Οι ηλικιωμένοι την εποχή των κρίσεων

Γράφει ο Τάσος Βασιάδης

Οι γενικότερες κρίσεις που απασχολούν την σύγχρονη εποχή, τις κοινωνίες και την επικαιρότητα, έχουν ως χαρακτηριστικό την υποβαθμισμένη εκδήλωση ενδιαφέροντος  για ειδικότερες επισημάνσεις όπως είναι η  Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων,  που με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ  το 1990, ορίστηκε να τιμάται την 1η Οκτωβρίου εκάστου έτους.

Οι σοβούσες πολεμικές συρράξεις στην ευρύτερη περιοχή, οι επίκαιρες πολιτικές  εξελίξεις, οι φθινοπωρινές επιδημικές εξάρσεις, η ακρίβεια στα βασικά καταναλωτικά προϊόντα και η έξαρση της βίας, δεν άφησαν περιθώριο για να αναδειχθεί ο συμβολισμός  της  Παγκόσμιας Ημέρας Ηλικιωμένων, κατά τρόπο ώστε πέραν κάποιων τυπικών αναφορών με περιεχόμενο τις  πληθυσμιακές αναλογίες,  να επισημανθούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι αλλά και να αναγνωρισθεί η συμβολή τους στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη.

Η ιδιαίτερη σημασία που εμπεριέχεται στην ανακήρυξη της Παγκόσμιας Ημέρας Ηλικιωμένων, η οποία δεν μπορεί παρά να ισχύει για κάθε ημέρα του χρόνου, αναδεικνύεται   σε μεγάλο βαθμό στην εποχή των κρίσεων,  με τα ιδιαίτερα προβλήματα που καταγράφονται  ιδιαίτερα σε άτομα της τρίτης ηλικίας.

Αποτελεί γενικότερα διαπιστούμενο το γεγονός ότι, η υπογεννητικότητα, η σημαντική αύξηση του μέσου όρου ζωής του ανθρώπου και η μεταναστευτική τάση των νέων σε αναζήτηση καλύτερων και αποδοτικότερων συνθηκών απασχόλησης, έχουν οδηγήσει τον πληθυσμό της χώρας μας σε δημογραφική γήρανση, πράγμα το οποίο είναι καθημερινά αισθητό στον κοινωνικό περίγυρο, πέραν των στατιστικών στοιχείων που βλέπουν το φώς της δημοσιότητας.

Με το δεδομένο ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα της τρίτης ηλικίας είναι σύνθετα, ιδιαίτερα από οικονομικής και κοινωνικής πλευράς, έχουν καθιερωθεί από ετών θεσμοί και διαδικασίες στήριξης και φροντίδας των ηλικιωμένων, όπως είναι τα διάφορα Ιδρύματα, οι Οίκοι Ευγηρίας, τα ΚΑΠΗ και τα προγράμματα ΕΣΤΙΑ που αποτέλεσαν επιτυχημένους και αποδεκτούς θεσμούς.

Παρ όλες αυτές τις σημαντικές εξελίξεις στο θέμα της ανοιχτής προστασίας των ηλικιωμένων, υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός περασμένης ηλικίας προσώπων, που διάγουν μοναχικό βίο στα σπίτια τους και έχουν ιδιαίτερες ανάγκες εξυπηρέτησης, οι οποίες δεν υποστηρίζονται από την υφιστάμενη κοινωνική υποδομή.

Αυτές οι ανάγκες καθίστανται  ιδιαίτερα επιτακτικές στην εποχή των κρίσεων, πολύ περισσότερο όταν κατά τεκμήριο τα πρόσωπα αυτά και λόγω μοναχικότητας, στερούνται της ευχέρειας χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων, που συνήθως ενεργοποιούνται για ιατρικές υπηρεσίες, συνταγογραφήσεις φαρμάκων κλπ.

Τα ηλικιωμένα αυτά πρόσωπα χρειάζονται ειδικότερη υποστήριξη, με υπηρεσίες που περιλαμβάνουν περιοδικές ιατρικές και εργαστηριακές εξετάσεις, επισκέψεις στο σπίτι από κοινωνικούς λειτουργούς και νοσηλευτικό προσωπικό, υγειονομικές συμβουλές, νομική καθοδήγηση και μελέτη συνθηκών διαβίωσης.

Σημαντικό μέρος των υπηρεσιών αυτών προσπαθούν να καλύψουν τα διάφορα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας και υποστήριξης.

Αυτά όμως δεν αρκούν, όπως διαφαίνεται στις συγκυρίες των κρίσεων που βιώνει ολόκληρη η κοινωνία.

Όσες υπηρεσίες και αν καθιερώσει για τους ηλικιωμένους η πολιτεία, τίποτα δεν μπορεί να αναπληρώσει την ανθρώπινη επαφή και επικοινωνία που αποτελεί το θεμέλιο της οποιασδήποτε κοινωνικής προσέγγισης.

Ας μη παραβλέπεται ο σημαντικός ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει ο ηλικιωμένος με την μετάδοση των  γνώσεων και των εμπειριών του.

Είναι καθήκον επομένως του κάθε ανθρώπου, να μη αδιαφορεί για τον ηλικιωμένο γείτονα που οι συνθήκες της ζωής όρισαν να διάγει μοναχικό βίο.

Όσο και αν ο σύγχρονος αγώνας της ζωής και οι τρέχουσες απαιτήσεις επιβάλλουν ένα συνεχές τρέξιμο, πάντα περισσεύει ο ελάχιστος χρόνος που απαιτείται για μια «καλημέρα».

Αυτή η ανέξοδη και ταπεινή «καλημέρα», για τον μοναχικό ηλικιωμένο συνάνθρωπο έχει ανεκτίμητη αξία που δεν μπορεί να συγκριθεί με κανένα κοινωνικό πρόγραμμα, όσο ενισχυμένο και αν είναι.

Αυτή η «καλημέρα» είναι που θα αναδείξει τα όποια δυσχερή προβλήματα βιώνει στη ζωή του ο ηλικιωμένος γείτονας και θα δρομολογήσει την αντιμετώπιση τους.

Με αφορμή επομένως την Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων, έστω και την εποχή των κρίσεων,  ας υπάρξει μια γενικότερη περισυλλογή και ας καταστεί συνείδηση ότι η τρίτη ηλικία και τα προβλήματα που την συνοδεύουν, αφορά μακροπρόθεσμα τον κάθε ένα.