Εκπαιδευτική επίσκεψη του 1ου Δημοτικού Βέροιας στο Μεντρεσέ Τζαμί

Την Τετάρτη, 23-5-2018, οι μαθητές, οι μαθήτριες και ο δάσκαλος του Δ2 τμήματος του 1ου Δημοτικού Σχολείου Βέροιας πραγματοποίησαν εκπαιδευτική επίσκεψη στο Μεντρεσέ Τζαμί, το οποίο βρίσκεται στη συμβολή των οδών Μάρκου Μπότσαρη και Αποστόλου Παύλου.

Εκεί, ο πάτερ Ναθαναήλ και ο κ. Θωμάς Δημητράκης, τους ταξίδεψαν στην εποχή που η Βέροια είχε 16 τζαμιά. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που συγκέντρωσανε από τις αφηγήσεις τους, αλλά και από το βιβλίο της Aναστασία Mαργιέ και Άννας Mατσκάνη “Η οθωμανική αρχιτεκτονική της Βέροιας” (2015), μάθαμε ότι στα νοτιοανατολικά όρια του βήματος του Αποστόλου Παύλου βρισκόταν ο Ναός του Αποστόλου Παύλου, κτισμένος στα θεμέλια του αρχαίου ναού της Ευνομίας.

Μεταξύ των ετών 1389 – 1400, ο Βαγιαζίτ Α’ έχτισε στα θεμέλια του χριστιανικού ναού, με τα ίδια κατά πάσα πιθανότητα υλικά, το τζαμί του Μουσά Τσελεμπί. Το τζαμί αυτό κατεδαφίστηκε περί τα 1850 και αντικαταστάθηκε από το μεγαλύτερο τζαμί της πόλης, το Τζαμί του Μεντρεσέ. Η ονομασία του οφείλεται στην ύπαρξη του ιεροδιδασκαλείου (“μεντρεσέ”), που υπήρχε σε κοντινή απόσταση. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη Σιδηρόπουλο το ιεροδιδασκαλείο καταστράφηκε το 1924 λόγω πυρκαγιάς.
Το τζαμί βρισκόταν στη συνοικία Μουσαλά, δηλαδή με τα πολλά κυπαρίσσια, σε μία από τις 16 μουσουλμανικές συνοικίες που υπήρχαν στη Βέροια κατά την περίοδο της Οθωμανοκρατίας. Δίπλα στο τζαμί υπήρχε μουσουλμανικό νεκροταφείο. Πρόκειται για το μεγαλύτερο και αρτιότερο τζαμί που σώζεται στη Βέροια και το μοναδικό με ακέραιο τον μιναρέ του. Ο θόλος του τζαμιού φέρει γραπτή διακόσμηση με αποσπάσματα από το κοράνι, σύμβολα, σχήματα φυτών και τέσσερις μικρές τοιχογραφίες. Στην πρώτη τοιχογραφία εικονίζεται το Τέμενος του Μενδρεσέ, στη δεύτερη ο δρόμος που οδηγεί στο τζαμί, στην τρίτη το Βήμα του Αποστόλου Παύλου και στην τέταρτη ένα κτίσμα που ίσως είναι το μπεζεστένι της Βέροιας.

Επίσης, παρατήρησαν ότι μέσα στο τζαμί δεν υπάρχουν εικόνες ούτε χρησιμοποιούνται κεριά. Οι πιστοί πριν μπουν στο τζαμί έβγαζαν τα υποδήματά τους και έπλεναν τα πόδια, τα χέρια και το πρόσωπό τους, σε ειδικό χώρο έξω από το τζαμί.

Στο πέρασμα των αιώνων, το τζαμί στέγασε διαφορετικές χρήσεις: ως χώρος προσευχής, ως σχολείο των μουσουλμάνων μαθητών, μετά την καταστροφή του μεντρεσέ, και ως χώρος μαθημάτων μουσικής για τους προσκόπους, μετά την απελευθέρωση της πόλης, το 1912. Σήμερα ανήκει στη Μητρόπολη Βέροιας και χρησιμοποιείται ως χώρος εκδηλώσεων.