Με τους ορειβάτες Βέροιας στο Βέρμιο στην κορυφή Αγκάθι
Του Νίκου Τσιαμούρα
Η ανάβαση πράξη σιωπής και πειθαρχίας αρχίζει. Ορειβατούμε διαδοχικά και όπως επιβάλλει η μορφολογία του εδάφους. Η ανάβαση βασανιστική. Τα άκρα των ποδιών μας δύσκολα ελέγχονται, κατανέμουμε τις δυνάμεις μας. Ο ρυθμός επιβραδύνεται, ωστόσο επιμένουμε σταθερά.
Φύγαμε από τη Βέροια στις 8.... Ημέρα Κυριακή και στην εκκλησία μαζεύονται οι πιστοί, καλοντυμένοι. Τα καφέ κλειστά ακόμη, είναι νωρίς. Αφήσαμε πίσω μας την πόλη τίποτα δεν σε προδιαθέτει για αυτό που θα αντικρίσουν τα μάτια μας λίγα μόλις χιλιόμετρα ψηλότερα.
Το ξεχασμένο τοπίο είναι ιδιαίτερο εντυπωσιακό καθώς μικτά δάση βελανιδιάς καστανιάς και ελάτης είναι βυθισμένα στη σιωπή του . Τα κωνοφόρα δάση, αρχέγονα, απείραχτα, γυμνά , αναπνέουν σύννεφα και ήλιο! Εδώ ζουν σε μικρούς αριθμούς αγριογούρουνα , ελάφια και ζαρκάδια. Περάσαμε το χωριό Καστανιά, ο επαρχιακός δρόμος μας οδηγεί ψηλότερα. Αφήσαμε δεξιά μας την Παναγία Σουμελά και συνεχίζουμε.........
Η Παναγία Σουμελά είναι ένα πασίγνωστο χριστιανικό ορθόδοξο μοναστήρι κοντά στην Τραπεζούντα, σύμβολο για 17 αιώνες του ποντιακού ελληνισμού.
Το 389 μ. Χ. οι Αθηναίοι μοναχοί Βαρνάβας και Σωφρόνιος οδηγήθηκαν στις απάτητες κορφές του Πόντου. Εκεί σε υψόμετρο 1063 μέτρων, είχε μεταφερθεί από αγγέλους η ιερή εικόνα της Παναγίας της Αθηνιώτισσας, την οποία κατά την παράδοση εικονογράφησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Η μονή υπέφερε κατά καιρούς από επιδρομές των αλλόπιστων και των κλεφτών εξ αιτίας της φήμης και του πλούτου που απέκτησε.
Το 1922 οι Τούρκοι κατέστρεψαν ολοσχερώς το μοναστήρι. Οι μοναχοί πριν την αναγκαστική έξοδο το 1923, έκρυψαν την εικόνα της Μεγαλόχαρης, τον σταυρό του αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ ΄ και το χειρόγραφο ευαγγέλιο του οσίου Χριστοφόρου. Το 1930 στα πλαίσια της ελληνοτουρκικής φιλίας όταν επισκέφθηκε την Αθήνα ο Τούρκος πρωθυπουργός Ισμέτ Ινονού δέχτηκε να πάει μια αντιπροσωπεία στον πόντο και να παραλάβει το σύμβολο της Ορθοδοξίας και του ελληνισμού. Για 20 ολόκληρα χρόνια η εικόνα φιλοξενήθηκε στο βυζαντινό μουσείο της Αθήνας. Το 1951 ο Κρωμναίος οραματιστής και κτήτωρ Φίλων Κτενίδης έκανε πράξη την επιθυμία όλων των ποντίων, με την θεμελίωση της νέας Παναγίας Σουμελά στις πλαγιές του Βερμίου στην Καστανιά του Βερμίου.
Φθάσαμε στη Ζωοδόχο πηγή. Πριν την κατασκευή της Εγνατίας οδού έσφυζε από ζωή ,υπήρξε σταθμός ξεκούρασης για τους αυτοκινητιστές, για τα υπέροχα σουβλάκια της. Τώρα ερημιά.....
Ο ήλιος ξεπροβάλλει ολόκληρος και ευλογημένος, πάνω από αυτή τη "μαγική φύση". Δεκέμβρης μήνας και η μέρα θυμίζει Άνοιξη. Μια μέρα γεμάτη χρώματα. Ποιος είπε ότι τα χρώματα είναι προνόμιο της Άνοιξης;
Το βουνό σιωπηλό μας υποδέχεται με ένα δυνατό παγωμένο αέρα. Η ανάβαση γίνεται δύσκολη λόγω του ισχυρού ανέμου. Τα σπουργίτια και οι σπίνοι και τόσα άλλα πουλιά μας συντροφεύουν με το γλυκό τραγούδι τους. Η γυμνή βουνοκορφή μας καλεί να τη διαβούμε και να τη γνωρίσουμε. Μπροστά μας απλώνεται βραχώδης πλαγιά.
Η διαδρομή προς την κορυφή, βραχώδης και άγρια. Η χλόη κρυσταλλωμένη και στέρεα, βήματα αργά αλλά σταθερά. Σκαρφαλώνουμε ακανόνιστα, κερδίζοντας συνεχώς ύψος. Ορειβατούμε διαδοχικά ο ένας πίσω από τον άλλο, ο ρυθμός επιβραδύνεται, τα λόγια μας σχεδόν πνίγονται στη βουή του αέρα. Ο άνεμος προσπαθεί επίμονα να ματαιώσει κάθε μας κίνηση. Ο ρυθμός μας επιβραδύνεται απελπιστικά. Όμως εμείς απτόητοι συνεχίζουμε...σήμερα το βουνό μας αποζητά θυσίες.
Μετά από μιας ώρας κοπιαστικής ανάβασης πλησιάζουμε στην κορυφή. Με επίπονες κινήσεις φτάνουμε επιτέλους στην κορυφή που βρίσκεται σε σχετικό επίπεδο σημείο. Καθισμένοι τώρα στην κορυφή νοιώθουμε μια οικειότητα με το περιβάλλον. Έχει υψόμετρο 1650 μέτρα. Ονομάσθηκε Αγκάθι μάλλον επειδή είναι διάσπαρτο από γαϊδουράγκαθα την εποχή της άνοιξης.
Η πανοραμική και απεριόριστη θέα και η ομορφιά της περιοχής που απλώνεται κάτω από τα πόδια μας, μας αποζημιώνει. Κάτω χαμηλά διάσπαρτα χωριά – αγροτόσπιτα. Το πιο κοντινό ο Πολύμυλος. Χτισμένο στην πλαγιά της κορυφής Αγκάθι, το χωριό Πολύμυλος (πολλοί νερόμυλοι) ή Χατοβο. Γνωστό για τις πατάτες του, που έχουν τη φήμη της νοστιμότερης πατάτας της Μακεδονίας. Κατά την Τουρκοκρατία εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Τούρκοι (κονιάροι). Το 1923 εγκαταστάθηκαν Πόντιοι κυρίως πρόσφυγες ( από την περιοχή της άνω Ματσούκας) αλλά και λίγοι Θράκες.
Λίγο χαμηλότερα η Εγνατία. Η αρχαία Εγνατία οδός κατασκευάστηκε από τους Ρωμαίους το 2o π.Χ. αιώνα . Ήταν προέκταση της Αππίας οδού. Από το Δυρράχιο και την Αυλώνα (Αλβανία) διέσχιζε τη Μακεδονία, τη Θράκη και κατέληγε στα Κύψελα (εδάφη της Ευρωπαϊκής Τουρκίας), για να φθάσει στην Κωνσταντινούπολη. Τον ίδιο δρόμο ακολούθησε και ο Απόστολος Παύλος ο Απόστολος των Εθνών, το 49 με 50 μ.Χ. Αποβιβάζεται στη Νεάπολη (Καβάλα) και πηγαίνει στους Φιλίππους όπου ίδρυσε την πρώτη χριστιανική εκκλησία στην Ευρώπη.
Λίγο πιο πέρα διαγράφεται η υγρή παρουσία του φράγματος του Αλιάκμονα. Απολαμβάνουμε τον ήλιο για αρκετά λεπτά της ώρας , ανάσες καθαρού αέρα. Επιστροφή...... Συμφιλιωμένοι με τον παγωμένο αέρα επιστρέφουμε. Κλεφτά κοιτάζουμε πίσω, την αυστηρή γύμνια της κορυφής Αγκάθι. Μένει οριστικά πίσω μας.
