3η Δεκεμβρίου - Διεθνής Ημέρας των Ατόμων με Αναπηρία

Γράφει ο Χρήστος Γώγος

Η 3η Δεκεμβρίου καθιερώθηκε, από το 1992, ως Διεθνής Ημέρα των Ατόμων με Αναπηρία, με το ψήφισμα 47/3 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Μάλιστα φέτος, το 2020, η Διεθνής Ημέρα των Ατόμων με Αναπηρία συμπίπτει με την εβδομάδα της Διάσκεψης των Κρατών Μερών στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, 30 Νοεμβρίου - 1 και 3 Δεκεμβρίου 2020.

Ο εορτασμός της ημέρας στοχεύει στην προώθηση της κατανόησης των θεμάτων αναπηρίας και στην κινητοποίηση της υποστήριξης για την αξιοπρέπεια, τα δικαιώματα και την ευημερία των ατόμων με αναπηρία. Επιδιώκει, επίσης, να αυξήσει την ευαισθητοποίηση για τα κέρδη που θα προκύψουν από την ένταξη των ατόμων με αναπηρία σε κάθε πτυχή της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής, επισημαίνοντας ότι, η αναπηρία είναι μέρος της ανθρώπινης κατάστασης και μια εκδήλωση της διαφορετικότητας στις κοινωνίες μας.

Το θέμα του φετινού εορτασμού είναι «Δεν είναι ορατές όλες οι αναπηρίες». Για κάθε άτομο με ορατή αναπηρία, υπάρχουν περίπου τέσσερα άτομα με αόρατη αναπηρία.

Οι αναπηρίες μπορεί να είναι σωματικές, γνωστικές, αναπτυξιακές καθώς και διανοητικές. Οι αόρατες αναπηρίες περιλαμβάνουν μαθησιακές διαταραχές, προβλήματα ακοής, χρόνιο πόνο, διαταραχές ύπνου, μετατραυματικό στρες, ψυχική νόσο και πολλές, άλλες καταστάσεις που σχετίζονται με την υγεία. Όλες αυτές οι συνθήκες μπορούν να διαταράξουν τις καθημερινές δραστηριότητες των ανθρώπων.

Άλλωστε, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), η αναπηρία δεν είναι απλώς ένα βιολογικό, ούτε ένα κοινωνικό φαινόμενο. Αφορά σε έναν όρο «ομπρέλα» για περιορισμούς δραστηριότητας και περιορισμούς συμμετοχής, δηλώνοντας τις αρνητικές πτυχές της αλληλεπίδρασης μεταξύ ενός ατόμου (με μια κατάσταση υγείας) και των συμφραζομένων (περιβαλλοντικών και προσωπικών) παραγόντων αυτού του ατόμου.

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ και την Παγκόσμια Τράπεζα, πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι, που είναι περίπου το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού, έχουν κάποια μορφή αναπηρίας. Από αυτόν τον αριθμό, εκτιμάται ότι 450 εκατομμύρια ζουν με ψυχική νόσο και τα 2/3 αυτών των ανθρώπων δεν θα αναζητήσουν υγειονομική φροντίδα και βοήθεια ειδικού, κυρίως λόγω στίγματος, διακρίσεων και παραμέλησης. Ενώ έχουν τις ίδιες, γενικές ανάγκες υγειονομικής περίθαλψης με τους άλλους ανθρώπους, έχουν διπλάσιες πιθανότητες να βρουν ανεπαρκείς υποδομές φροντίδας υγείας και περιορισμένες δεξιότητες παρόχων υγειονομικής περίθαλψης για την κάλυψη των αναγκών τους. Επιπλέον, τα μισά από όλα τα άτομα με αναπηρία δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά την υγειονομική περίθαλψη και είναι 50% πιο πιθανό, σε σχέση με άλλα άτομα, να υποστούν καταστροφικές δαπάνες για την υγεία. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι ιδιωτικές πληρωμές υγειονομικής περίθαλψης μπορούν να ωθήσουν τις οικογένειές τους στη φτώχεια.

Η πανδημία COVID-19, επηρέασε και επηρεάζει σημαντικά τις ζωές και την ψυχική ευεξία των ατόμων με αναπηρίες σε όλο τον κόσμο. Η παγκόσμια κρίση του COVID-19, η απομόνωση, η αποσύνδεση, η διαταραγμένη καθημερινή ρουτίνα και οι μειωμένες υπηρεσίες εντείνουν τις προϋπάρχουσες ανισότητες, αποκαλύπτοντας την έκταση του αποκλεισμού και επισημαίνοντας ότι, είναι απαραίτητη η εργασία για την ένταξη των ατόμων με αναπηρία. Τα άτομα με αναπηρία εκτός του κοινωνικού αποκλεισμού είναι από τις πιο σοβαρά πληγείσες ομάδες, σε αυτήν την κρίση, όσον αφορά τους θανάτους.

Είναι φανερό ότι, η αναπηρία σχετίζεται άμεσα με ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς τα άτομα με αναπηρίες βιώνουν ανισότητες - για παράδειγμα, όταν τους απαγορεύεται η ίση πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, απασχόληση, εκπαίδευση ή η πολιτική συμμετοχή λόγω της αναπηρίας τους. Τα άτομα με αναπηρίες υπόκεινται σε παραβιάσεις της αξιοπρέπειας - για παράδειγμα, όταν υφίστανται βία, κακοποίηση, προκατάληψη, ή έλλειψη σεβασμού λόγω της αναπηρίας τους. Μερικά άτομα με αναπηρία στερούνται αυτονομίας - για παράδειγμα, όταν υπόκεινται σε ακούσια στείρωση, ή όταν περιορίζονται σε ιδρύματα παρά τη θέλησή τους ή όταν θεωρούνται νομικά ανίκανα για δικαιοπραξία λόγω της αναπηρίας τους.

Οι αναπηρίες δεν είναι οι ίδιες σε όλους τους ανθρώπους. Αυτό καθιστά απαραίτητη την εύρεση των καλύτερων τρόπων διαχείρισης και αντιμετώπισής τους. Οι άνθρωποι με αναπηρία μπορεί να είναι σε θέση να χειριστούν μόνοι τους ορισμένες πτυχές της αναπηρίας τους. Ωστόσο, για να λάβουν την καλύτερη φροντίδα, συχνά απαιτείται η συμμετοχή ειδικών. Χρειάζεται να αναζητήσουν τις σωστές πηγές για βοήθεια και υποστήριξη. Ένας από τους πιο χρήσιμους πόρους για κάποιο άτομο με αναπηρία είναι η φυσική θεραπεία και αποκατάσταση. Αυτό μπορεί να γίνει με τη μορφή οικιακής άσκησης ή επισκέψεων στην κλινική. Με απλά λόγια, η φυσική θεραπεία έχει σχεδιαστεί για να βοηθά τους ασθενείς να ανακτήσουν ή να μάθουν την ικανότητα να λειτουργούν μέσα στον κόσμο που τους περιβάλλει αυξάνοντας τις δυνατότητες για δραστηριότητες επιβίωσης, απασχόλησης, εκπαίδευσης ή αναψυχής.

Οι άνθρωποι συσχετίζουν συχνά τη φυσικοθεραπεία με σοβαρούς τραυματισμούς και δυσλειτουργίες λόγω ατυχήματος ή ως αποτέλεσμα χειρουργικής επέμβασης. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Η βάση των συνεδριών φυσικής θεραπείας επικεντρώνεται στην εύρεση των καλύτερων τρόπων για τους ασθενείς να περιηγηθούν στον κόσμο γύρω τους. Η φυσικοθεραπεία επιτρέπει στους ανθρώπους με αναπηρία να μεγαλώνουν και να γίνονται πιο σίγουροι για τις ικανότητές τους καθώς περνά ο χρόνος. 

Η σημερινή ημέρα, μας υπενθυμίζει την ευθύνη μας να κατανοήσουμε καλύτερα τα θέματα της αναπηρίας. Καλούμαστε, επίσης, να προωθήσουμε τα δικαιώματα και την ευημερία των ατόμων με αναπηρίες στις κοινότητές μας. Ας συνεργαστούμε για την πλήρη και ισότιμη συμμετοχή τους σε έναν κόσμο χωρίς αποκλεισμούς που αγκαλιάζει την ανθρωπότητα σε όλη της την ποικιλομορφία.

Χρήστος Γώγος, Φυσικοθεραπευτής, MSc

υπ. Διδάκτωρ ΑΠΘ

Γενικό Νοσοκομείο Βέροιας