Η μάχη για το όνομα του παιδιού μεταξύ ζευγαριού και λοιπών συγγενών καλά κρατεί....
- Γράφτηκε από τον/την Αντώνης Χατζηκυριακίδης
H βάπτιση αποτελεί για την Ορθόδοξη Εκκλησία και Πίστη ένα από τα σημαντικότερα, αν όχι το σημαντικότερο μυστήριο, με το οποίο ο βαπτιζόμενος βυθίζεται στο αγιασμένο νερό της κολυμπήθρας και εξαγνίζεται από τα αμαρτήματά του και κυρίως από το προπατορικό αμάρτημα, το οποίο κουβαλάει ήδη από τη γέννησή του.
Σήμερα υπάρχει η αντίληψη ότι με τη βάπτιση συντελείται και η ονοματοδοσία του νεοφώτιστου. Η άποψη αυτή είναι εσφαλμένη, καθώς τόσο από τη νομοθεσία, όσο και από την Ορθόδοξη Χριστιανική πίστη προκύπτει σαφής διάκριση των δύο εννοιών.
Η ελληνική νομοθεσία με το Ν. 344/1976, όπως σήμερα ισχύει, διακρίνει σαφώς τις δύο έννοιες. Ονοματοδοσία σύμφωνα με το νόμο είναι η διαδικασία καταχώρησης του ονόματος του νεογνού στη ληξιαρχική πράξη της γέννησης, ύστερα από δήλωση των γονέων του που ασκούν τη γονική μέριμνα, ενώ η βάπτιση καταχωρίζεται στο περιθώριο της ληξιαρχικής πράξεως γεννήσεως εντός προθεσμίας από της τέλεσή της. Η παρανόηση έγκειται ίσως στο γεγονός ότι στο μυστήριο της βάπτισης γίνεται επίκληση του ονόματος του νηπίου για πρώτη φορά σε μυστήριο ενώπιον του Θεού, αλλά κυρίως λόγω του γεγονότος ότι εθιμικά έχει άρρηκτα συνδεθεί η βάπτιση με την ανακοίνωση του ονόματος στον οικογενειακό ή φιλικό περίγυρο.
Δυστυχώς το μοναδικό αυτό γεγονός – σταθμός στη ζωή του νεοφώτιστου και των οικείων του συχνά αποτελεί αιτία έντονων προστριβών και καβγάδων μέσα στο γάμο, που εδράζονται στο όνομα που θα δοθεί στο νήπιο.
Από τη μία η παράδοση που επιτάσσει δια ροπάλου ότι το πρώτο - τουλάχιστον - παιδί θα πρέπει να πάρει το όνομα του παππού ή της γιαγιάς από την πατρική γραμμή. Από την άλλη το δικαιολογημένο έως ένα βαθμό παράπονο της μητέρας του παιδιού, που ενώ έχει αναλάβει τον κύριο όγκο των οικογενειακών «βαρών», δεν «δικαιούται» κατά την παράδοση καμία αναγνώριση των θυσιών της, αφού τόσο όνομα όσο και το επώνυμο προέρχεται από την πλευρά του πατέρα… και η μάχη καλά κρατεί.
Εμείς μιας και δραστηριοποιούμαστε στο χώρο με το κατάστημα βαπτιστικών avaptisto, έχουμε βιώσει αρκετές φορές περιπτώσεις που οι καβγάδες του ζευγαριού για το όνομα του παιδιού έχουν καταλήξει ακόμα και σε διαζύγιο γάμου των γονέων. Έχουν καταγραφεί όμως στη νομολογία και πιο ακραίες ακόμα περιπτώσεις όπου, σε περίπτωση διαζυγίου και ανάληψης της επιμέλειας του παιδιού από τον ένα γονιό ακολουθούν δικαστήρια για την αλλαγή του ονόματος. Συνήθως η μητέρα που έχει αναγκαστεί απρόθυμα να δεχθεί την παράδοση στην ονοματοδοσία του παιδιού της, μετά το διαζύγιο και την ανάληψη της επιμέλειας, επαναστατεί και επιχειρεί δικαστικά να άναστρέψει την κατάσταση. Αποτέλεσμα του ψυχροπολεμικού κλίματος που επικρατεί σε ανάλογες περίπτώσεις είναι το παιδί να βιώνει με το χειρότερο δυνατό τρόπο συγκρουσιακές καταστάσεις, που οδηγούν ακόμα και σε διχασμό του.
Ο ίδιος διχασμός παρατηρείται συχνά και στις περιπτώσεις που οι γονείς, θέλοντας να συγκεράσουν αντικρουόμενες επιθυμίες, καταλήγουν σε διπλό όνομα για να ικανοποιήσουν και τους δύο παπούδες ή γιαγιάδες... Το αποτέλεσμα είναι σε πρώτη ανάγνωση ότι πολλές φορές δημιουργείται από τη σύντμηση των δύο ονομάτων ένα αστείο ή ακατάληπτο αποτέλεσμα, χωρίς νόημα, ορθογραφία ή ετυμολογία.... Σε δεύτερο επίπεδο, με πολύ πιο βαρύνουσα σημασία για την ψυχολογία του παιδιού είναι το φαινόμενο που παρατηρείται, όπου το κάθε “σόι” χρησιμοποιεί το όνομα που προέρχεται από αυτό. Έτσι η Μαρία – Ελένη για παράδειγμα είναι Μαρία το πρωί μεταξύ της οικογένειας του πατέρα, αλλά απαντά το ίδιο απόγευμα στο Ελένη στις ερωτήσεις της γιαγιάς από τη μητρική γραμμή., καταλήγοντας στην απόλυτη σύγχυση του παιδιού.
Άλλοι πάλι εκκινώντας από την ίδια πρόθεση να ξεπεράσουν το “σκόπελο” του ονόματος και να αποφύγουν τη δημιουργία δυσαρέσκειας στη μία ή την άλλη οικογένεια, καταλήγουν σε ένα όνομα ουδέτερο. Αποτέλεσμα αυτής της επιλογής είναι πολλές φορές να δυσαρεστούνται και οι δύο οικογένειες και να παρατηρούνται τραγελαφικά σκηνικά στην εκκλησία, με θεατράλε αποχωρήσεις συγγενών – κυρίως από την πλευρά του πατρός, των οποίων θίγονται κεκτημένα δικαιώματα δεκαετιών!!!
Σε κάθε περίπτωση η φαιδρότητα των καταστάσεων αυτών είναι δεδομένη και συχνά καταστρέφει ένα τόσο χαρμόσυνο και λαμπρό γεγονός, της έλευσης ενός νέου μέλους στην οικογένεια... και δυστυχώς κάποιες φορές αποτελεί την αφορμή ή την αιτία διάλυσης μιας οικογένειας....
Το όνομα θα πρέπει να είναι το καταστάλαγμα της αγάπης και της αρμονικής συνύπαρξης του ζευγαριού, αφού σημασία δεν έχει το όνομα καθεαυτό, αλλά η ευτυχία που χαρίζει απλόχερα στην οικογένεια το πρόσωπο που το φέρει, το οποίο αποτελεί μία αυτοτελή και αυθύπαρκτη οντότητα. Παραφράζοντας το Σαίξπηρ το τριαντάφυλλο, με όποιο όνομα και αν το προφέρουμε πάντα θα ευωδιάζει.
Πηγή αρθρογραφίας: κτήμα γάμου casaecampo