Ασφαλιστικό σύστημα προσιτό στους πολίτες

Του Γιώργου Ουρσουζίδη

Τα ειδικότερα ζητήματα του φορολογικού / ασφαλιστικού, τα διαχειρίζονται οι αρμόδιοι υπουργοί και αυτή την ώρα τα διαπραγματεύονται με τους δανειστές.

Σε αυτή τη προσπάθεια σίγουρα οι κινητοποιήσεις των αγροτών - εκτός των δειλών και ακραίων - βοήθησαν στις προσπάθειες της κυβέρνησης να διεκδικήσει την επίλυση χρόνιων ζητημάτων που αφορούν στα παραπάνω ζητήματα.

Ζητήματα, που εύστοχα και έγκαιρα είχαμε θέσει μετά από διάλογο με τους αγρότες της Ημαθίας, στοχεύοντας στον περιορισμό της φορολογητέας ύλης και των ασφαλιστικών εισφορών (ποσοστό επί του φορολογητέου εισοδήματος) με την αναγνώριση δαπανών, όπως:

Α. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ

● Κατοχύρωση του επαγγέλματος, ταυτότητα του κατά κύριο επάγγελμα αγρότη, αφορά σε περίπου 275.000 αγρότες.
Εξαγγέλθηκε ήδη από τον κ. Αποστόλου στη Βουλή (5 Φεβρουαρίου 2016):
«το Εθνικό Μητρώο Αγροτών με βάση την πρόταση που έχουμε καταθέσει στους εταίρους για τον προσδιορισμό του κατά κύριο επάγγελμα αγρότη. Με την πρότασή μας για ποσοστό μεγαλύτερο του 50%, του συνολικά δηλούμενου εισοδήματος από τη γεωργία, οι κατ΄ επάγγελμα αγρότες θα είναι περίπου 275.000. Η ιδιαίτερη αντιμετώπιση των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών θα υπάρχει στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης και ταυτόχρονα συζητιέται αυτήν την ώρα με τους θεσμούς στη διαπραγμάτευση για το φορολογικό και το ασφαλιστικό.»

● Υπολογισμός στο κόστος παραγωγής των ημερομίσθιων των μελών της αγροτικής οικογένειας, κατά τα διεθνή πρότυπα φορολόγησης των Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων, καθώς και της εργατικής δαπάνης των εποχικών εργατών, που δεν είναι δυνατόν σήμερα να δηλωθεί.
Εξαγγέλθηκε ήδη από τον κ. Αποστόλου στη Βουλή (5Φεβρουαρίου 2016):
«Πρέπει ναι ή όχι να μας απασχολήσει η αδήλωτη εργασία στον αγροτικό χώρο. Ασφαλώς ναι. Γι' αυτό θεσπίζουμε το εργόσημο ως το βασικό εργαλείο πληρωμής της απασχόλησης.
Αν καταφέρουμε σε πρώτη φάση να προσεγγίσουμε το 1/3 αυτής της εργασίας τότε μιλάμε για έσοδα του ΟΓΑ που ξεπερνούν τα 100 εκατ. Ευρώ. Η ρύθμιση αυτή όχι μόνο θα ικανοποιήσει ένα δίκαιο αίτημα για χρόνια άλυτο των αγροτών, αλλά και θα τους δώσει τη δυνατότητα να δικαιολογήσουν την εν λόγω δαπάνη ως λειτουργικό έξοδο της επιχείρησής τους , επιλύοντας ταυτόχρονα κι ένα δημοκρατικό και όχι μόνο ανθρώπινο πρόβλημα.
Πρέπει να γίνει κατανοητό από τους αγρότες ότι οι κατεξοχήν ωφελημένοι θα είναι οι ίδιοι, αφού μόνον έτσι θα μπορούν να αφαιρούν από το ακαθάριστο εισόδημά τους το σύνολο του όντως υψηλού κόστους παραγωγής».

● Οι αποσβέσεις του φυτικού, ζωικού και παγίου κεφαλαίου, τα τεκμαρτά ενοίκια του εδάφους, τους τόκους των επενδυτικών κεφαλαίων που αποτελούν προϋπόθεση στην αγροτική δραστηριότητα, να υπολογίζονται στις δαπάνες παγίως.
Ετέθη το ζήτημα στο υπουργείο οικονομικών, έγινε αποδεκτό με κατανόηση για περαιτέρω επεξεργασία, πρόκειται περί δικαίου αιτήματος το οποίο θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί εμπεριστατωμένα εδώ και δεκαετίες.

Επίσης ετέθησαν και μελετώνται τα παρακάτω ζητήματα :

● Κατάργηση των τεκμήριων διαβίωσης στην περίπτωση που υπάρχει μειωμένο εισόδημα ή και καθόλου.

● Ελάχιστο αφορολόγητο όριο για όλους τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, ώστε να μην αδικούνται όσοι δεν τυγχάνουν επιδότησης, αφού φορολογούνται από το πρώτο ευρώ. (Οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι διατηρούν το αφορολόγητο των 9.500 € που οδηγεί σε έκπτωση 2.090 ευρώ).

Β. ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

● Να παραμείνει ο ΟΓΑ ανεξάρτητος, για ένα εύλογο χρονικό διάστημα με κλιμακωτές εισφορές, ελαφρά αυξημένες σε σχέση με τις υφιστάμενες, εξασφαλίζοντας τη σύνταξη των 384 € στα 67.
● Εξασφάλιση πρόσβασης στην Εθνική Σύνταξη των 384 € στο 67 έτος, μετά τη συμπλήρωση 15ετίας ασφαλισμένου βίου, με δυνατότητα περαιτέρω αύξησης ανάλογα με τις επιπλέον εισφορές που θα καταβάλλονται.
Περαιτέρω, από το βήμα της Βουλής στις 5/02/16 δηλώθηκαν τα παρακάτω από τον ΥΠΑΑΤ κ. Αποστόλου:
● «Επιταχύνουμε μετά από συνεννόηση με το Υπουργείο Οικονομικών τις επιστροφές των οφειλόμενων από το Δημόσιο (από το ΦΠΑ μέχρι το φόρο πετρελαίου), ώστε να βοηθήσουμε την απαραίτητη τη συγκεκριμένη περίοδο ρευστότητα».
● «Ο ΕΛΓΑ θα καταβάλλει από τα μέσα του Φλεβάρη και κάθε μήνα μέχρι τον Ιούνιο 20 με 25 εκατ., για τις ζημιές του πρώτου εξαμήνου του 2015».
● «Ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα καταβάλλει στα τέλη του Φλεβάρη ποσό 50 εκατ. για συνδεδεμένες ενισχύσεις και εκκρεμότητες ενιαίας ενίσχυσης»
(*Σχετικό διευκρινιστικό Δ.Τ. θα εκδώσει ο ΟΠΕΚΕΠΕ εντός των ημερών).

Γ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ – ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

Η αδυναμία ανταπόκρισης στις απαιτήσεις της φορολογίας, των ασφαλιστικών εισφορών και των δανειακών δόσεων, έχει ήδη αποτυπωθεί απολύτως ξεκάθαρα στην οικονομία, γι΄ αυτό το λόγο άλλωστε ψηφίσαμε τον νόμο για τις 100 δόσεις.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες – επιτηδευματίες που δηλώνουν φορολογητέο εισόδημα (καθαρό) μέχρι 15.000 €, καλούνται να καταβάλλουν χαμηλότερες ασφαλιστικές εισφορές από αυτές που πληρώνουν σήμερα, αυτοί δε που δηλώνουν κάτω από 12.000 € - πολύ χαμηλότερες, σχεδόν το 50% των υφισταμένων.

Για τους ικανούς και έντιμους ελεύθερους επαγγελματίες, που δηλώνουν υψηλότερα εισοδήματα, είναι φανερό ότι θα μπει ανώτατο πλαφόν στις εισφορές, σημαντικά χαμηλότερο, από αυτά που είδαν το φως της δημοσιότητας. Αυτό επιβάλλεται για λόγους εισφοροδοτικής ικανότητας και δικαιοσύνης, όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι βρισκόμαστε στο μέσο μιας διαπραγμάτευσης και οι αρμόδιοι υπουργοί έχουν να επιλύσουν ένα πολύ δύσκολο και σύνθετο πρόβλημα, το οποίο θα επιχειρήσω να αναλύσω παρακάτω.

Το χρονικό του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας.

Οι πολιτικές επιλογές στο ασφαλιστικό σύστημα, όπως αποτυπώνονται διαχρονικά, είναι φανερό ότι οδήγησαν τα πράγματα μακριά από τις πραγματικές ανάγκες των ασφαλισμένων και του ιδίου του συστήματος.

Η λιμνάζουσα περιουσία των ταμείων, από τον αναγκαστικό νόμο 1611 του 50 με την υποχρεωτική διαχείριση των διαθέσιμων κεφαλαίων με επιτόκια πολύ χαμηλότερα από αυτά του ταμιευτηρίου, μέχρι την λεηλασία του 1999 από το σκάνδαλο του χρηματιστηρίου για την «τόνωση της αγοράς», τα δομημένα ομόλογα της Ν.Δ. το 2005, και την επιτομή της λεηλασίας με το κούρεμα των αποθεματικών ύψους 13 δις του περιβόητου P.S.I. το 2011, δεν μπορούσαν παρά να οδηγήσουν τα πράγματα σε αδιέξοδο.

Επίσης είναι γνωστό, ότι η πολιτική που εφαρμόστηκε στο πρόσφατο παρελθόν, οδήγησε την ανεργία μέσα σε λίγα χρόνια στο 26,50 % και μεταξύ των νέων ηλικίας μέχρι 29 ετών στο 45 %. Η μερική απασχόληση αυξήθηκε κατά 63% την τελευταία πενταετία και η αδήλωτη εργασία ξεπερνά το 20%.
( Δ/νση Στατιστικής Πληροφόρησης της ΕΛΣΤΑΤ).

Έχοντας υπόψη αυτή την πραγματικότητα, όπως αποτυπώνεται με επίσημα στοιχεία, καλούμαστε να λάβουμε μέτρα, με ένα και μοναδικό στόχο:

Ένα βιώσιμο και προσιτό ασφαλιστικό σύστημα, που να μπορεί να το «σηκώσει» η οικονομία.

Με τρόπο σαφή, εμπεριστατωμένο, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες, πρέπει να υλοποιηθεί η μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας.

Η ισορροπία του ασφαλιστικού συστήματος εξαρτάται άμεσα από τις εισφορές, άρα από τη δυνατότητα του ιδιωτικού τομέα να παράγει θέσεις εργασίας και των αυτοαπασχολούμενων να ανταποκριθούν στις απαιτούμενες εισφορές. Συνεπώς το ζητούμενο είναι, ένα ασφαλιστικό σύστημα προσιτό στην κοινωνία που παράγει.

Είναι ολοφάνερο υπό τις σημερινές οικονομικές συνθήκες, ότι οποιαδήποτε αύξηση εισφορών, είναι πιθανότερο να οδηγήσει σε μείωση πόρων παρά στην ποθούμενη αύξηση αυτών.

Αν έτσι έχουν τα πράγματα για την πλειοψηφία των επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων στον ιδιωτικό τομέα, δικαιολογείται άραγε η κάθετη αύξηση εισφορών ως επιλογή; Προφανώς όχι, θα οδηγήσει σε εισφοροδιαφυγή, κατ΄ επέκταση και σε φοροδιαφυγή, αφού οι εισφορές εξαρτώνται άμεσα από το φορολογητέο εισόδημα.

Βεβαίως όλοι πρέπει να συνεισφέρουμε ανάλογα με το εισόδημα στις δημόσιες δαπάνες, συνεπώς και στο δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα, όμως δεν πρέπει να «τιμωρούνται» οι έντιμοι και ικανοί ελεύθεροι επαγγελματίες που δηλώνουν υψηλά εισοδήματα – αντίθετα πρέπει να ενθαρρύνονται να συνεχίσουν την πετυχημένη δραστηριότητά τους. Να συνεχίσουν να προσφέρουν πολύτιμους πόρους στο φορολογικό σύστημα της χώρας και παράλληλα να παράγουν πολύτιμες θέσεις εργασίας, ενισχύοντας έτσι το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας. Αυτό είναι το λογικό και το ωφέλιμο.

Όμως ζούμε στην εποχή του παράλογου, την εποχή των έξωθεν «μαγικών» λύσεων και οφείλουμε να κινηθούμε στην «λογική των εταίρων», τουλάχιστον για τα επόμενα τρία χρόνια.

Η διαχρονικά κάκιστη διαχείριση του ασφαλιστικού, σαν αποτέλεσμα των ανεξέλεγκτων και στοχευμένων παροχών στις οποίες προχωρούσαν οι εκάστοτε κυβερνήσεις για ψηφοθηρικούς λόγους, είναι ολοφάνερο, ότι είναι αδύνατον να υποστηριχθεί από τις τρέχουσες εισφορές.

Ήδη το πρόβλημα ήταν γνωστό, τουλάχιστον από το τέλος της δεκαετίας του '90 (μελέτη Σπράου στην κυβέρνηση Σημίτη), ότι το ύψος των περισσοτέρων συντάξεων που αναδιένεμε το σύστημα σκαρφάλωσε σε επίπεδο σημαντικά υψηλότερο από αυτό που θα αντιστοιχούσε, αν οι συντάξεις είχαν υπολογιστεί με τρόπο ανταποδοτικό στις εισφορές. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς οικονομολόγος για να καταλάβει πως αυτή η λογική δεν θα μπορούσε να είναι βιώσιμη για πολύ.

Φυσικά την «τρύπα» του ασφαλιστικού την κάλυπταν από τον κρατικό προϋπολογισμό, επί της ουσίας με έμμεση αύξηση των εισφορών, τις οποίες χρέωναν στους ανυποψίαστους πολίτες.. γενικώς. Και επειδή τα έσοδα από φορολογία ποτέ δεν ήταν επαρκή στα χρονικά των δημοσίων οικονομικών της Ελλάδας, η «τρύπα» του ασφαλιστικού καλυπτόταν όπως και οι λοιπές «τρύπες» του δημοσίου, με δανεικά που έτρεφαν επί δεκαετίες το Χρέος.

Αυτοί λοιπόν, οι ίδιοι πολιτικοί μάγιστροι, που εξαγόραζαν συνειδήσεις και εκμαύλιζαν την πολιτική ζωή του τόπου, σήμερα μας εγκαλούν για λαϊκισμό και υστεροβουλία.

Το έγκλημα που διέπραξαν όλες ανεξαιρέτως οι προηγούμενες κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών, που άσκησαν μικροπολιτική και επέδειξαν πρωτοφανή λαϊκισμό, καλούμαστε σήμερα να αντιμετωπίσουμε, μεταξύ της πίεσης των δανειστών και της εύλογης λαϊκής αντίδρασης.

Από την άλλη, προϋπόθεση για την επιθυμητή ισορροπία του συστήματος, είναι ο περιορισμός των δαπανών, που αφορούν στο λειτουργικό κόστος και στο ύψος των συντάξεων, ώστε να συρρικνωθούν τα ελλείμματα που προκύπτουν από την εκτεταμένη ανεργία, την αδυναμία καταβολής εισφορών και την ανυπαρξία αποθεματικών.

Η απολύτως αναγκαία αναδιάρθρωση του συνταξιοδοτικού συστήματος, που ποτέ δεν ήταν ορθολογικό και δίκαιο και είχε πάψει πολύ πριν από την κρίση να είναι οικονομικά βιώσιμο, επιβάλλεται να γίνει με τρόπο δίκαιο και αποτελεσματικό, ώστε να διασφαλίζει την χορήγηση της δικαιούμενης σύνταξης.

Το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, με μαθηματική βεβαιότητα θα καταρρεύσει, αφού τα έσοδα από εισφορές σύντομα δεν θα επαρκούν για να αναδιανεμηθούν στις υπάρχουσες και τις νέες συντάξεις, όπως αυτές υπολογίζονται προς το παρόν.

Επειδή λοιπόν το κράτος, δεν δύναται πλέον να βάλει τη διαφορά, και δεν επιτρέπεται να δανειζόμαστε χρεώνοντας τις επόμενες γενιές, οι λειτουργικές δαπάνες πρέπει να περιοριστούν στο ελάχιστο και η συνταξιοδοτική δαπάνη που αφορά στις υψηλές συντάξεις πρέπει να μειωθεί.

Σήμερα, περί τις 300.000 συντάξεις είναι από 1.250 € μέχρι 1.500 €
308.590 συντάξεις είναι από 1.500 € μέχρι 2.000 €
38.498 συντάξεις είναι από 2.000 € μέχρι 2.500 €
11.921 συντάξεις είναι από 2.500 € και πάνω

Η ενδεδειγμένη λύση είναι ο εξορθολογισμός του ασφαλιστικού κόβοντας πολλαπλές, τις μη δικαιολογημένες βάσει των εισφορών και δόλιες συντάξεις. Ο προτεινόμενος ασφαλιστικός νόμος, προβλέπει μείωση στις πολλαπλές και στις υπερβολικά υψηλές θέτοντας πλαφόν τις 3.000 € στις πολλαπλές και 2.300 € στις υψηλές - δεν είναι αρκετό - πρέπει να περιορισθούν οι δαπάνες, ώστε να περιορισθούν αντίστοιχα και οι προβλεπόμενες εισφορές σε ανεκτά επίπεδα.

Αυτό επιβάλλεται τουλάχιστον για όσο διαρκεί η κρίση, όταν καταφέρουμε να μειώσουμε την ανεργία και να αναπτύξουμε την οικονομία, τότε μπορούμε να ξαναδούμε το θέμα.

Πρέπει να απαλλαγούμε από την απαράδεκτη, την εγκληματικά επικίνδυνη και λαϊκίστικη συμπεριφορά, όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, που με τις πολιτικές τους αποδόμησαν την κοινωνική ασφάλιση, αναδιανέμοντας το μελλοντικό εισόδημα των επόμενων γενεών.