Ο προκουράτωρ

Του Κώστα Λαπαβίτσα

Ένας παμπάλαιος θεσμός της Ρώμης ήταν ο προκουράτωρ, η δουλειά του οποίου ήταν να διαχειρίζεται την περιουσία πάμπλουτων Συγκλητικών και άλλων. Ο Οκταβιανός Αύγουστος του έδωσε πολιτικό χαρακτήρα διορίζοντας προκουράτορες για τη δική του τεράστια περιουσία και για τις αυτοκρατορικές επαρχίες. Μετά τον Αύγουστο, ο πολιτικός θεσμός γενικεύτηκε.

Τα πρώτα χρόνια οι πολιτικοί προκουράτορες συχνά ήταν απελεύθεροι δούλοι που γίνονταν ζάπλουτοι και πανίσχυροι. Μια τέτοια ιστορική μορφή ήταν ο ελληνικής καταγωγής Μάρκος Αντώνιος Πάλλας, απελεύθερος του Κλαύδιου και εραστής της Αγριππίνας. Σταδιακά μετεξελίχθηκαν σε έμμισθους αξιωματούχους, με αυστηρή διοικητική ιεραρχία. Ήταν κατά κανόνα ικανοί άνθρωποι, από σχετικά χαμηλή κοινωνική τάξη, που γίνονταν άριστοι φορείς της αυτοκρατορικής ισχύος. Διαχειρίζονταν κυρίως τα οικονομικά των επαρχιών, αλλά σταδιακά απόκτησαν και δικαστικές και εκτελεστικές εξουσίες.

Ο Μάαρτεν Φέρβεϊ είναι διευθυντής της «Υπηρεσίας Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων» της ΕΕ για την Ελλάδα από την 1 Ιουλίου 2015. Διαδέχθηκε τον Χορστ Ράιχενμπαχ, αλλάζοντας και τον τίτλο της «Ομάδας Δράσης» του τελευταίου. Τα αντικείμενο όμως παρέμεινε το ίδιο: η εποπτεία της εφαρμογής των μνημονιακών οικονομικών πολιτικών και ο έλεγχος της λειτουργίας και δομής του ελληνικού κράτους, ή ό,τι έχει απομείνει από αυτό.

Ο κ. Φέρβεϊ είναι Ολλανδός, με μακρά θητεία στο Υπουργείο Οικονομικών της χώρας του και στους μηχανισμούς της ΕΕ. Από 1ης Σεπτεμβρίου 2011 μέχρι 30ης Ιουνίου 2015 ήταν υποδιευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων της ΕΕ, ιδιότητα με την οποία ανέλαβε επικεφαλής του κυπριακού προγράμματος «διάσωσης». Από 1ης Ιουλίου 2015, όπως ήδη ανέφερα, ανέλαβε την Ελλάδα.

Ο κ. Φέρβεϊ δείχνει άνθρωπος χαμηλών τόνων, μεθοδικός, εργατικός, φιλόδοξος, με στόχους και προσήλωση. Το 1994 αποφοίτησε με μεταπτυχιακό στα Οικονομικά από το Γκρόνινγκεν, ένα εξαιρετικό ολλανδικό πανεπιστήμιο. Μάλλον θα ήταν καλός φοιτητής, αφού προσλήφθηκε αμέσως στο Υπουργείο Οικονομικών της χώρας του. Φαίνεται ανήσυχος άνθρωπος, δεδομένου ότι το 1999-2002 άλλαξε δουλειά, πηγαίνοντας στην Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης και ζώντας στη Μανίλα. Εκεί προφανώς διαπίστωσε ότι τα κυρίαρχα Οικονομικά, ακόμη και επιπέδου Γκρόνινγκεν, δεν επαρκούν για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Έτσι αποφάσισε να κάνει ένα ακόμη μεταπτυχιακό στα Οικονομικά της Ανάπτυξης. Πολύ λογικά σκεπτόμενος επέλεξε να το κάνει δι’ αλληλογραφίας στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου το 2001-2. Πράγμα που σημαίνει ότι διατέλεσε φοιτητής μου. Ω, πως τα φέρνει η μοίρα ...

Δεν μπορώ να πω ότι τον θυμάμαι και σίγουρα δεν ξέρω αν τα μεταπτυχιακά στην Ανάπτυξη έχουν βοηθήσει τον κ. Φέρβεϊ στο βαρύτατο έργο του, είτε στην Κύπρο, είτε στην Ελλάδα. Από κάπου όμως θα πρέπει να αντλήσει νέα δύναμη, διότι από εδώ και πέρα θα έχει ακόμη περισσότερα καθήκοντα. Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό, στην οποία συνέβαλε με τόση επιτυχία και ο πρωθυπουργός μας, αποφάσισε τη δημιουργία ενός τεράστιου μηχανισμού 4000 ανθρώπων, οι οποίοι θα εξετάζουν ταχύτατα τις ατομικές αιτήσεις όσων διαβαίνουν το Αιγαίο, θα επιτελούν την επαναπροώθηση στην Τουρκία, θα διευθετούν την ανταλλαγή ενός «παράνομου» με έναν που θα παίρνει άσυλο, καθώς και πολλά άλλα απίθανα που προέβλεψε η ΕΕ.

Επικεφαλής της θα είναι ο κ. Φέρβεϊ. Για το σκοπό αυτό θα έχει στη διάθεση του 60 δικαστές και περίπου 3000 προσωπικό ασφαλείας, Έλληνες και ξένους, οι οποίοι θα εποπτεύουν και μέρος των συνόρων της Ελλάδας. Πέρα από τις εκτενέστατες οικονομικές του δικαιοδοσίες, λοιπόν, ο κ. Φέρβεϊ μόλις απόκτησε και δικαστικές και εκτελεστικές.

Δεν γνωρίζω αν θα τα καταφέρει να ανταποκριθεί με επιτυχία στο ηράκλειο έργο του, παρά τις αδιαμφισβήτητες ικανότητές του. Αν, για παράδειγμα, οι ροές παραμείνουν στους 1000-2000 ανθρώπους τη μέρα, η κατάσταση σύντομα θα τεθεί εκτός ελέγχου. Αλλά ακόμη κι αν μειωθούν οι ροές, το σχέδιο της ΕΕ είναι τόσο απάνθρωπο και δυσεφάρμοστο που γρήγορα θα εμφανιστούν σημαντικά προβλήματα.

Όπως και να εξελιχθούν τα πράγματα, ο νέος ρόλος του κ. Φέρβεϊ σηματοδοτεί την μεταμόρφωση της Ελλάδας σε μια, ας την πούμε, «μεταναστευτική υγειονομική ζώνη» της ΕΕ, χειρότερα από την Τουρκία που τουλάχιστον διατηρεί την κυριαρχία της. Ο προκουράτωρ δεν είχε ποτέ απλή αποστολή και είμαι βέβαιος ότι ο κ. Φέρβεϊ θα δώσει τον καλύτερο εαυτό του στην υπηρεσία του υπερκρατικού μορφώματος που πληρώνει το μισθό του. Το τι θα συμβεί στην επαρχία του θα εξαρτηθεί από το πόσο ακόμη θα ανεχθεί ο λαός της την απώλεια κυριαρχίας και τη διαπόμπευσή του.