Τι είναι λογοθεραπεία και με ποιους τομείς ασχολείται

Της λογοθεραπεύτριας Παρθένας Ιωσηφίδου Σκεντερίδου

Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τις διαταραχές λόγου, φωνής, ομιλίας και μάσησης - κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες, όποια κι αν είναι η αιτία αυτών των διαταραχών: νευρολογική, εξελικτική ή λειτουργική.

Η Λογοθεραπεία αποσκοπεί στην ανάπτυξη της εξωλεκτικής και λεκτικής επικοινωνίας, την καθαρότητα της ομιλίας και της φωνής και στην παραγωγή λόγου των βαρήκοων.

Η Λογοθεραπεία έχει τη δυνατότητα να προλαμβάνει και να αντιμετωπίζει αποκλίσεις σε αυτούς τους τομείς (σύμφωνα με παγκόσμιες κλίμακες μέτρησης δεξιοτήτων) από τη βρεφική ως τη γεροντική ηλικία.

Ας μιλήσουμε όμως για την ομιλία, τι είναι λόγος και τι η επικοινωνία

ΟΜΙΛΙΑ: είναι η ικανότητα συνδυασμού των ήχων για την άρθρωση των λέξεων, τη σωστή ποιότητα της φωνής και τον ομαλό ρυθμό. Ουσιαστικά, η ομιλία αποτελεί την ηχητική έκφραση του εσωτερικού μας λόγου και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη σκέψη και τη νόηση. Παιδιά με δυσκολίες στην ομιλία μπορεί να παρουσιάσουν λειτουργικές δυσκολίες σε ένα ή και περισσότερα από τα συστήματα που εμπλέκονται στην παραγωγή του λόγου ή στο συντονισμό τους.

Για παράδειγμα, οι δυσκολίες στην άρθρωση σχετίζονται με τη λανθασμένη χρήση των οργάνων της άρθρωσης{ γλώσσα, σιαγόνα, χείλη) για την παραγωγή των φωνημάτων( δυσκολία στο /ρ/, στο /σ/)ή των φωνητικών συμπλεγμάτων (δυσκολία στο /ξ/, στο /ψ/). Η δυσκολία χαρακτηρίζεται από ήπια κατά την οποία ένα ή δύο φωνήματα δεν εκφέρονται σωστά ή δεν εκφέρονται καθόλου, έως σοβαρή κατά την οποία η πλειοψηφία των φωνημάτων εκφέρονται λανθασμένα με αποτέλεσμα ο λόγος του παιδιού να μην είναι κατανοητός.

Ο τραυλισμός επίσης ανήκει στην κατηγορία των διαταραχών ομιλίας. Στον τραυλισμό η φυσιολογική ροή του λόγου διακόπτεται από επαναλήψεις ή επιμηκύνσεις φθόγγων, συλλαβών ή λέξεων ή από απότομα σταματήματα και σιωπηρές περιόδους. Πρόκειται για μια διαταραχή που γίνεται έντονα αντιληπτή από τον ακροατή και συνήθως έχει σημαντικές ψυχοσυναισθηματικές επιπτώσεις στο παιδί ή στον έφηβο.

ΛΟΓΟΣ: είναι η ικανότητα της αναγνώρισης των λέξεων/εννοιών που ακούει ένα άτομο στο περιβάλλον του και η ικανότητα συνδυασμού των λέξεων αυτών για το σχηματισμό προτάσεων και τη σωστή χρησιμοποίηση τους. Βασίζεται στη σωστή λειτουργία και άρτια συντονισμένη συνεργασία των συστημάτων της αναπνοής, της φώνησης, της αντήχησης και της άρθρωσης. Παιδιά με προβλήματα λόγου μπορεί να παρουσιάσουν δυσκολίες στην έκφραση τους αλλά και στην κατανόηση της ομιλίας των άλλων. Έτσι, μπορεί να δυσκολεύονται, όχι μόνο να εκφραστούν αλλά καινά κατανοήσουν εντολές, ερωτήσεις, οδηγίες, κλπ. Η κατανόηση προηγείται της έκφρασης με αποτέλεσμα ένα παιδί που δεν κατανοεί λέξεις ή έννοιες θα αργήσει και να τις εκφράσει.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: είναι η ανταλλαγή πληροφοριών, ιδεών και συναισθημάτων μεταξύ των ανθρώπων. Απαιτεί τις ικανότητες της κατανόησης και της έκφρασης του προφορικού αλλά και του γραπτού λόγου. Η επικοινωνία έχει δύο βασικές μορφές, τη λεκτική και τη μη λεκτική. Λεκτική είναι κάθε προσπάθεια επικοινωνίας που κάνουμε χρησιμοποιώντας λεκτικά σύμβολα ( λέξεις και προτάσεις), ενώ η μη λεκτική είναι η επικοινωνία που γίνεται με το ύφος, τον τόνο, τη διάθεση, τις χειρονομίες και γενικά τη σωματική και συναισθηματική συμπεριφορά των ατόμων που επικοινωνούν (μη λεκτικά σύμβολα).

Παιδιά με προβλήματα στην επικοινωνία τους ανήκουν συνήθως σε σοβαρότερες κατηγορίες διαγνωστικά και η πρόγνωση τους τις περισσότερες φορές δεν είναι ενθαρρυντική. Ιδιαίτερα μάλιστα οι περιπτώσεις εκείνες στις οποίες παρατηρείται έλλειψη προσπάθειας ή αδιαφορία για επικοινωνία θεωρούνται από τις πιο δύσκολες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ αποτελούν τα παιδιά με αυτισμό, όπου το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η έλλειψη επικοινωνίας με τους άλλους αλλά και η απουσία ενδιαφέροντος για επικοινωνία.