Η μεταρρύθμιση στην παιδεία αντίδοτο στην κρίση

Του Τάσου Μπαρτζώκα

«Η Παιδεία, όπως ακριβώς μια εύφορη γη, φέρνει όλα τα αγαθά» , έλεγε ο Σωκράτης. Δεν επισήμανε, βέβαια, μόνο ο μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος την ανεκτίμητη αξία της Παιδείας. Ήταν ολόκληρος ο Ελληνισμός που, σε δύσκολές περιστάσεις, ύστερα από εθνικές καταστροφές, πολέμους και ανώφελους διχασμούς, βρήκε στην Παιδεία ένα ισχυρό έρεισμα, προκειμένου να αναγεννηθεί από τις στάχτες του.

Ήταν η Ελληνική Παιδεία το εφόδιο, στο οποίο «επένδυσε» ο βιοπαλαιστής Έλληνας, για να μπορέσει να διαμορφώσει τις αξίες του, να εκφράσει τις ικανότητες και το ταλέντο του και να διεκδικήσει το όραμα για μια καλύτερη ζωή. Και πράγματι, δεν ήταν λίγοι εκείνοι, που αν και προερχόμενοι από ιδιαίτερα φτωχές οικογένειες, χαλυβδώθηκαν μέσα από τις αντιξοότητες και κατόρθωσαν με κόπο και στερήσεις να επιδείξουν λαμπρές σπουδές, επιτυχίες στον επαγγελματικό, τον πανεπιστημιακό ή τον πολιτικό στίβο, άμεμπτο ήθος και αρχές, που τους κατέστησαν σημείο αναφοράς για τον Ελληνισμό.

Δίχως να ανήκουν σε κλειστές, προνομιούχες κάστες, δίχως να συναναστρέφονται με παράγοντες της εκάστοτε οικονομικοπολιτικής διαπλοκής. Όλοι αυτοί οι συμπατριώτες μας κατόρθωσαν να ανασυγκροτήσουν τη Χώρα και διεκδίκησαν με δυναμισμό την Ελλάδα της αξιοκρατίας και των ίσων ευκαιριών, την Ελλάδα που ονειρευόμαστε και σήμερα.

Τα τελευταία χρόνια δυστυχώς η Παιδεία , όπως και άλλοι θεσμοί, έχει βυθιστεί σε τέλμα, με οδυνηρή συνέπεια να έχει απαξιωθεί στη συνείδηση μεγάλου μέρους του λαού. Συνέβαλαν σε αυτό διαχρονικές παθογένειες, που γιγαντώθηκαν με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης. Χωρίς να θέλω να αποτελέσει το κομβικό αυτό ζήτημα για τη Χώρα πεδίο στείρας πολιτικής αντιπαράθεσης, φοβάμαι ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επέτεινε το πρόβλημα. Με ιδεοληπτική εμμονή, στράφηκε εναντίον των Προτύπων σχολείων και ουσιαστικά αποκήρυξε την αριστεία, αντί να την πριμοδοτήσει. Επανέφερε το πανεπιστημιακό άσυλο, που έχει καταστήσει τα πανεπιστημιακά ιδρύματα κέντρα ανομίας, αντί για κοιτίδες πνευματικής καλλιέργειας που όφειλαν να είναι, ενώ ανέχτηκε καταλήψεις και καταστροφές από τους γνωστούς αναρχικούς πυρήνες.

Προκάλεσε το λαϊκό αίσθημα, επιχειρώντας να αλλοιώσει διαχρονικά στοιχεία της εθνικής και θρησκευτικής μας παράδοσης. Παράλληλα, υποσχέθηκε, κατά την προσφιλή της τακτική, χιλιάδες – αναγκαίες βεβαίως -προσλήψεις, καταργώντας ουσιαστικά τον γραπτό διαγωνισμό ΑΣΕΠ, χωρίς ωστόσο, μέχρι στιγμής, να έχει παρουσιάσει ένα ρεαλιστικό και αξιοκρατικό συνάμα σύστημα διορισμών. Το αποτέλεσμα είναι να υπάρξουν φέτος χιλιάδες κενά εκπαιδευτικών στα σχολεία όλης της Χώρας, να δυσχεραίνεται αφάνταστα η εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και να επιτείνεται το πρόβλημα της αδιοριστίας χιλιάδων εκπαιδευτικών- με ευθύνη όλων των κυβερνήσεων βέβαια.

Η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Παιδεία, κάνει πιο επιτακτική από ποτέ την ανάγκη για μια τολμηρή εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Με διακομματική συνεργασία και την εποπτεία διανοουμένων αναμφισβήτητου κύρους. Με τη θέσπιση ενός σταθερού, μοντέρνου και δίκαιου εκπαιδευτικού συστήματος για τους μαθητές, που δε θα τους καθιστά «πειραματόζωα» στις μεταβολές που επιφέρει η εκάστοτε κυβέρνηση. Με έμφαση στον πολιτισμό και στις διαχρονικές αρχές του Ελληνισμού, με αύξηση των υποτροφιών και ανταμοιβή της αριστείας. Με ενίσχυση της υλικοτεχνικής υποδομής και με σύγχρονες εκπαιδευτικές μεθόδους, βασισμένες στην τεχνολογία, με έμφαση στην έρευνα και την καινοτομία. Με την καθιέρωση ενός μόνιμου αξιοκρατικού συστήματος διορισμών, που θα ανανεώσει επιτέλους το εκπαιδευτικό προσωπικό. Με την ουσιαστική διασύνδεση των πανεπιστημιακών και τεχνολογικών ιδρυμάτων με την αγορά εργασίας, ώστε να σταματήσουν κάποια τμήματα να παράγουν ουσιαστικά στρατιές ανέργων, που δεν μπορούν να απορροφηθούν στην αγορά εργασίας.

Παράλληλα, όμως, πρέπει να κατανοήσουμε ότι η Παιδεία μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει και μοχλό για την οικονομική ανάκαμψη της Χώρας. Είναι η ώρα να απενοχοποιήσουμε την ιδιωτική πρωτοβουλία και να συζητήσουμε την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, που δε θα υποκαταστήσουν φυσικά τα κρατικά ιδρύματα, αλλά αντιθέτως θα συμβάλουν μέσα από τον υγιή ανταγωνισμό στην ποιοτική αναβάθμισή τους. Επιπλέον, θα μειωθεί δραστικά ο αριθμός των Ελλήνων φοιτητών που φοιτούν στο εξωτερικό, με τεράστια οικονομική αιμορραγία των γονέων τους και φυσικά με απώλεια εσόδων για το κράτος, αλλά και για τις τοπικές οικονομίες. Ένα τέτοιο εγχείρημα, θα μπορούσε να προσελκύσει επενδύσεις, αλλά και χιλιάδες φοιτητές του εξωτερικού, που θα ενδιαφέρονταν να σπουδάσουν στη Χώρα που αποτέλεσε κοιτίδα του Πολιτισμού, γνωρίζοντας παράλληλα την ιστορική μας κληρονομιά. Θα συντελούσε στη δημιουργία θέσεων εργασίας, στην απασχόληση του άρτια κατηρτισμένου επιστημονικού μας προσωπικού, που δυστυχώς σήμερα αναζητά απασχόληση στο εξωτερικό και εν γένει στην ουσιαστική τόνωση της οικονομίας της Χώρας.

Είναι η ώρα να εμπιστευτούμε ξανά τις αστείρευτες δυνάμεις μας, να δώσουμε βαρύτητα στην Παιδεία και στον Πολιτισμό μας, να συμβάλουμε στην αναγέννηση της Χώρας και να τολμήσουμε ουσιαστικές τομές. Τον προηγούμενο αιώνα, πεφωτισμένοι παιδαγωγοί, όπως ο Αλέξανδρος Δελμούζος και ο Ευάγγελος Παπανούτσος, υπήρξαν νεωτεριστές και θερμοί εισηγητές της τότε εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Ας μιμηθούμε το παράδειγμά τους.

Τάσος Μπαρτζώκας
Δικηγόρος
Μ.Δ Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών
Μέλος Πολιτικής Επιτροπής Ν.Δ.