Ομιλία του Θανάση Θεοχαρόπουλου στη Βουλή στο νομοσχέδιο για την παιδεία (βίντεο)

Η ομιλία στη Βουλή του προέδρου της ΔΗΜΑΡ και κοινοβουλευτικού εκπροσώπου της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Θανάση Θεοχαρόπουλου, στο νομοσχέδιο για την παιδεία.

“Πριν από λίγο είχαμε όλο το Υπουργικό Συμβούλιο εδώ, είχαμε μία απαράδεκτη κατάσταση με ουσιαστικά ένα πολυνομοσχέδιο με πλήθος τροπολογιών, μόνο ο κ. Τσακαλώτος και ο κ. Τσίπρας δεν ήταν εδώ για να τις παρουσιάσουν.

Τώρα είστε από το Υπουργείο Παιδείας συνεπώς να μιλήσουμε για τα του νομοσχεδίου. Σας άκουσα, κύριε Γαβρόγλου, να λέτε για τις ομιλίες των βουλευτών της αντιπολίτευσης ότι ήταν κομμένες από τους φοιτητές. Είναι απαξίωση αυτό. Αυτό είναι απαξίωση του ρόλου εδώ των βουλευτών και θα έπρεπε να ήσασταν πολύ πιο προσεκτικός για να μην μιλάμε με όρους όπως «γελοία επιχειρηματολογία» και άλλες τέτοιες εκφράσεις τις οποίες είπατε πριν από λίγο.

Ταυτοχρόνως είπατε ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να επαναφέρει τη δημοκρατία σε διάφορους τομείς. Τι είναι αυτό τώρα πάλι; Είπατε ότι δεν είχαμε δημοκρατία πριν από το 2015; Ξανά τα ίδια επιχειρήματα που λέγατε στην αντιπολίτευση; Ας αφήσω το πώς προσπαθείτε να επαναφέρετε τη δημοκρατία και πώς επιτίθεστε στις αποφάσεις, ως κυβέρνηση, του Συμβουλίου της Επικρατείας και όλων των ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας. Όμως, είναι δυνατόν με τέτοια επιχειρήματα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο να συζητάμε τόσο σοβαρά νομοσχέδια;

Και ταυτοχρόνως είπατε να αφεθεί στην άκρη ο αντιπολιτευτικός λόγος. Μα, εμείς διαλέγουμε την εθνική συνεννόηση, αυτήν επιδιώκουμε στο συγκεκριμένο θέμα και όχι λογικές κοινωνικού αυτοματισμού, όπως αυτές που αναπτύσσονται από την κυβέρνησή σας και τις ακούσαμε και πριν από λίγο, η μια κατηγορία ακαδημαϊκών απέναντι στην άλλη, οι νέοι εκπαιδευτικοί απέναντι στους άλλους. Δεν είναι δυνατό να προχωρήσουμε με αυτήν τη λογική. Χρειάζεται λογική κοινωνικής συνοχής και όχι κοινωνικού αυτοματισμού.

Οι αυταπάτες και οι εμμονές της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ συνεχίζονται. Στον χώρο της παιδείας αυτή τη φορά θα τραυματίσουν το εκπαιδευτικό σύστημα, που έχει όλα τα εφόδια να συμβάλει στην υπέρβαση της κρίσης, να δώσει προοπτική και λόγο, ώστε να μείνει και να δημιουργήσει η νέα γενιά στον τόπο της. Απαιτούνται προοδευτικές τομές αλλά και συνεννόηση σε αυτό το κρίσιμο εθνικό ζήτημα, συνεννόηση, όμως, όχι στη στασιμότητα, όχι στην οπισθοδρόμηση, αλλά στις βαθιές αλλαγές και στις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται σήμερα.

Το νομοσχέδιο δεν μαρτυρά κανένα όραμα για τα ελληνικά πανεπιστήμια ούτε απαντά με τρόπο ουσιαστικό και αποτελεσματικό με τομές και αλλαγές στις παθογένειές τους. Σε καμία περίπτωση δεν συνιστά μια ολοκληρωμένη θεσμική παρέμβαση στην οργάνωση των ΑΕΙ.

Η λίστα των επιχειρημάτων που αποδομούν το αφήγημά σας είναι μακρά, αλλά αυτό που αφορά εμάς δεν είναι η αποδόμηση της πολιτικής σας, αυτή έχει ήδη αποδομηθεί. Μας αφορά να απελευθερώσουμε την τριτοβάθμια εκπαίδευση από όσα σήμερα την καθηλώνουν, να την απαλλάξουμε από τον σφιχτό εναγκαλισμό με το κράτους, την αναξιοκρατία, τις συντεχνιακές λογικές, να της παρέχουμε ένα σύγχρονο λειτουργικό και παράλληλα ευέλικτο πλαίσιο για τη διοίκηση, τη λειτουργία και την ανάπτυξή της.

Πέντε είναι τα κεντρικά ζητήματα του νομοσχεδίου που αποδεικνύουν, δυστυχώς, ότι η παιδεία για άλλη μια φορά γίνεται χώρος άσκησης μιας δήθεν αριστερής, αλλά στην πραγματικότητα βαθιά εμμονικής πολιτικής.

Δεν επιχειρείτε τη φυγή προς τα εμπρός, αλλά πηγαίνετε με φόρα προς τα πίσω.

Πρώτον, μεταπτυχιακές σπουδές. Εμείς είμαστε σαφώς υπέρ της ρύθμισης του τοπίου, το οποίο πράγματι είχε πολλά προβλήματα. Εσείς καμώνεστε πως φέρνετε σαρωτικές αλλαγές, πως κατοχυρώνετε το δικαίωμα της δωρεάν φοίτησης. Προφανώς και θεωρούμε κοινωνική αναγκαιότητα, προφανώς και συμφωνούμε με την απαλλαγή των υποψηφίων σε μεταπτυχιακά προγράμματα με χαμηλά εισοδήματα από τα τέλη φοίτησης. Διαφωνούμε, όμως πλήρως, με τον τρόπο που αντιμετωπίζετε εν γένει τον δεύτερο κύκλο σπουδών.

Οι ρυθμίσεις που φέρνετε για τα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών είναι περιοριστικές για την αυτονομία των ιδρυμάτων και μακριά από τον εξορθολογισμό και τη διαφάνεια της λειτουργίας τους. Δεν θα επαναφέρω εδώ αυτά που συζητήσαμε στον πρώτο γύρο της συζήτησης. Δεν χρειάζεται. Νομίζω ότι εξαντλήθηκε στην αρχή της σημερινής συζήτησης. Αντί να διευκολύνετε, δυσκολεύετε το έργο των πανεπιστημιακών.

Οι αποδοχές στη χώρα μας είναι χαμηλές σε σχέση με κάθε άλλη χώρα της Ευρώπης και μετά από χρόνια σπουδών, για να πάρουν αυτές τις θέσεις -το γνωρίζετε πολύ καλά-, μετά από κόστος που έχουν δώσει, για να μπορέσουν να έχουν αυτές τις θέσεις, και χρόνια. Και ξέρετε καλά τον χώρο της εκπαίδευσης σε αυτόν τον τομέα. Στις χαμηλές λοιπόν αποδοχές στη χώρα μας προσθέτετε γραφειοκρατία και τους ωθείτε στην αποχή από την άσκηση του διοικητικού έργου και την ανάληψη ερευνητικών προγραμμάτων. Εκεί οδηγεί αυτή η γραφειοκρατία. Ενώ υπερηφανευόμαστε όλοι για το παραγόμενο ερευνητικό έργο των πανεπιστημίων, αντί να βελτιώνει η κυβέρνησή σας το πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτό το έργο παράγεται, το κάνει πιο περίπλοκο. Επιπλέον, προσπαθεί και να το ελέγξει.

Πώς να μιλήσουμε για την ενίσχυση εξωστρέφειας για παράδειγμα; Είναι απαραίτητη η εξωστρέφεια και η καινοτομία των ιδρυμάτων. Υπάρχει έδαφος για μια τέτοια συζήτηση όταν ουσιαστικά δεν ανοίγουμε τον δρόμο των μεταπτυχιακών στους φοιτητές από το εξωτερικό. Γιατί δεν ανοίγει με το νομοσχέδιό σας. Πώς να μιλήσουμε για εξωστρέφεια όταν η έρευνα και η καινοτομία στη χώρα μας είναι πολύπαθες;

Λίγους μήνες μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για την έρευνα, φέρνετε αιφνιδιαστικά και χωρίς διαβούλευση πλήθος διατάξεων για την έρευνα που συνιστούν ένα ακόμη μίνι νομοσχέδιο. Αναφέρομαι στο άρθρο 69. Ακόμη κι αν ορισμένες εξ αυτών είναι θετικές, πώς μπορούμε να απαντήσουμε στην αποσπασματικότητα και την προχειρότητα αυτή;

Δεύτερον -και εδώ θα ήθελα την προσοχή σας- άσυλο. Αφού δεν μπορέσατε, λοιπόν, να σχεδιάσετε και να υλοποιήστε καμία μεταρρύθμιση εκπαιδευτική, ρίχνετε τώρα λίγο αριστερόσκονη –αυτό κάνετε- για να μη θεωρηθεί το νομοθέτημά σας πολιτικά ουδέτερο. Ξεκινήσατε από το «δωρεάν μεταπτυχιακά για όλους», για να συνεχίσετε με το άσυλο.

Είναι σαφές ότι υπάρχει άσυλο ιδεών σήμερα σε όλη την κοινωνία, αλλά για να δούμε τι γίνεται στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Παντού ο κάθε Έλληνας σήμερα μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα, χωρίς να αισθάνεται απειλή, ακριβώς γιατί οι δημοκρατικοί μας θεσμοί του εξασφαλίζουν προστασία έναντι πιθανών επιθέσεων από ομάδες που διαφωνούν με τις απόψεις του.

Στο πανεπιστήμιο, όμως, αν μια ομάδα διαφωνεί με τις απόψεις κάποιου διδάσκοντα, μπορεί να παρεμβαίνει ακόμα και με βία ή απειλή βίας -δεν μιλάω για την εγκληματική ενέργεια αυτή τη στιγμή- και είτε να φιμώνει είτε να προσπαθεί να φιμώσει τη διαφορετική έκφραση, ακριβώς γιατί δεν υπάρχει κανένα όργανο για να υπερασπιστεί την εύρυθμη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών. Η δημοκρατία, όμως, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς όργανα προάσπισης. Το μόνο που έχουμε κερδίσει σήμερα είναι η φίμωση απόψεων από την απειλή βίας που ασκούν ομάδες που δηλωμένα είναι υπέρ της άσκησης βίας.

Επιτρέπετε την επέμβαση δημόσιας δύναμης σε χώρους των ΑΕΙ αυτεπαγγέλτως σε περιπτώσεις κακουργημάτων και εγκλημάτων κατά της ζωής και ύστερα από απόφαση του πρυτανικού συμβουλίου σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση. Για να γίνει, δηλαδή, σαφές θα πρέπει να συγκληθεί το πρυτανικό συμβούλιο και να αποφασίσει για το αν θα κληθούν ή όχι οι αρχές, ενώ στο μεταξύ η παραβατική ενέργεια θα έχει ήδη γίνει.

Δεν είναι αριστερή αυτή η πολιτική! Και επειδή και στη Νέα Δημοκρατία είχατε αναζητήσεις τελευταία για την αριστερά όταν η κυρία Κεραμέως είπε ότι «η αριστερά έχει δώσει σημαντικούς αγώνες για τον τόπο και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είναι κατ’ ευφημισμό αριστερά» -καλά τα είπε και κακώς η σκληρή πτέρυγα της δεξιάς του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας επιτέθηκε στην κυρία Κεραμέως- θα σας πω σ’ αυτό το θέμα τι είναι αριστερό για παράδειγμα. Είναι αυτό που έλεγε ο αείμνηστος Λεωνίδας Κύρκος το 2010, αγαπητές και αγαπητοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ; Έλεγε: «Αυτό που υπάρχει μόνο είναι γελοιοποίηση της έννοιας του ασύλου και του κύρους της ακαδημαϊκής κοινότητας και ιδιαίτερα των σπουδαστών και της θέσπισης ενός πραγματικού άσυλου της διακίνησης ιδεών». Συμφωνείτε ή δεν συμφωνείτε με αυτή την άποψη; Είναι φανερό από τη νομοθέτηση, από αυτό το οποίο φέρνετε, ότι δεν συμφωνείτε.

Σταματήστε να αντιμετωπίζετε το θέμα του ασύλου με ιδεοληψίες και εμμονές. Αυτό που πρέπει να διασφαλίζεται είναι η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών και όχι να μην αντιμετωπίζεται η οποιαδήποτε παραβατική ενέργεια στον χώρο των πανεπιστημίων ή να υπάρχει ανοχή σ’ αυτήν.

Τρίτον. Ένα άλλο σημείο είναι ότι δεν διασφαλίζετε έναν αποτελεσματικό και διαφανή τρόπο διοίκησης των ΑΕΙ, με συναινετικούς θεσμούς και απαλλαγμένο από την εξυπηρέτηση συμφερόντων.

Τέταρτον, λέτε πως ενισχύετε την αντιπροσωπευτικότητα των οργάνων διοίκησης, την εμπέδωση της δημοκρατίας και του πλουραλισμού των ιδρυμάτων. Όμως, ας μην κοροϊδευόμαστε. Δεν διασφαλίζετε με τις ρυθμίσεις που φέρνετε έναν αποτελεσματικό και διαφανή τρόπο διοίκησης των ΑΕΙ, με συναινετικούς θεσμούς και απαλλαγμένο από την εξυπηρέτηση συμφερόντων.

Προφανώς, εσείς αναφέρεστε στη συμμετοχή των φοιτητών σε όλα τα όργανα. Ας είμαστε όμως ξεκάθαροι και ειλικρινείς, για να αποφύγουμε έναν νέο λαϊκισμό. Προφανώς και στηρίζουμε τη συμμετοχή των φοιτητών. Κρίνουμε, ωστόσο, υπερβολική την εμπλοκή των φοιτητών στη διοίκηση και ιδιαίτερα σε θέματα διοικητικού χαρακτήρα ή οικονομικής φύσεως. Δεν θα ήμασταν αντίθετοι στη φοιτητική συμμετοχή, εάν οριζόταν σαφώς ότι οι εκπρόσωποί τους θα έχουν δικαίωμα να τοποθετούνται και να ψηφίζουν στα θέματα φοιτητικής μέριμνας. Εδώ, όμως, οι παλινωδίες της κυβέρνησης είναι τεράστιες, αφού στην αρχή ήθελε φοιτητική συμμετοχή στην εκλογή των οργάνων και πλέον να ψηφίζουν οι φοιτητικοί εκπρόσωποι για όλα τα θέματα πλέον της ημερήσιας διάταξης στις γενικές συνελεύσεις των τμημάτων, και για τις προκηρύξεις θέσεων ΔΕΠ και για το πρόγραμμα σπουδών.

Πέμπτον, πυρπολείτε το εγχείρημα για τον ενιαίο χώρο ανώτατης εκπαίδευσης και έρευνας. Σας άκουσα πριν από λίγο να αναφέρεστε στην αναγκαιότητα του ενιαίου χώρου ανώτατης εκπαίδευσης και έρευνας. Θα σας πω, λοιπόν, γιατί πυρπολείτε με το νομοσχέδιό σας αυτή την αναγκαιότητα κατ’ εμάς, τον ενιαίο χώρο ανώτατης εκπαίδευσης και έρευνας. Μετά από δυόμισι χρόνια στην κυβέρνηση δεν υπάρχει ένας στρατηγικός σχεδιασμός για αυτό το ζήτημα. Πού είναι ο ενιαίος χώρος, όταν θεσπίζονται εκ νέου, για παράδειγμα, διαφορετικά μισθολόγια για ερευνητές και πανεπιστημιακούς; Τι κάνετε για την προώθηση αυτής της ενοποίησης; Μας ζητάτε με το άρθρο 5, που προβλέπει την ίδρυση, συγχώνευση, κατάτμηση, μετονομασία, κατάργηση έδρας ΑΕΙ, να σας δώσουμε λευκή επιταγή. Έχει φέρει, όμως, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ κάποιο σχέδιο που θα απαντά στη γεωγραφική απομόνωση, τον κατακερματισμό ή τις αλληλεπικαλύψεις των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων;

Σας άκουσα να λέτε για τα παλαιότερα σχέδια, για το σχέδιο «ΑΘΗΝΑ» και βλέπω τι κάνετε εσείς. Επιδίδεστε σε ενέργειες που εντείνουν τη διασπορά, επιβεβαιώνουν τη ρουσφετολογική αντίληψή σας. Προβλέπετε την ίδρυση Πολυτεχνικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου με έδρα τη Σάμο και κατάτμηση του Τμήματος Μαθηματικών της Σάμου σε δυο αυτοτελή τμήματα. Θυμάστε ότι αυτά κάποτε τα κοροϊδεύατε; Ο ΣΥΡΙΖΑ τα κορόιδευε αυτά, λέγοντας ότι δεν μπορεί να υπάρξει έτσι ανάπτυξη. Υπάρχει κάποιος σχεδιασμός; Πού, σε ποιους τομείς, σε ποιους κλάδους, σε ποιες περιοχές της χώρας; Μπορεί να το χρειάζονται η συγκεκριμένη περιοχή και το συγκεκριμένο Τμήμα. Όμως, υπάρχει κάποιος σχεδιασμός;

Δεν βάζετε ένα τέλος στις παθογένειες. Τις διευρύνετε και δημιουργείτε νέες. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, είστε εκφραστές του παλιού και όχι του νέου που έχει ανάγκη η χώρα.

Αυτό που προέχει να γίνει πέρα και πάνω απ’ όλα είναι ο ενιαίος χάρτης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με τη δημιουργία εκπαιδευτικών πόλων σε κάθε περιφέρεια, στους οποίους θα συνενώνονται πανεπιστήμια, τεχνολογικά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα, έτσι ώστε να επιτευχθούν οι οικονομίες κλίμακας.

Είναι άλλη μια ευκαιρία χαμένη. Είναι, στα αλήθεια, αυταπάτες ή συνειδητή ιδεοληπτική επιλογή που βαφτίζεται ως αυταπάτη; Δεν μπορεί να υπάρξει προοδευτική αλλαγή, εάν δεν επενδύσουμε στην παιδεία, εάν δεν χαράξουμε μια σαφή ολοκληρωμένη και εφαρμόσιμη σύγχρονη εθνική στρατηγική με βάση και τις διεθνείς πρακτικές. Δεν είναι δυνατόν στον χώρο της εκπαίδευσης να πηγαίνουμε με πρότυπα παλαιότερων δεκαετιών που έχουν ξεπεραστεί, όχι μόνο στην χώρα μας, αλλά παντού. Ο κίνδυνος σήμερα να καταρρεύσουν τα πανεπιστήμια της χώρας είναι ορατός, εάν συνεχιστεί ο λαϊκισμός, εάν κυριαρχήσει αυτή η εσωστρεφής λογική. Απαιτούνται τομές και υπερβάσεις. Αυτές σχεδιάζουμε στη Δημοκρατική Συμπαράταξη. Είμαστε εδώ απέναντι σε κάθε δεξιά ή αριστερή συντήρηση, για να ζωντανέψουμε το όραμα που έχει ανάγκη η εκπαίδευση, η χώρα, για να είναι η νέα γενιά εδώ, να είναι παρούσα στις εξελίξεις, για να αλλάξει επιτέλους αυτή η πολιτική στη χώρα”.