Η αλληλεγγύη ως ανάχωμα έναντι των κοινωνικών κινδύνων

Γράφει ο Τάσος Βασιάδης

Η αστυφιλία σαν ένα κοινωνικοοικονομικό φαινόμενο που συνοδεύει την υποβάθμιση της υπαίθρου και γενικότερα της περιφέρειας, αλλά και την διαρκή οικονομική ύφεση, έχει σαν αποτέλεσμα τον πληθυσμιακό υδροκεφαλισμό των μεγάλων πόλεων και την ποιοτική διαφοροποίηση της εν γένει κοινωνικής ζωής.

Ένα από τα σημαντικά στοιχεία που υπογραμμίζουν αυτήν την διαφοροποίηση είναι η εκδήλωση της κοινωνικής αλληλεγγύης που χαρακτηρίζει ευτυχώς ακόμα, τους κατοίκους των επαρχιακών πόλεων, οι οποίοι ζουν και δραστηριοποιούνται μεταξύ των γνωστών και προσφιλών προσώπων, στον ίδιο οικείο χώρο της δουλειάς ή της γειτονιάς.

Αποτελεί ευτύχημα το γεγονός ότι οι άνθρωποι αυτοί συνδέονται με ιδιαίτερες σχέσεις μεταξύ τους, ώστε να μην τους αγγίζει ακόμη το φαινόμενο της αποξένωσης και της αδιαφορίας που χαρακτηρίζει τους κατοίκους των μεγάλων αστικών κέντρων οι οποίοι ασφυκτιούν κάτω από την πίεση του χρόνου και των σκληρών συνθηκών εργασίας και διαβίωσης.

Αυτός ο κοινωνικός δεσμός εκδηλώνεται καθημερινά με ανεκτίμητες συμπεριφορές κοινωνικής αλληλεγγύης και συμπαράστασης στα καθημερινά μικρά ή μεγαλύτερα προβλήματα της καθημερινότητας.

Είναι ένα στοιχείο για το οποίο οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων μακαρίζουν αυτούς της επαρχίας.

Πολύ περισσότερο όταν η κοινωνική αδιαφορία στις μεγάλες πόλεις εκδηλώνεται με απάνθρωπες συμπεριφορές, όπως η αδιάφορη προσπέραση συνανθρώπων που έχουν καταρρεύσει στον δρόμο εξ αιτίας διαφόρων προβλημάτων υγείας, οι απροκάλυπτες επιθέσεις κακοποιών σε ανυπεράσπιστα θύματα χωρίς την εκδήλωση της παραμικρής κίνησης βοήθειας από τους συνανθρώπους που βαδίζουν ασυγκίνητοι, η απροκάλυπτη χρήση σκληρών ναρκωτικών από νέους στις γειτονιές, με τους κατοίκους και τους περαστικούς να αποστρέφουν το βλέμμα και άλλα συναφή.

Εξαιρετικά ανησυχητικό είναι και το γεγονός, ότι στην σύγχρονη εποχή βλέπουν αρκετά συχνά το φως της δημοσιότητας, ανάλογα τέτοια περιστατικά και στις πόλεις της περιφέρειας.

Γίνεται αντιληπτό επομένως ότι σταδιακά και οι μικρές κοινωνίες αρχίζουν να εκδηλώνουν το φαινόμενο της αδιαφορίας για τον συνάνθρωπο, πράγμα το οποίο συντελεί στην διαμόρφωση μιας κακώς νοούμενης αστικοποίησης, κατά το αρνητικό πρότυπο των μεγάλων πόλεων.

Από τα γεγονότα αυτά τα οποία γίνονται αντιληπτά σε καθημερινή βάση, διαπιστώνονται και οι τάσεις προς τις οποίες στρέφονται οι τοπικές κοινωνίες της ελληνικής περιφέρειας, που σύρονται άθελά τους σε ένα τρόπο συμπεριφοράς που έχει επικρατήσει στα μεγάλα αστικά κέντρα και έτσι οδηγούνται αργά αλλά σταθερά προς την ψυχρότητα και την αδιαφορία.

Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε ότι οι τάσεις αυτές εκδηλώθηκαν έντονα λόγω της απομόνωσης, κατά την διάρκεια της επιδημικής κρίσης.

Το υπαρκτό ενδεχόμενο της περαιτέρω υποβάθμισης των σχέσεων αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων, θα έχουν ως αποτέλεσμα την επικράτηση νοοτροπιών οι οποίες θα υπαγορεύονται μέσω της ψηφιακής κοινωνικής δικτύωσης, με την επιβολή προτύπων, ξένων προς τις παραδόσεις του τόπου.

Προς αυτές τις απαισιόδοξες προβλέψεις δεν είναι δυνατόν να υπάρξει συνολικός και ασφαλής σχολιασμός.

Πολύ περισσότερο όταν ακόμα, η κοινωνικότητα στις μικρές κοινωνίες διατηρείται και η παραδοσιακή γειτονιά εξακολουθεί να παράγει πολιτισμό και να προάγει τις ανθρώπινες σχέσεις.

Τα σποραδικά όμως αρνητικά φαινόμενα, αν και μέχρι στιγμής δεν ανατρέπουν τον κανόνα συμβαίνουν και εκδηλώνονται με μια ανησυχητική τάση αύξησης.

Αποτελεί επομένως ένα ζήτημα το οποίο δεν πρέπει να περνά απαρατήρητο.

Πρέπει να αποτελέσει όσο είναι ακόμα σχετικά νωρίς, αντικείμενο ενασχόλησης και προβληματισμού για όλους τους κοινωνικούς φορείς και για κάθε αρμόδιο, ώστε οι πολίτες να συνειδητοποιήσουν πως η μεταξύ τους κοινωνική απομόνωση τους κάνει ευάλωτους σε κάθε μορφή κοινωνικού κινδύνου, ενώ οδηγεί στην σταδιακή κατάργηση του προστατευτικού αναχώματος που εξασφαλίζουν οι ανεκτίμητες ηθικές και κοινωνικές παραδόσεις.