Ξεκίνησαν οι εργασίες του τριήμερου Διεθνούς Συνεδρίου "ο Απόστολος Παύλος και ο Πολιτισμός"

Ξεκίνησαν στη Βέροια οι εργασίες του 20ου τριήμερου (26 - 28 Ιουνίου 2014) Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου, που διοργανώνεται στο πλαίσιο των Κ΄ Παυλείων, και φέτος έχει ως θέμα του: «Ο Απόστολος Παύλος και ο Πολιτισμός».
Την έναρξη εργασιών του Συνεδρίου κήρυξε φέτος ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, που τιμάει με την παρουσία του τις φετινές επετειακές εκδηλώσεις των Κ΄ Παυλείων,
Νωρίτερα χαιρετισμούς απηύθυναν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βελγίου κ. Αθηναγόρας, εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ο οποίος ανέγνωσε και το μήνυμα της ΑΘΠ του Οικουμενικού Πατριάρχου κκ Βαρθολομαίου, ο Αντιπεριφερειάρχης Ημαθίας κ. Κωνσταντίνος Καραπαναγιωτίσης, η Δήμαρχος Βέροιας κ. Χαρούλα Ουσουλτζόγλου, ο Κοσνήτωρ της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ κ. Μ. Τρίτος και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων, ο οποίος αφού εισήγαγε τους συνέδρους στο κλίμα του φετινού θέματος κάλεσε τον Μακαριώτατο να κηρύξει την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου.

Κήρυξη έναρξης από τον Μακαριώτατο
Ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος κηρύσσοντας την έναρξη εργασιών του Συνεδρίου τόνισε: «Ιδιαίτερη χαρά μας δίνει κάθε χρόνο η είδηση της συγκλήσεως των παυλείων και μείζονα ακόμη εφέτος που συμπληρώνονται 20 χρόνια από την ευλογητή καθιέρωση αυτού του πολύ σημαντικού ατήσιου θεσμού. Πρέπει να ευχαριστούμε τον «πρώτον μετά τον Ένα», όπως τον χαρακτηρίζει ο ιερός Χρυσόστομος, και να τιμούμε την σεπτή του μνήμη. Άπαντες έχουμε χρέος να προσφεύγουμε με πνεύμα μαθητείας προς τον λόγο και την μαρτυρία του Αγίου Αποστόλου των εθνών. Είναι ο διδάσκαλος των Βεροιέων, των Αθηναίων, των Ελλήνων, των Ευρωπαίων και όλων των εθνών ανά την οικουμένη.

Ο Παύος αγαπήθηκε σε όλον τον κόσμο και σε όλους τους καιρούς για την μεγάλη σοφία του. Έφερε το μήνυμα της αγάπης, η οποία δεν περιορίζεται μόνο στους πιστούς, αλλά απευθύνεται προς όους τους ανθρώπους. Έδωσε νέα ώθηση και πραγματοποίησε νέα μεγάλα άλματα στην πορεία της σκέψεως. Υπήρξε κορυφαίο πνευματικό ανάστημα, που αποτέλεσε πραγματικό ορόσημο του χριστιανισμού και των γραμμάτων με παγκόσμια ακτινοβολία. Έθεσε τα θεμέλια του Χριστιανισμού εν μέσω των εθνών και μας κληροδότησε έναν αδαπάνητο πνευματικό θησαυρό.

Ο λόγος του αποτελεί κληρονομιά όλου του κόσμου. Οι επιστολές του είναι από τα γνωστότερα κείμενα της παγκόσμιας γραμματείας. Υπήρξε ο πρωτοπόρος εκείνος που γεφύρωσε τον πρώιμο χριστιανισμό με τον ελληνικό κόσμο. Υπήρξε αυτός που κήρυξε με σοφία στην Αθήνα και τις μεγαλύτερες μητροπόλεις του αρχαίου κόσμου. Υπήρξε ο εκχριστιανιστής της Ευρώπης· ο εκλεκτός του Κυρίου· αυτός που προέβαλε το πρωτάκουστο κήρυγμα της συναδέλφωσης των λαών και της ισότητας των ανθρώπων. Υπήρξε εκείνος που έγραψε τα συγκλονιστικά λόγια «Η αγάπη όλα τα υπομένει, η αγά;πη ουδέποτε εκπίπτει».

Είναι ανάγκη να αναλογιστούμε το μεγαλείο αυτού του ταπεινού σκηνοποιού, που έγινε από τους σοφότερους ανθρώπους της εποχής του χωρίς να έχει ιδιοτελείς προσωπικές επιδιώξεις, χωρίς να κερδίσει μέσα από τη θαυμαστή του πορεία καμμία τιμή ου κόσμου τούτου, ούτε δόξα, ούτε σπουδαίες θέσεις - αντιθέτως υπέστη τρομερές κακουχίες, διώξεις και τέλικά το μαρτύριο. Στο πρόσωπό του συναντήθηκαν η κοσμική σοφία με την άνωθεν σοφία και τούτο είχε ως αποτέλεσμα να αναδειχθεί ένας αληθινά χαρισματικός άνθρωπος.
Αυτόν τον πνευματικό θησαυρό η Εκκλησία καλείται να τον διαφυλάττει και να τον καλλιεργεί μέσα ακριβώς από τέτοιες εκδηλώσεις και συνάξεις. Θα ήθελα να συγχαρώ τον αγαπητό αδελφό και συλλειτουργό εν Κυρίω, Σεβασμιώτατον Μητροπολίτη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμονα για την μέριμνα και την αφοσίωσή του στη διοργάνωση του επιστημονικού Συνεδρίου και των συναφ΄ψων εκδηλώσεων, Είμαι βέβαιος ότι πολύτιμες σκέψεις θα κατατεθούν και πάλι κατά τη διάρκειά τους. Εύχομαι την πλήρη ευόδωσή τους και, με την ευλογία και τη Χάρη του Θεού τα «Παύλεια» να εξακολουθήσουν να μας συντροφεύουν πνευματικώς και αδιαλείπτως επί πλείστα έτη.

Με τις σκέψεις αυτές κηρύσσω την έναρξη του φετινού επετειακού 20ου Διεθνούς Επιτημονικού Συνεδρίου».

Χαιρετισμός του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας κ. Παντελεήμονος

«Οὐ γάρ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν ἀλλά τήν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν» (Ἑβρ. 13.14)
Σαφής καί θαρραλέα ἡ ὁμολογία τοῦ ἀποστόλου Παύλου μέ τήν ὁποία σχεδόν κατακλείει τήν τελευταία του ἐπιστολή πρός τούς Ἑβραίους, κλείνοντας μέ αὐτήν ἕνα νοητό κύκλο πού ἄνοιξε, ὅταν ἐγκαταλείποντας τήν «ἀναστροφήν» αὐτοῦ «ἐν τῷ Ἰουδαϊσμῷ» (Γαλ. 1.13) ἐπέλεξε νά ἀκολουθήσει τήν κλήση τοῦ καλέσαντος αὐτόν «κλήσει ἁγίᾳ» (2 Τιμ. 1.9) στόν δρόμο πρός τήν Δαμασκό καί νά γίνει μαθητής καί ἀπόστολός του.

Ὁ ρωμαῖος πολίτης πού δέν διστάζει νά διεκδικήσει τά δικαιώματά του, ὅταν διώκεται χάριν τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ εὐαγγελίου του, καί καυχᾶται ὡς «οὐκ ἀσήμου πόλεως πολίτης» (Πράξ. 21.39), διαβεβαιοῖ τούς ὁμοεθνεῖς του ἀλλά καί ὅλους τούς εἰς Χριστόν πιστεύοντας ὅτι πατρίδα μας δέν εἶναι ἡ πόλις τῆς καταγωγῆς ἤ τῆς διαμονῆς μας ἀλλά ἡ μέλλουσα καί οὐράνια πόλις, «ἧς τεχνίτης καί δημιουργός ὁ Θεός» (Ἑβρ. 11.10).

Αὐτές τίς δύο πόλεις προσπαθεῖ νά συνδέσει ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστολος μεταποιῶντας μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί τό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου τούς ἀνθρώπους ἀπό πολίτες τῆς γῆς σέ μελλοντικούς οὐρανοπολίτες, σέ «συμπολίτες τῶν ἁγίων καί οἰκείους τοῦ Θεοῦ» (Ἐφεσ. 2.19), συμβάλλοντας καταλυτικά στόν πολιτισμό, ὡς τήν ἔκφραση τῶν ἐπιτευγμάτων τοῦ ἀνθρώπου ὡς συνόλου καί δίδοντάς του μία ἄλλη διάσταση, πνευματική καί οὐράνια.

Διότι ἐφόσον πολιτισμός θεωρεῖται τό σύνολο τῶν ἐπιτευγμάτων τοῦ ἀνθρώπου ὄχι ὡς μονάδα, παρότι οἱ ἐπιτυχίες τῶν ἐπιμέρους προσώπων συνεισφέρουν ἀσφαλῶς στή διαμόρφωση τοῦ πολιτισμοῦ, ἀλλ᾽ ὡς ὁμάδα καί ὡς κοινωνία, ἀντιλαμβάνεται εὔκολα κανείς πόσο  καθοριστική εἶναι ἡ συμβολή τοῦ ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν στόν πολιτισμό μέσω τῆς συγκεκριμενοποιήσεως ὁρισμένων θεμελιωδῶν ἀρχῶν τῆς διδασκαλίας τοῦ Εὐαγγελίου.

Ἔτσι ἡ εὐαγγελική θεώρηση τῆς σχέσεως τῶν ἀνθρώπων μέ τόν Θεό ὡς σχέση τέκνων πρός πατέρα καί πατρός πρός τέκνα ἐξειδικεύεται ἀπό τόν πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο καί διασαφηνίζεται ὡς σχέση ἰσότητος μεταξύ τῶν δύο φύλων, μεταξύ τῶν ἀνθρώπων διαφορετικῆς καταγωγῆς καί ἐθνικότητος, ἀλλά καί μεταξύ τῶν ἀνθρώπων διαφορετικῆς κοινωνικῆς θέσεως. Ἡ διακήρυξη του «οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος ἤ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδέ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θῆλυ, πάντες γάρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Γαλ. 3.28) ἀποτελεῖ τό θεμέλιο κάθε πολιτισμένης κοινωνίας ἀλλά καί τή βάση ἐπάνω στήν ὁποία στηρίζεται ὁ πολιτισμός. Διότι ὁ πολιτισμός προϋποθέτει ἀνθρώπους ἐλευθέρους καί ἀνθρώπους σεβόμενους ὁ ἕνας τόν ἄλλο. Χωρίς τήν ἐλευθερία, τήν πνευματική ἐλευθερία, ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά δημιουργήσει ἔργα ὑψηλά καί μεγάλα, ὅπως ἀποδεικνύει ἡ ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος.

Τό δεύτερο στοιχεῖο τῆς εὐαγγελικῆς διδασκαλίας τό ὁποῖο ἐξειδικεύει ὁ ἀπόστολος Παῦλος εἶναι αὐτό τῆς μακροθυμίας τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο.

Ἄν ὁ Θεός μακροθυμεῖ ἔναντι τοῦ πλάσματός του, ὁ ἄνθρωπος ὀφείλει νά ἀνέχεται τόν συνάνθρωπό του, ὀφείλει νά ἀνέχεται «ἡδέως καί τῶν ἀφρόνων» (2 Κορ. 11.19), νά ἀνέχεται καί αὐτούς πού πρεσβεύουν διαφορετικές πίστεις καί νά συνομιλεῖ μαζί τους, ὅπως τό ἔπραξε καί ὁ ἴδιος στήν Ἀθήνα, ἀπευθυνόμενος στούς «κατά πάντα δεισιδαιμονεστέρους» λάτρεις τῶν ποικίλων θεῶν πολίτες της. Ἐπί τῆς ἐν ἀγάπῃ ἀνοχῆς ὅλων τῶν ἀνθρώπων, τήν ὁποία συστήνει ἐπανειλημμένως ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Ἐφεσ. 4.2 «ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν ἀγάπῃ», Κολ. 3.13 «ἀνεχόμενοι ἀλλήλων») μπορεῖ μόνο νά θεμελιωθεῖ ἡ ἁρμονική συνεργασία μεταξύ τῶν ἀνθρώπων, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ προϋπόθεση γιά τή δημιουργία ἔργων πολιτισμοῦ.

Τό τρίτο στοιχεῖο εἶναι ἡ ἐντολή τῆς ἀγάπης πρός τόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο. Ὁ οὐρανοβάμων ἀπόστολος δέν ἀναδεικνύει ἁπλῶς τή σπουδαιότητα καί τήν ἀναγκαιότητά της μέ τόν ὑπέροχο ὕμνο τῆς ἀγάπης, ἀλλά καί προσδιορίζει τήν μέν ἀγάπη πρός τόν Θεό ὡς ἀπόλυτη ταύτιση τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Χριστό ὁμολογῶντας γιά τόν ἑαυτό του «ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δέ ἐν ἐμοί Χριστός» (Γαλ. 2.20), τήν δέ ἀγάπη πρός τόν ἄνθρωπο ὡς τήν ἀπόλυτη ἔξοδο ἀπό τήν ἐγωιστική ἰδιοτέλεια, παροτρύνοντας τούς ἀκροατές του «μηδείς τό ἑαυτοῦ ζητείτω ἀλλά τό τοῦ ἑτέρου» (1 Κορ. 10.24) καί δηλώνοντας ὅτι ὁ ἴδιος δέν ζητᾶ τό «ἑαυτοῦ σύμφορον ἀλλά τό τῶν πολλῶν» (1 Κορ. 10.33), ἐπιδίωξη ἡ ὁποία καταλήγει στή θυσιαστική προσφορά τοῦ ἑαυτοῦ μας γιά τή σωτηρία τοῦ ἀδελφοῦ μας.

Αὐτό ἀκριβῶς ἐκφράζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέγοντας «τίς ἀσθενεῖ καί οὐκ ἀσθενῶ; τίς σκανδαλίζεται καί οὐκ ἐγώ πυροῦμαι;» (2 Κορ. 11. 29) ἀλλά καί νά γίνει ὁ ἴδιος ἀνάθεμα προκειμένου νά σωθοῦν οἱ ἀδελφοί του: «ηὐχόμην ἀνάθεμα εἶναι αὐτός ἐγώ ἀπό τοῦ Χριστοῦ ὑπέρ τῶν ἀδελφῶν μου» (Ρωμ. 9.3).

Ἡ ὑπέρβαση τῆς ἀγάπης τήν ὁποία ὑποδεικνύει ὁ μέγας ἀπόστολος ὡς τρόπο ζωῆς καί συμπορεύσεως τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν συνάνθρωπό του ἀποτελεῖ χωρίς ἀμφιβολία πηγή ἐμπνεύσεως γιά τόν πολιτισμό. Ὄχι μόνο γιατί δέν ὑπάρχει ἀνώτερος πολιτισμός ἀπό αὐτόν μιᾶς κοινωνίας ἀλληγγεύης καί προσφορᾶς τοῦ ἑνός μέλους της πρός τό ἄλλο, ἀλλά καί διότι δέν ὑπάρχει ὑψηλότερο κίνητρο ἀπό αὐτό τῆς ἀγάπης, τό ὁποῖο μεταμορφώνει καί τόν πιό ταπεινό καί εὐτελῆ ἄνθρωπο σέ ἕναν ἀσυναγώνιστο τεχνίτη ἔργων ἀληθινοῦ πολιτισμοῦ.
Γιατί πολιτισμός, ὅπως εἴπαμε, δέν εἶναι τά ἐπιτεύγματα τῶν μεμονωμένων ἀνθρώπων ἀλλά τό οἰκοδόμημα τῆς συνολικῆς καί κοινῆς προσπαθείας τῶν ἀνθρώπων πού γίνεται ἐφικτή μόνο μέ τόν σεβασμό στό ἀνθρώπινο πρόσωπο, τήν ἀνεκτικότητα ἔναντι τῆς ἰδιοπροσωπίας τοῦ ἄλλου καί τήν ἀλληλοπεριχώρηση τῆς ἀγάπης.

Καί αὐτά τά τρία βασικά καί θεμελιώδη στοιχεῖα τά ὁποῖα δέν συμβάλλουν ἁπλῶς στήν πρόοδο τοῦ πολιτισμοῦ μας, ἀλλά συμβάλλουν στή δημιουργία ἑνός πολιτισμοῦ μέ ἐπίκεντρο τόν ἄνθρωπο πού δέν ἐνδιαφέρεται μόνο γιά τό σήμερα ἀγνοῶντας τό χθές καί τό αὔριο, ἀγνοῶντας τή «μέλλουσα» καί μένουσα πόλη, γιά τήν ὁποία τόν δημιούργησε ὁ Θεός καί τῆς ὁποίας ἀπείκασμα ὀφείλει νά εἶναι ὁ κόσμος μέσα στόν ὁποῖο ζοῦμε, τά ὀφείλουμε στό κήρυγμα καί τή διδασκαλία τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου Παύλου, πού τιμοῦμε καί φέτος μέ αὐτό τό συνέδριο καί μέ ὅλες τίς ἐκδηλώσεις τῶν Κ´ Παυλείων πού προηγήθηκαν καί ἕπονται μέχρι τόν Διορθόδοξο ἑσπερινό στό Βῆμα του κατά τήν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς του.

Τά ὀφείλουμε στόν μεγάλο Ἀπόστολο πού ὡς καλός παιδαγωγός καί στοργικός πνευματικός πατέρας δέν ἔπαυσε ποτέ νά μᾶς διδάσκει καί νά μᾶς καθοδηγεῖ μέ ποικίλους τρόπους ἀλλά καί μέ τά συνέδρια πού μᾶς ἀξίωσε νά ὀργανώνουμε εἴκοσι χρόνια τώρα πρός τιμήν του, διδάσκοντάς μας τί εἶναι πραγματικά πολιτισμός.

Κατακλείοντας τόν σύντομο αὐτόν χαιρετισμό θά ἤθελα νά καλωσορίσω μέ πολλή τιμή καί σεβασμό τόν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερώνυμο, καί νά τόν εὐχαριστήσω θερμότατα γιατί παρά τό ἐξαιρετικά βεβαρυμένο πρόγραμμά του αὐτῶν τῶν ἡμερῶν, τιμᾶ τά Κ´ Παύλεια καί τό Συνέδριο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας μέ τήν πα ρουσία του.

Εὐχαριστῶ καί καλωσορίζω τούς Σεβασμιωτάτους ἐκπροσώπους τῶν πρεσβυγενῶν καί νεωτέρων Πατριαρχείων καί τῶν αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν οἱ ὁποῖοι μεταφέρουν τίς εὐχές καί τήν εὐλογία τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου καί τῶν Μακαριωτάτων Πατριαρχῶν καί Ἀρχιεπισκόπων πρός τό Συνέδριό μας, καί νά τούς εὐχαριστήσω θερμά γιά τήν παρουσία τους καί τή συμμετοχή τους στό Συνέδριό μας.

Καλωσορίζω ἐπίσης καί εὐχαριστῶ τούς τίς πολιτικές καί στρατιωτικές ἀρχές τῆς πόλεως καί τοῦ Νομοῦ μας, τούς ἐκπροσώπους τῆς τοπικῆς καί περιφερειακῆς αὐτοδιοικήσεως, τόν εὐαγῆ κλῆρο καί τόν φιλόθεο λαό τῆς ἐπαρχίας μας καί ὅλους τούς ἀγαπητούς παρόντες, πού ἐκφράζουν μέ τή συμμετοχή τους τήν ἀγάπη καί τήν τιμή τους στόν ἀπόστολο τῶν Ἐθνῶν καί ἱδρυτή τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας, ἀπόστολο Παῦλο.

Θερμές εὐχαριστίες ἀνήκουν στά μέλη τῆς Ἐπιστημονικῆς καί Ὀργανωτικῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Συνεδρίου, καί ὅλους τούς διαπρεπεῖς εἰσηγητές, ἀρχιερεῖς, κληρικούς καί πανεπιστημιακούς καθηγητές, οἱ ὁποῖοι συμμετέχουν καί φέτος στό Συνέδριό μας, τιμῶντας τόν μεγάλο ἀπόστολο, πρός τόν ὁποῖο καί ἐκφράζω τήν εὐγνωμοσύνη μας, γιατί μᾶς ἀξίωσε νά συμπληρώσουμε αὐτόν τόν κύκλο τῶν εἴκοσι ἐτῶν «Παυλείων» καί νά τοῦ τόν προσφέρουμε «εἰς ἀγάπης ἀντέκτισιν».

Παρακαλῶ θερμά τόν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος νά λάβει τόν λόγο καί νά κηρύξει τήν ἔναρξη τῶν ἐργασιῶν τοῦ Κ´ Συνεδρίου μας πρός τιμήν τοῦ ἁγίου ἐνδόξου ἀποστόλου Παύλου, τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς Ἐκκλησίας μας.

«Ο Απόστολος Παύλος, τα Παύλεια και ο Πολιτισμός»

Στην πρώτη πανηγυρική συνεδρία κατά την οποία προήδρευσε ο Κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ κ. Μιχαήλ Τρίτος και την εναρκτήρια εισήγηση έκανε ο ομ. Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ κ. Ιωάννης Καραβιδόπουλος με θέμα «Ο Απόστολος Παύλος, τα Παύλεια και ο Πολιτισμός». Ο ομιλητής αφού διευκρίνησε τον όρο «πολιτισμός» αναφέρθηκε στη δημιουργική όσμωση χριστιανισμού και πολιτισμού της εποχής του Αποστόλου Παύλου, τόνισε ότι ο χριστιανισμός μορφοποίησε το Δυτικό πολιτισμό, ενώ νωρίτερα αφομοίωσε τα αγαθά του ελληνικού πολιτισμού.

Τέλος, ο ομιλητής αναφέρθηκε στη συνεισφορά των Παυλείων στον παγκόσμιο πολιτισμό.

Παρουσίαση τιμητικού τόμου

Μετά την ολοκλήρωση του πρώτου μέρους έγινε η παρουσίαση του επετειακού τόμου «Παύλεια» από τον σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κίτρους κ. Γεώργιο και τον Καθηγητή κ. Χαράλαμπο Ατματζίδη, ενώ μίλησε και ο επιμελητής της έκδοσης Ευστάθιος Λιανός - Λιάντης.
Ο τόμος εξεδώθη με την ευκαιρία συμπληρώσεως 20 χρόνων Παυλείων και περιλαμβάνει μηνύματα προκαθημένων και προτότυπες επιστημονικές μελέτες στις 600 σελίδες του.

Τιμητικές διακρίσεις

Στο τέλος της πρώτης συνεδρίας ο σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων τίμησε τον Μακαριώτατο με το παράσημο των Παυλείων, που κυκλοφόρησε για την επέτειο των 20 χρόνων, ενώ στη συνέχεια ο Μακαριώτατος επέδωσε το μετάλιο στον σεβ. Μητροπολιτη Κίτρους κ. Γεώργιο, για την πολύχρονη συνεισφορά του στα Παύλεια, καθώς και στα μέλη της επιστημονικής επιτροπής των Παυλείων.