Ξηρολίβαδο: Διάσχιση Ξηροβουνίου με τους ορειβάτες Βέροιας

Του Νικολάου Τσιαμούρα

Μια ησυχία πλανιέται και σκεπάζει ανθρώπους και δένδρα σαν άχρωμη παραμυθένια ομίχλη. Τα δένδρα αέρινα, μαλαματιένια πούπουλα στην πνοή του ανέμου παραδίδονται στο απαλό χρυσαφένιο φως του ήλιου.

Βρισκόμαστε στο όρος Βέρμιο, τόσο κοντά και τόσο μακριά! Η φύση μας χαρίζει απλόχερα την ομορφιά της. Πυκνή βλάστηση από βελανιδιές, πεύκα, σπάνια αγριολούλουδα καλύπτουν αυτή την ευλογημένη γη. Εδώ που οι εικόνες εναλλάσσονται, εδώ που η μονοτονία είναι άγνωστη.

Ο ανηφορικός φιδωτός δρόμος τελείωσε και μπροστά μας εμφανίζονται τα πρώτα σπίτια του χωριού. Κοιτάζω γύρω, μια ζωγραφιά, μια γοητεία. Ανατέλλει ο ήλιος και αποκαλύπτει το θαύμα της δημιουργίας της φύσης, ορεινούς όγκους , απέραντα δάση, σπάνια αγριολούλουδα. Πρωινό Κυριακής και το Ξηρολίβαδο μας υποδέχεται πανέμορφο και ήρεμο. Σαν από παραμύθι ξεπροβάλλει μέσα στην υγρασία του πρωινού.

Σε γνωστά έγγραφα του Τούρκικου ιεροδικείου της Βέροιας, το Ξηρολίβαδο μνημονεύεται πολλές φορές από το 1640. Ξαναζωντάνεψε γύρω στα 1840 όταν εγκαταστάθηκαν εδώ 100 περίπου οικογένειες από τα βλαχοχώρια των Γρεβενών. Είναι από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Ελλάδος, κτισμένο σε υψόμετρο 1205 μέτρων σε οροπέδιο του όρους Βέρμιου σε ένα γραφικό επίπεδο λιβάδι με συστάδα αιωνόβιων πεύκων ( μαύρη πεύκη) στο δυτικό άκρο. Πυκνά δάση από πανύψηλες οξιές και άλλα φυλλοβόλα οι γύρω βουνοπλαγιές.

Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν ντόπιοι Βεροιώτες από την γύρω περιοχή και είχαν ως αποστολή την φρούρηση και την ασφάλεια της βασιλικής οδού.
Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς πρωτοκτίσθηκε το χωριό γατί δεν σώθηκαν αρκετά γραπτά μνημεία, αφού το χωριό καταστράφηκε πολλές φορές από ληστές και πυρπολήσεις. Το 1795 καταστράφηκε από ληστές και οι κάτοικοι του σκορπίστηκαν σε άλλα μέρη.

Ξανακτίσθηκε μετά το 1805 και ήταν τσιφλίκι του περίφημου Αλή - Πασά των Ιωαννίνων. Οι κάτοικοι του συμμετείχαν στην επανάσταση του 1821.
Σπουδαίος αγωνιστής του ΄21 ο Γεώργιος ( Λιόλιος) Ξηρολειβαδιώτης, γαμπρός του Μάρκου Μπότσαρη, καθώς παντρεύτηκε την αδελφή του Δέσπω. Πυρπολήθηκε πάλι το 1822 μετά την αποτυχία της επανάστασης της Νάουσας.

Το όνομα Ξηρολίβαδο διατήρησαν και οι βλαχόφωνοι κτηνοτρόφοι μετά την εγκατάσταση τους στο Βέρμιο, προερχόμενοι από τα βλαχοχώρια της Πίνδου. Μέχρι το 1912 παρέμεινε τσιφλίκι και οι κάτοικοι πλήρωναν ενοίκιο για την παραμονή των οικογενειών τους και των κοπαδιών τους. Στα χρόνια του Μακεδονικού αγώνα το χωριό απετέλεσε καταφύγιο και ορμητήριο Ελληνικού αντάρτικου. Σήμερα ο οικισμός έχει πολλές ωραίες κατοικίες και σφύζει από ζωή τους καλοκαιρινούς μήνες.

Ξημέρωσε και ανατέλλει η μέρα με ένα περήφανο κατακόκκινο ήλιο. Το φως του ήλιου αποκαλύπτει το θαύμα της δημιουργίας, ορεινούς όγκους, απέραντα δάση και μια ομορφιά παραμυθένια τριγύρω. Τώρα οι αχτίδες του ήλιου μπλέκονται με τα θροΐσματα των φύλλων τα αρώματα των λουλουδιών τις δικές μας χαρούμενες φωνές.

Με τον σάκο στον ώμο και τα απαραίτητα η πορεία αρχίζει. Προχωράμε η ίδια αίσθηση η ίδια ελευθερία. Μπήκαμε στο πευκοδάσος. ένα αεράκι σαν ψίθυρος, μας μιλά για το Καλοκαίρι που έρχεται. Αφήσαμε τον δασικό δρόμο, τώρα οδοιπορούμε σε μονοπάτι ανηφορικό, σε πολλά σημεία της διαδρομής το γυμνό τοπίο διακόπτεται από επίπεδα μικρά λιβάδια. Ψηλά δένδρα ορίζουν το μοναδικό δάσος που στεγάζει πλήθος από ζώα και πουλιά.

Φθάσαμε σε ξέφωτο αριστερά το μονοπάτι συνεχίζει για την κορυφή Ξηρολίβαδο εμείς πήραμε πορεία ευθεία και χαμηλότερα σε δασικό δρόμο. Στο βάθος το Ξηρολίβαδο. Καταπράσινα βουνά και λιβάδια όπου βόσκουν καφετί αγελάδες και γιδοπρόβατα. Απέναντι τα Πιέρια όρη, δίπλα μας τα χιονοδρομικά του Σελίου, της Νάουσας και οι άλλες βουνοκορφές.

Η καθαρότητα της ατμόσφαιρας, το πλούσιο οξυγόνο που κατακλύζει τα πνευμόνια μας και η θέα από ψηλά μας κρατάνε απορροφημένους στις σκέψεις μας δέσμιους του ρομαντισμού μας, η μέρα ηλιόλουστη. Στιγμές απόλυτης ηρεμίας. Τούτη την ώρα είμαστε μακριά από κάθε τι..... Απολαμβάνουμε την ομορφιά και συνεχίζουμε, μόνοι εμείς και η ησυχία του δάσους.

Συνεχίζουμε την περιπλάνηση μας μέσα από ένα καταπράσινο τοπίο. Η πορεία μας γίνεται μέσα από το πευκοδάσος από μια διαδρομή ονειρεμένη και πρωτόγνωρη. Κάπου στο βάθος χαμηλά μέσα από ένα αδιαπέραστο δάσος ακούγεται το ρέμα που κατεβάζει το υγρό φορτίο του.

Ο δασικός δρόμος χάθηκε προς την ρεματιά, εμείς συνεχίζουμε μέσα από πυκνό άβατο δάσος οξιάς. Άγρια ζωή που αναπτύσσεται ακόμη ανενόχλητη δίπλα μας , μόλις πέρασε ένα μικρό καφετί σκιουράκι και χάθηκε πίσω από τα δένδρα. Το μονοπάτι φιδοσέρνεται σε πυκνή φυλλωσιά, κωνοφόρα, πεύκα και οξιές. Η ώρα περνά και εμείς τυλιγμένοι μέσα σε φυλλωσιές και δροσιστικά μονοπάτια προσπαθούμε να παραμείνουμε ήρεμοι στο απάτητο μονοπάτι.

Επιτέλους μετά μια από πολύωρη πεζοπορία μέσα από ήχους και φωνές μυστικές από πουλιά και ζώα του δάσους φθάσαμε και πάλι σε ξέφωτο καταπράσινο ζωντανό. Αιγοπρόβατα και αγελάδες βόσκουν αμέριμνες στις γύρω βουνοπλαγιές. Η μια βουνοπλαγιά διαδέχεται η μια την άλλη χωρίς τέλος. Η πυκνή βλάστηση και το κατηφορικό σημείο του βουνού καταπονεί λίγο περισσότερο τα πόδια μας, ο αγέρας ανάλαφρος η αύρα του πράσινου δροσιστική.. Πετροπέρδικες πετούν τρομαγμένες από το δικό μας θόρυβο.

Έχουμε 3 ώρες και συνεχίζουμε , μεσημέρι και το τρεχούμενο δροσερό νερό σε πηγή που ξεδιψά ζωντανά και ανθρώπους μας δίνει δυνάμεις για τη συνέχεια. Συνεχίζουμε με μόνη συντροφιά τους ήχους του δάσους. Δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψεις αυτά που είδαν τα μάτια μας αυτά που χόρτασαν οι αισθήσεις μας. Το όρος Βέρμιο θα είναι πάντα εδώ για να μα ς δεχτεί και την επόμενη φορά.

Επιστροφή στην πόλη της Βέροιας. Όπως σε κάθε επιστροφή στην παρέα επικρατεί μια γλυκιά μελαγχολία.