικά με τις εξαγωγές νωπών ροδάκινων (συμπεριλαμβανομένων των νεκταρινιών), η Ελλάδα βρίσκεται στην 7η θέση παγκοσμίως και στην 3η θέση στην Ευρώπη, ενώ παραμένει ταυτόχρονα και 3η παραγωγός στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρόλα ταύτα όμως η τιμή πώλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (87 ευρώ τα 100 κιλά για το 2022) παραμένει σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τους Ευρωπαίους ανταγωνιστές της, σύμφωνα με το παρατηρητήριο DG Agri Dashboard EU.

Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας κατέχει τα σκήπτρα στην καλλιέργεια του συμπύρηνου ροδάκινου, αφού περισσότερες από τις μισές καλλιεργούμενες εκτάσεις βρίσκονται στους νομούς Πέλλας και Ημαθίας, καθιστώντας το προϊόν κορυφαίο στην παραγωγή νωπών φρούτων στην περιοχή, τον κλάδο «κλειδί» για την περιφερειακή αγροτική οικονομία και την ίδια την περιφέρεια ιδιαίτερα σημαίνουσα για τη συνεισφορά της στην εθνική αγροτική οικονομία.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, περίπου το 80% της παραγόμενης ποσότητας συμπύρηνου ροδάκινου κατευθύνεται στη μεταποίηση, απασχολώντας χιλιάδες μόνιμους και εποχικούς εργαζόμενους στις βιομηχανίες κονσερβοποίησης, ενώ οι εξαγωγές των τελικών προϊόντων, πέραν της ιδιαίτερης ενίσχυσης της τοπικής οικονομίας, τείνουν να εκτοπίσουν από τις εγχώριες αγορές του εξωτερικού την τοπική τους παραγωγή, κυρίως λόγω της χαμηλότερης τιμής των εισαγόμενων προϊόντων (πχ. αγορά ΗΠΑ).

Η βιωσιμότητα όμως του μοντέλου ανάπτυξης του κλάδου, τόσο στην πρωτογενή παραγωγή, όσο και στη μεταποίηση, εξαρτάται σημαντικά από το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, τις πολιτικές συνθήκες που κατά καιρούς σχετίζονται με κυρώσεις ή αύξηση δασμών, την έλλειψη εργατικών χεριών, τις ανοιχτές τιμές, την απουσία καινοτομίας. Οι εξελίξεις ωστόσο στην έρευνα και την τεχνολογία δημιουργούν ευκαιρίες, τόσο στο στάδιο της καλλιέργειας, όσο και κατά τα στάδια της επεξεργασίας, συσκευασίας, αποθήκευσης, μεταφοράς και διανομής των προϊόντων. Μάλιστα, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ ‘τα ισχυρότερα συστήματα γεωργικής καινοτομίας πρέπει να είναι συνεργατικά, με τη συμμετοχή όλων των φορέων να εργάζονται σε δίκτυα για την παραγωγή καινοτομιών, που χρειάζεται και μπορεί να χρησιμοποιήσει ο κλάδος’. Σημαντική επίσης θεωρείται η παρακολούθηση των τάσεων, τόσο στον κλάδο, όσο και στο σύνολο της αγροδιατροφής και της αλυσίδας αξίας της, μέσω εξειδικευμένων πλατφορμών (π.χ. horizonscanning.gr) ή ΑΙ εφαρμογών, ώστε να χρησιμοποιούνται οι πληροφορίες για την ανάπτυξη έξυπνων και βιώσιμων λύσεων και πολιτικών.

Μετά από σύντομη αναζήτηση, εντοπίσαμε -για παράδειγμα- ως τάση, την υψηλή διασύνδεση του κλάδου της κομπόστας με τον κλάδο της εστίασης, αφού αναδεικνύεται ως η δημοφιλέστερη πρώτη ύλη (28,8%) από τους σεφ στην κατηγορία των φρούτων, ενώ ως καινοτόμος -φιλική προς το περιβάλλον- λύση, η χάραξη του λογότυπου με λέιζερ απευθείας στα φρέσκα προϊόντα, με σκοπό την αντικατάσταση των αυτοκόλλητων.

Ως συμπέρασμα, πέραν της άριστης ποιότητας του συμπύρηνου ροδάκινου και της πιστοποίησής του (ήδη έχει πιστοποιηθεί το Ροδάκινο Νάουσας ΠΟΠ), η χρήση νέων τεχνολογιών στο χωράφι, η ενίσχυση της ποιότητας του εδάφους με καινοτόμες φιλοπεριβαλλοντικές μεθόδους, η καινοτομία στην γραμμή παραγωγής μεταποιημένων προϊόντων (ρομποτικά συστήματα, έξυπνοι αισθητήρες) και στη συσκευασία (π.χ. βρώσιμη), η ανάπτυξη της έρευνας για νέα προϊόντα σε συνεργασία με τα εξειδικευμένα εργαστήρια της περιφέρειας, η χρήση καθαρών πηγών ενέργειας για τις λειτουργικές ανάγκες των βιομηχανιών, θα οδηγήσουν στην εδραίωση της ηγετικής παγκόσμιας θέσης στον κλάδο και στη δραστική αντιμετώπιση των προβλημάτων του.