Νέοι άνθρωποι και ψυχική υγεία σε έναν κόσμο που αλλάζει

Του Γιώργου Σαλιάγκα

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για το έτος 2018, θέτει ως μήνυμα της

Ενημερωτικής Εκστρατείας «Νέοι άνθρωποι και ψυχική υγεία σε έναν κόσμο που αλλάζει» επιδιώκοντας ναενημερώσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για τους παράγοντες κινδύνου και τα μέτραπρόληψης σχετικά με τις ψυχικές διαταραχές στην παιδική και εφηβική ηλικία.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η εφηβεία και τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης, είναι περίοδοι της ζωής κατά τις οποίες συντελούνται πολλές αλλαγές, αλλαγές στο σχολικό περιβάλλον, αναχώρηση από το σπίτι για το πανεπιστήμιο ή για μια νέα εργασία.

Σε πολλούς νέους, αυτές θεωρούνται συναρπαστικές στιγμές, μπορούν όμως και να είναι περίοδοι πρόκλησης άγχους και ανησυχίας. Σε μερικές περιπτώσεις, αν δεν αναγνωριστούν και δεν γίνει κατάλληλη διαχείριση από τους νέους, αυτά τα συναισθήματα είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε ψυχικές επιπλοκές ή και ασθένειες. Η χρήση των διαδικτυακών τεχνολογιών που εξαπλώνεται, ενώ αναμφίβολα παρέχει πολλά πλεονεκτήματα, ενδέχεται επίσης να επιφέρει επιπρόσθετες πιέσεις, καθώς η συνδεσιμότητα σε εικονικό δίκτυο οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας και της νύχτας αυξάνεται. Επίσης, πολλοί έφηβοι ζουν σε περιοχές, οι οποίες επηρεάζονται από περιστατικά έκτακτης ανθρωπιστικής κρίσης, όπως πολεμικές συγκρούσεις, φυσικές καταστροφές και επιδημίες. Οι νέοι που βιώνουν τέτοιες καταστάσεις είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι σε ψυχικές διαταραχές και ασθένειες.

Οι μισές από τις ψυχικές ασθένειες ξεκινούν στην ηλικία των 14 ετών, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ανιχνεύονται και δεν θεραπεύονται. Με όρους βαρύτητας της ασθένειας μεταξύ των εφήβων, η κατάθλιψη είναι η τρίτη αιτία νοσηρότητας σε αυτούς. Η αυτοκτονία είναι η δεύτερη αιτία θανάτου των ατόμων από 15 έως 29 ετών. Η επιβλαβής χρήση αλκοόλ και παράνομων εξαρτησιογόνων ουσιών από εφήβους, αποτελεί μείζον θέμα σε πολλές χώρες, γεγονός που είναι δυνατόν να οδηγήσει σε επικίνδυνες συμπεριφορές. Οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν επίσης ανησυχητικό ζήτημα για τους νέους.

Ως προς τα μέτρα πρόληψης, πολλά μπορούν να γίνουν, ώστε να βοηθηθεί ένας νέος να οικοδομήσει ψυχικό σθένος από μικρή ηλικία, να προλάβει την ψυχική διαταραχή και να διαχειριστεί και να θεραπεύσει την ψυχική ασθένεια. Η πρόληψη αρχίζει με την αναγνώριση και την κατανόηση των πρώιμων μηνυμάτων και συμπτωμάτων της ψυχικής διαταραχής/ασθένειας. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά και τους έφηβους να καλλιεργήσουν και να αναπτύξουν δεξιότητες ζωής, ώστε να αντιμετωπίσουν τις καθημερινές προκλήσεις στο σπίτι και στο σχολικό περιβάλλον.

Παράλληλα, είναι δυνατόν να παρασχεθεί ψυχοκοινωνική υποστήριξη στα σχολεία και σε άλλες κοινοτικές δομές και φυσικά να ευαισθητοποιηθούν και να καταρτιστούν οι επαγγελματίες υγείας στο χώρο της υγείας, ώστε να είναι σε θέση να ανιχνεύσουν και να διαχειριστούν διαταραχές της ψυχικής υγείας.

Η επένδυση σε προγράμματα για την κατανόηση, την ενσωμάτωση και την τεκμηρίωση της ψυχικής υγείας των νέων, από τους αρμόδιους φορείς στους τομείς που αφορούν την κοινωνία, την υγεία και την εκπαίδευση, θεωρείται ουσιαστική.

Αυτή η επένδυση θα πρέπει να συνδέεται με προγράμματα που θα εστιάζουν: 

α. στην ενημέρωση των εφήβων και των νέων για τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να φροντίσουν την ψυχική τους υγεία (αυτοφροντίδα)

β. στην ενημέρωση των νέων ατόμων, των γονέων και των εκπαιδευτικών, ώστε να μάθουν πώς να υποστηρίζουν τους φίλους τους, τα παιδιά τους και τους μαθητές τους.

Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας στην αναφορά της για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας για το έτος 2018 επισημαίνει τα παρακάτω:

«Φαντάσου να μεγαλώνεις στον κόσμο μας σήμερα. Διαρκώς να μάχεσαι τις συνέπειες της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τους πολέμους και τη βία στο σπίτι, στο σχολείο και στην εργασία. Οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους στο διαδίκτυο – αντιμετωπίζοντας εγκλήματα και εκφοβισμό στον κυβερνοχώρο και παίζοντας βίαια παιχνίδια. Οι αριθμοί των αυτοκτονιών και της χρήσης ουσιών αυξάνονται σταθερά. Οι νέοι με διαφοροποίηση στη συμπεριφορά/κατεύθυνση συχνά νιώθουν μόνοι και περιθωριοποιούνται όταν είναι αληθινοί με τους εαυτούς τους. Οι νέοι άνθρωποι βρίσκονται στην ηλικία κατά την οποία σοβαρές ασθένειες μπορούν να προκληθούν και να εδραιωθούν, χωρίς όμως ουσιαστικά να διδάσκονται θέματα για την ψυχική υγεία και την ευημερία.

Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας επικεντρώνεται στους νέους ανθρώπους και την ψυχική υγεία σε έναν κόσμο που αλλάζει ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας 2018. Στόχος είναι να επισημανθούν τα θέματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι σε όλο τον κόσμο σήμερα και να ξεκινήσει η συζήτηση σχετικά με το τι χρειάζονται οι νέοι για να αναπτυχθούν με υγεία, ευτυχία και δύναμη. Με αφορμή αυτή τη χρονιά, σημαντικό είναι να δοθεί έμφαση στις ανάγκες των νέων ανθρώπων. Είναι ώρα για διαμόρφωση κοινών θέσεων και να απαιτηθούν περισσότερα για αυτόν τον ευαίσθητο πληθυσμό – το μέλλον μας εξαρτάται από αυτόν!»

Ο ΣΟΦΨΥ Ημαθίας, δημιουργήθηκε τον Δεκέμβρη του 2014, με δράσεις για την αλληλοϋποστήριξη των οικογενειών , με προγράμματα ψυχολογικής και εκπαιδευτικής υποστήριξης των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας και των οικογενειών τους, με ενημέρωση της κοινωνίας για τον αποστιγματισμό της ψυχικής νόσου, ουσιαστική συνεργασία με τον Κοι.Σ.Π.Ε. «ΔΕΣΜΟΣ» και τους φορείς της περιοχής, , εκδηλώσεις κ.λ.π.

Λειτουργεί τη Στέγη Δημιουργίας και πολύ σύντομα το Κέντρο Υποστήριξης Ενηλίκων με ψυχικές διαταραχές στη Βέροια.

Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας ,καλούμε όλους τους φορείς, την πολιτεία, την αυτοδιοίκηση, τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας και την κοινωνία της Ημαθίας να παλέψουμε όλοι μαζί για:

• την ίδρυση δομών και υπηρεσιών ψυχικής υγείας στο Νομό μας
• τον αποστιγματισμό της ψυχικής νόσου
• την αξιοπρεπή διαβίωση των πασχόντων και των οικογενειών τους, χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις
• για την ψυχική, κοινωνική και επαγγελματική αποκατάσταση των ψυχικά ασθενών, την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους.
• Για την ενημέρωση - πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης/πολιτών, παιδιών, εφήβων, εκπαιδευτικών, επαγγελματιών υγείας και διάφορων κατηγοριών ευπαθών ομάδων πληθυσμού πολιτών, για θέματα που σχετίζονται με τις διαστάσεις της ψυχικής υγείας στην παιδική και εφηβική ηλικία, την πρόληψη μέσω του ελέγχου παραγόντων κινδύνου (στρες, άγχος ,κλπ), καθώς και την ενίσχυση δραστηριοτήτων καθημερινής ζωής που συμβάλλουν στη διατήρηση της ψυχικής τους υγείας, μέσα σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.

Για ένα καλύτερο αύριο, με ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ!