Χριστούγεννα σε Βουδαπέστη, Βιέννη

Του Νίκου Τσιαμούρα

Η απόδραση μας στις πρωτεύουσες της κεντρικής Ευρώπης ,ξεκίνησε από την Βέροια, αφουγκράστηκε τις μελωδίες των τσιγγάνικων βιολιών στην χιονισμένη Βουδαπέστη δίπλα στα παγωμένα νερά του Δούναβη, κατέληξε στην αυτοκρατορική Βιέννη και η περιήγηση μας συνεχίστηκε στα παραδουνάβια χωριά της Ουγγαρίας. Το ρωμαϊκό Έστεργκομ, το αναγεννησιακό Βίσενγραντ, και στο μπαρόκ Σέντεντρε (Άγιος Στέφανος).

Νωρίς το πρωί 5 η ώρα φύγαμε από την Θεσσαλονίκη. Πρώτος σταθμός διέλευσης το κράτος των Σκοπίων. Κατά την αρχαιότητα στην κοιλάδα των Σκοπίων πρώτοι κάτοικοι ήταν πιθανώς οι Τριβαλοί, αργότερα οι Παίονες και τον 3ο π. Χ. αιώνα η περιοχή δέχθηκε εισβολή των Δάρδανων.

Το 210 π. Χ. κυριεύθηκε από τον Φίλιππο Ε. ( 238π.Χ. – 179 π. Χ. ). Τον 7ο μ. Χ. εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Σλάβοι και στα τέλη του 13ου αιώνα αποτέλεσε μέρος του βασιλείου της Σερβίας. Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Οθωμανοί, Α΄ και Β΄ παγκόσμιος πόλεμος.

Μεσημέρι και βρισκόμαστε στην Σερβία . Η σερβική ιστορία ξεκινά στα βαλκάνια τον 6ο μ. Χ. αιώνα όταν οι Νότιοι σλάβοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Ανεξάρτητο κράτος έγινε το 1217. Το 1459 υποδουλώθηκε στους Τούρκους και θα περιέλθει σε παρακμή για περισσότερο από 400 χρόνια. Διασκορπισμένα μνημεία σε όλη την έκταση της Σερβίας αποτελούν παράδειγμα πλούσιας πολιτισμικής κληρονομιάς.

Φθάσαμε στην Ουγγαρία και στην πρωτεύουσα της Βουδαπέστη μετά από ένα πολύωρο ταξίδι 16 ωρών. Ιδρύθηκε περίπου το 89 μ. Χ. στην τοποθεσία μιας Κελτικής πόλης κοντά στην μετέπειτα Obuda.

Με χίλια χρόνια ιστορία με στοιχεία μπαρόκ, αρ – νουβό και νεοκλασικά. Μεσαιωνικά κτίρια εκκλησίες και καλντερίμια. Από το 106 μ.Χ. μέχρι το τέλος του 4ου αιώνα ήταν πρωτεύουσα της κάτω Πανονίας. Το 900 μ. Χ. καταλήφθηκε από τους Μαγυάρους;. Τους πολιτισμικούς και γλωσσικούς προγόνους των σημερινών Ούγγρων. Το 1361μ.Χ. έγινε πρωτεύουσα της Ουγγαρίας.

Οι επτά φυλές των Μαγυάρων ήρθαν στην κεντρική Ευρώπη από τα Ουράλια γύρω στο 895 μ. Χ. και ενώθηκαν με αρχηγό τον Άρπαρντ. Γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθηση τον 12ο μ. Χ. αιώνα καθώς έγινε κέντρο εμπορίου και ενδιάμεσος σταθμός όσων ταξίδευαν στους Αγίους τόπους ως προσκυνητές ή ως πολεμιστές. Η πρώτη καταστροφή της χώρας έγινε το 1240 μ. Χ. από την επιδρομή των Μογγόλων της Χρυσής Ορδής.

Η Ουγγαρία ως βασίλειο ιδρύθηκε το 1000 μ. Χ. από τον Στέφανο Α΄. Το 1526 ηττήθηκαν στην μάχη του Μοχάτς, από τους Οθωμανούς του Σουλεϊμάν του μεγαλοπρεπούς. Ο βασιλιάς Λουδοβίκος Β΄ και το μεγαλύτερο μέρος της αριστοκρατίας σκοτώθηκαν στη μάχη και η πρωτεύουσα Βούδα κατακτήθηκε. Το 1867 η δυναστεία των Αψβούργων καθιερώνει την Αυστροουγγρική αυτοκρατορία με διπλή μοναρχία.

Μετά το τέλος του Α΄ παγκοσμίου πολέμου η ηττημένη Αυστροουγγαρία διασπάστηκε στα κράτη – έθνη – Αυστρία ,Τσεχοσλοβακία, Γιουγκοσλαβία και Ουγγαρία.
Το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο βρέθηκε στο πλευρό των Γερμανών. Το 1945 καταλήφθηκε από τα σοβιετικά στρατεύματα και το 1948 εγκαθιθρύθηκε κομμουνιστικό καθεστώς. Τον Οκτώβριο του 1956 οι πολίτες της χώρας άρχισαν να διαδηλώνουν με αίτημα την πραγματοποίηση πολιτικών αλλαγών. ‘Ο πρωθυπουργός Ίμρε Νάγκυ σχημάτισε κυβέρνηση με τη συμμετοχή και μη κομμουνιστών πολιτικών και ζήτησε την αποχώρηση των σοβιετικών στρατευμάτων, τα οποία απομακρύνθηκαν στα τέλη του μήνα.

Συγκρότησε πολυκομματικό σύστημα – υπό την πίεση της κοινής γνώμης – και ανακοίνωσε την αποχώρηση της χώρας από το σύμφωνο της Βαρσοβίας. Στις 4 Νοεμβρίου 1956 οι Σοβιετικοί εισέβαλαν στη χώρα .Οι εξεγερθέντες άντεξαν μέχρι τις 10 Νοεμβρίου.

Οι συγκρούσεις υπήρξαν αιματηρές με πολλά θύματα από τον λαό των Ούγγρων, ο Νάγκυ συνελήφθη και εκτελέστηκε το 1958. Λέγεται ότι οι νεκροί Ούγγροι ήταν 2500 με 3000 χιλιάδες και 700 οι Ρώσοι στρατιώτες.200 χιλιάδες Ούγγροι εγκατέλειψαν τη χώρα ως πρόσφυγες. Οι μαζικές συλλήψεις συνεχίστηκαν για μήνες μετά, αμνηστία δόθηκε το 1963.

Με το ξημέρωμα 24 Δεκεμβρίου ένα πανέμορφο σκηνικό μας επεφύλαξε ο καιρός , η πόλη ντυμένη στα κατάλευκα. Χιόνι παντού τοπίο ονειρεμένο.

Η περιήγηση στο ΄΄Μικρό Παρίσι της Κεντρικής Ευρώπης την ημέρα του Σαββάτου, παραμονή Χριστουγέννων μόλις άρχισε........ !7 Νοεμβρίου 1873 οι τρείς τοποθεσίες της περιοχής Βούδα ( buda) Ομπούντα ( Obuda) και Πέστη ( Pest) ενώθηκαν και πήραν το όνομα Βουδαπέστη. Από την γέφυρα της Ελισάβετ περάσαμε στην παλιά πόλη την Βούδα. Ο λόφος Γκελέρτ με το άγαλμα του επισκόπου. Ονομάστηκε προς τιμή του επισκόπου Γκελέρτ ο οποίος διέδωσε τον χριστιανισμό στην Ουγγαρία. Μετά τον θάνατο του Αγίου Στεφάνου του χριστιανού βασιλιά της Ουγγαρίας ο θρύλος λέει ότι οι επαναστάτες παγανιστές Μαγυάροι σφράγισαν τον Γκελέρτ μέσα σε ένα βαρέλι και τον πέταξαν από την πλαγιά του λόφου

Το άγαλμα της ελευθερίας . ( το έστησαν οι σοβιετικοί για την απελευθέρωση της πόλης από τους Ναζί), ο πύργος των ψαράδων , η εκκλησία Ματίας, η εθνική πινακοθήκη που στεγάζονται στα πρώην βασιλικά ανάκτορα, το Buda castle Hill μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς. Η chain Bridge η πρώτη γέφυρα που ένωσε οριστικά την Βούδα με την Πέστη μας μεταφέρει στην νέα πόλη. Το Κοινοβούλιο, ένα θαυμάσιο κτίριο νεογοτθικής αρχιτεκτονικής 100 μόλις χρόνων, η όπερα κτισμένη το 1880, ο καθεδρικός ναός του Αγίου Στεφάνου. Ο Άγιος Στέφανος αρχές του 11ου αιώνα μ. Χ. είναι ο ιδρυτής του κράτους της Ουγγαρίας. Η αγιότητα του έγινε το καλοκαίρι του 2000 από το οικουμενικό πατριαρχείο.

Η πλατεία των ηρώων, η μεγαλύτερη και πιο εντυπωσιακή πλατεία της πόλης – χιονισμένη - με τα αγάλματα των αρχηγών των επτά φυλών που ένωσαν την Ουγγαρία. Μεσημέρι και το χαλαρωτικό μπάνιο στα ιαματικά λουτρά στο νησί της μαργαρίτας μας ξεκουράζει αφάνταστα.

Απόβραδο και η πασίγνωστη οδός δίπλα και πέρα από το ποτάμι ( Βάτσι – Ούτσα ) με τα μαγαζιά τα καφέ και τα εστιατόρια, χωρίς ψώνια η αγορά κλειστή το διήμερο .

Κυριακή πρωί την ημέρα των Χριστουγέννων φύγαμε για την Αυστρία και την πρωτεύουσα της, την Βιέννη. Η Αυστρία , κατοικήθηκε από τους αρχαίους χρόνους . Πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Κέλτες. Το Κέλτικο βασίλειο του Νόρικουμ κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους. Βαυαροί, Σλάβοι και Άβαροι.

Από το 1278 μ. Χ., και μέχρι τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο κυριάρχησε η δυναστεία των Αψβούργων. Το 1938 ενσωματώθηκε στο τρίτο Ραϊχ και δεν ήταν ανεξάρτητη.13 Απριλίου 1945 καταλήφθηκε από τους Σοβιετικούς. Η Αυστρία ανέκτησε την πλήρη ανεξαρτησία της στις 15 Μαϊου 1955 με την πλήρη αποχώρηση των σοβιετικών στρατευμάτων που υπέγραψαν και οι τέσσερεις συμμαχικές δυνάμεις. Η πόλη της Βιέννης το 500 π. Χ. ήταν ένας κέλτικος οικισμός. Το 15 π. Χ. συνοριακή πόλη με το όνομα Βιντιμπόνα. Το 1805 μ. Χ. γίνεται πρωτεύουσα της Αυστρίας. Με την επιβλητική Ρινκεστράσσε με μέγαρα όπως η όπερα, τα μουσεία, τα παλάτια, το δημαρχείο, το κοινοβούλιο κ.α.

Θαυμάσαμε τα ανάκτορα Μπελβεντέρε. Κτίσθηκε από τον Γιόχαν Λούκας Φον Χίλντερμπραντ ως θερινό ανάκτορο του πρίγκιπα Ευγένιου της Σαβοϊας. Σήμερα στεγάζει την πινακοθήκη αυστριακής τέχνης. Τα ανάκτορα Χόφμπουρκ. Εδώ έζησε η Αυτοκράτειρα Μαρία Θηρεσία ( 1717- 1780). Ηγεμόνας της Αυστρίας, της Ουγγαρίας, της Κροατίας, της Βοημίας, του Μιλάνου και της Πάρμας.

Συνεχίσαμε για τον καθεδρικό ναό του Αγίου Στεφάνου. Έδρα της Μητρόπολης της Βιέννης και του αρχιεπισκόπου. Κτισμένος πάνω σε ερείπια δυο παλιότερων ναών. Σε ρυθμό μεικτό ρομανικό και γοτθικό.

Νωρίτερα είδαμε και διαβάσαμε την προτομή του εθνεγέρτη Ρήγα Φεραίου Βελεστινλή στο τυπογραφείο, όπου τύπωνε τον Θούριο και τη Χάρτα. Την επαναστατική του προκήρυξη την τυπώνει σε χιλιάδες αντίτυπα προκειμένου να μοιρασθούν στους υπόλοιπους Έλληνες των φιλελεύθερων περιοχών των Βαλκανίων.

Συγγραφέας, πολιτικός, στοχαστής και επαναστάτης. Πρωτομάρτυρας της ελληνικής ανεξαρτησίας. Φορέας των ιδεών της γαλλικής επανάστασης, μετέφερε το εκρηκτικό της μήνυμα μέσα από τους στίχους του που έφθαναν κατευθείαν στις καρδιές των υπόδουλων Ελλήνων.

Συνελήφθη στην Τεργέστη στις 1 Δεκεμβρίου 1797 μαζί με άλλους συντρόφους του, με συνοδεία των αυστριακών αρχών παραδόθηκε στις 10 Μαϊου 1798 στους Τούρκους του Βελιγραδίου. Ύστερα από συνεχή βασανιστήρια στις 24 Ιουνίου 1798 στραγγαλίστηκε μαζί με τους συντρόφους του και τα σώματα τους ρίχτηκαν στον Δούναβη.

Απομεσήμερο και η περιήγηση μα ς στην αυτοκρατορική Βιέννη τελειώνει με την επίσκεψη στα θερινά ανάκτορα Σένμπρουμ. Από τον18ο αιώνα έως το 1918. Δώρο του αυτοκράτορα Καρόλου του ΣΤ στην κόρη του Μαρία Θηρεσία.

Δευτέρα πρωί και η απόδραση στα παραδουνάβια χωριά δίπλα από τον καταπράσινο Δούναβη μόλις ξεκίνησε. Το Έστεργκομ υπήρξε πρώτη πρωτεύουσα της χώρας από τον 10ο έως και τον 13ο αιώνα μ. Χ. Έδρα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας της Ουγγαρίας. Θαυμάσαμε την περίφημη βασιλική του Αγίου Στεφάνου και από τον περίβολο δίπλα από το κάστρο απολαύσαμε μοναδική θέα του Δούναβη και την αντίπερα όχθη του ποταμού όπου βρίσκεται η Σλοβακία. Συνεχίζουμε για Βίσενκραντ με τα ανάκτορα των βασιλέων και φθάνουμε στον Άγιο Ανδρέα με την μεσαιωνική ατμόσφαιρα. Η μικρή ορθόδοξη ελληνική εκκλησία του 18ου αιώνα , το μουσείο της φημισμένης γλύπτριας Κόβατς και τα μεσαιωνικά στενά πλακόστρωτα δρομάκια μας ταξιδεύουν σε άλλες εποχές.

Επιστροφή στη χώρα μας με ανάμικτα αισθήματα και ανεπανάληπτες εικόνες, μετά από παραμονή πέντε ημερών στις πρωτεύουσες της πάλαι ποτέ Αυστροουγγαρίας.