Γιάννης Καμπούρης: Ένας οφειλόμενος απολογισμός

Γράφει ο Γιάννης Καμπούρης

Στη 1 Σεπτέμβρη έκλεισε και ο δικός μου εργασιακός κύκλος, μετά από σαράντα χρόνια. Επιτρέψτε μου λοιπόν να προσπαθήσω να χωρέσω όσα συνέβησαν σε αυτόν και αφορούν τόσο εμένα όσο και την πόλη μας, στο κείμενο που ακολουθεί.  

Από τον κύκλο αυτό θα σταθώ στην 1 Ιουλίου του 1989, τη μέρα που άρχισε και επίσημα η "περιπέτεια" μου στον χώρο του πολιτισμού. Η "περιπέτεια" αυτή ήταν συνέπεια μιας προσωπικής απόφασης να μείνω στην πόλη μου και να προσπαθήσω όσα μέχρι τότε είχα "μάθει" και είχαν αποτυπωθεί μέσα μου, να τα δω να εφαρμόζονται στην πράξη στον τόπο μου, εκτιμώντας ότι θα είχαν θετικό αποτέλεσμα στον πολιτισμό. Αυτές οι γνώσεις και οι σχετικές αντιλήψεις διαμορφώθηκαν σε μεγάλο βαθμό από την προηγούμενη εμπλοκή που είχα στις διαδικασίες της ΕΕΤΑΑ (Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης & Αυτοδιοίκησης), είτε ως επιμορφούμενος, είτε ως επιμορφωτής. Μέσα από εκείνες τις διαδικασίες διαμόρφωσα μια νέα αντίληψη, για μια νέα δομή για το χώρο του πολιτισμού.

Έτσι λοιπόν ως απόρροια όλων αυτών συστάθηκε και πρωτολειτούργησε τότε η ΔΕΤΟΠΟΚΑ, η σημερινή ΚΕΠΑ. Η λειτουργία της σηματοδοτούσε το πέρασμα σε μια άλλη δομή και λειτουργία, με βασικό χαρακτηριστικό της την επαγγελματική λειτουργία του χώρου και όχι μόνο. Εισήγαγε αντιλήψεις και λειτουργίες που μοιραία ερχόταν σε σύγκρουση με τα τότε ισχύοντα και κυρίως με την αντίληψη που ήθελε να κρατά τον πολιτισμό σε ένα ερασιτεχνικό επίπεδο, μια σύγκρουση που υποβόσκει ακόμα και σήμερα.

Παράλληλα, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, υποβαλλόταν πρόταση για χρηματοδότηση από τον τότε αναπτυξιακό νόμο (1262/82) υποδομών για πολιτιστικές δράσεις. Περιλάμβανε την ανακατασκευή της Στέγης, την ολοκλήρωση του θεάτρου άλσους, την ανακατασκευή του παραδοσιακού κτιρίου - πρώην ιδιοκτησία Τσαρτάνη - και την μετατροπή του κτιρίου Ρακτιβάν σε δημαρχείο. Ακόμα προέβλεπε την οργάνωση και λειτουργία μιας δομής ικανής να διαχειριστεί όλο αυτό το πρόγραμμα και ταυτόχρονα να λειτουργήσει ως αφετηρία για την περαιτέρω ανάπτυξη του πολιτισμού (εκπαίδευση, εκδηλώσεις, δράσεις, κλπ).

Εδώ πρέπει να αναγνωρίσω την εμπιστοσύνη που μου έδειξε ο τότε δήμαρχος Α. Βλαζάκης γιατί αν δεν υιοθετούσε την πρόταση αυτή, τίποτα δεν θα είχε συμβεί, τίποτα από όσα σήμερα βλέπουμε δεν θα υπήρχε και αυτή έμελλε να είναι μόνο η αρχή. Η συνέχεια ήρθε μέσα στα επόμενα χρόνια με την πρόταση για την κατασκευή του Χώρου Τεχνών, πρόταση που υιοθέτησε και πάλι ο Α. Βλαζάκης αλλά και ο τότε πρόεδρος της ΔΕΤΟΠΟΚΑ Μ. Ποτουρίδης.

Δε σημαίνει βέβαια ότι τότε όλα κύλησαν σε ένα ιδεατό περιβάλλον. Η πρώτη μεγάλη ρήξη ήρθε με την αμφισβήτηση από ορισμένους του έργου κατασκευής του Χώρου Τεχνών και σε συνέχεια η παραπομπή μου στη δικαιοσύνη.  Αιτία η καταγγελία αρχιτέκτονα της πόλης ότι δεν τηρήθηκαν οι νόμιμες διαδικασίες για την ανάθεση της προμελέτης. Τέλος καλό όλα καλά το έργο προχώρησε και σήμερα δεν μπορούμε να φανταστούμε τη Βέροια χωρίς αυτό.

Εδώ οφείλω μια αναφορά στο Γιώργο Θωμά, τότε Γενικό Γραμματέα του ΥΠΠΟ. Είναι η στιγμή που μου εμπιστεύτηκε την πρόθεση του υπουργείου για την προκήρυξη ενός προγράμματος για τον πολιτισμό, που θα περιλαμβάνει και τη δημιουργία υποδομών. Η πληροφορία αυτή βοήθησε να ξεκινήσουμε και να ολοκληρώσουμε έγκαιρα το σχετικό φάκελο πρόταση. Το έργο στη συνέχεια υιοθέτησε και ο νέος δήμαρχος Γ. Χασιώτης που έτρεξε αποτελεσματικά τις διαδικασίες υλοποίησής του. Και για να εκτιμήσουμε την αξία αυτής της αποτελεσματικότητας, ας σημειωθεί ότι και άλλα έργα, άλλων πόλεων μπήκαν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα αλλά δεν ολοκληρώθηκαν.

Βέβαια η διασφάλιση του αναγκαίου χώρου (πρώην ΠΙΚΠΑ) ήταν μια παράλληλη "περιπέτεια" και χρωστάμε πολλά στην τότε διοίκηση του Ιδρύματος Μελά, ο πρόεδρος του οποίου συνήνεσε στην παραχώρησή του. Άνθρωπος με ανοικτό μυαλό που ήδη από την πρώτη συνάντησή μας, φάνηκε ότι κατανοεί τη σπουδαιότητα του έργου και θα διευκόλυνε με κάθε τρόπο την υλοποίησή του, όπως και έγινε.  

Δεν μπορώ να μη σημειώσω και την παράλληλη ενασχόληση μας με την κοινωνική πολιτική, αφού ήμασταν από τους πρώτους που μπήκαμε στη λογική των ευρωπαϊκών προγραμμάτων για τη στήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων. Εμπλοκή που δεν περιορίστηκε στην απλή διαχείριση "έτοιμων" προγραμμάτων αλλά και στη ενεργή συμμετοχή μας στη διαμόρφωσή τους. Και δεν ήταν μόνο τα γνωστά όπως το "βοήθεια στο σπίτι", ή το "ΚΗΦΗ". Ήταν και προγράμματα που αφορούσαν και άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες όπως οι νέοι, οι γυναίκες κλπ. Εδώ να σημειώσω και τον τότε αγώνα μας να μην μπουν ως δυνητικοί "συνδικαιούχοι" των προγραμμάτων αυτών και ιδιωτικές δομές, γιατί πίστευα και πιστεύω ότι η κοινωνική πολιτική είναι αποκλειστική ευθύνη και αρμοδιότητα της πολιτείας.

Οι πρωτοβουλίες μας όμως δεν σταμάτησαν εδώ. Αντισταθήκαμε σε πανελλαδικό επίπεδο με μπροστάρη τη Βέροια, στην προσπάθεια άλωσης της καλλιτεχνικής παιδείας από τα ιδιωτικά συμφέροντα. Όμως αν και εκείνος ο αγώνας πέτυχε, δεν τα καταφέραμε να αποκτήσει η μουσική παιδεία ένα σαφώς διαβαθμισμένο επίπεδο σπουδών. Έτσι έμεινε ανοικτή μια "κερκόπορτα" και πιθανόν να επανέλθει κάποια στιγμή από την πίσω πόρτα και πάλι το ζήτημα.

Στα 30 χρόνια που βρισκόμουν στη θέση του διευθυντή πραγματοποιήσαμε εισροές από κάθε είδους προγράμματα ευρωπαϊκά και εθνικά, που ξεπερνούν τα 15 εκατ. ευρώ με σημερινές τιμές. Αυτό το γεγονός θεωρώ ότι από μόνο του δικαιώνει την επιλογή για το νέο τρόπο λειτουργίας των πολιτιστικών δρώμενων στην πόλη μας, μια επιλογή που πρέπει να διαφυλαχθεί ως κόρη οφθαλμού και στη συνέχεια. Εδώ ας μου επιτραπεί να συμπληρώσω ότι η εμπλοκή μου στον τομέα αυτό επεκτάθηκε και σε πολλά προγράμματα τόσο του δήμου, όσο και άλλων δημοτικών επιχειρήσεων αλλά και στη σύνταξη σειράς μελετών και σχεδίων.

Στον καθαρά χώρο του πολιτισμού, αναλάβαμε πρωτοβουλίες και κάποιες από αυτές ταυτίστηκαν ήδη με την καθημερινότητά μας. Να σημειώσω την κορωνίδα όλων την Εύηχη Πόλη, το διεθνές φεστιβάλ κιθάρας, το διεθνές φεστιβάλ κουκλοθεάτρου, τη θεατρική εβδομάδα, την πανελλήνια συνάντηση χορού, τα μεμονωμένα πολιτιστικά γεγονότα και τόσα άλλα.

Και βέβαια να μην ξεχνάμε την περιπέτεια διαδοχικών συγχωνεύσεων των πρώην δημοτικών επιχειρήσεων τόσο του δήμου μας όσο και των επιχειρήσεων των άλλων δήμων με τους οποίους συνενωθήκαμε. Διαδικασίες οι οποίες σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν με επιτυχία και κανείς εργαζόμενος δε βρέθηκε στο αέρα και δεν έχασε κάποιο από τα δικαιώματά του. Η ειρωνεία είναι ότι ο μοναδικός άνθρωπος που ταλαιπωρήθηκε από αυτή την ιστορία ήμουν εγώ. Η τότε επίτροπος με μια ακατανόητη και νομικά έωλη απόφασή της - και επιτρέψτε μου εμπαθή - ουσιαστικά εισηγούνταν την απόλυσή μου (!!!). Βέβαια μετά από κοντά ενάμιση χρόνο ταλαιπωρίας, κεντρικό κλιμάκιο του ελεγκτικού με δικαίωσε. Όμως ακόμα αναρωτιέμαι για τα κίνητρα εκείνης της απόφασής της, αν και υποψιάζομαι το "παρασκήνιο".

Να μην επαναπαυόμαστε όμως σε αυτά που ήδη γνωρίζουμε και χαιρόμαστε, αλλά να θυμηθούμε και αυτά που με δική μας ευθύνη χάσαμε. Χάσαμε την πανελλήνια συνάντηση των ΔΗΠΕΘΕ όταν ο τότε δήμαρχος κ. Σκουμπόπουλος, δεν την πίστεψε με αποτέλεσμα η Βέροια να στερηθεί έναν σημαντικό πανελλαδικό θεσμό, που στη συνέχεια "υπέκλεψε" ο δήμος Συκεών.

Αλλά αυτό δεν ήταν η πιο σημαντική απώλειά μας. Χάσαμε τη μοναδική ευκαιρία να ιδρυθεί στη Βέροια μια αποκεντρωμένη υπηρεσία του ΥΠΠΟ που θα είχε ως αναφορά την περιφερειακή πολιτιστική ζωή, με τη μορφή ενός δικτύου. Αυτό ήταν "φυσική" απόρροια της ένταξής μας και του θεματικού αντικειμένου που είχαμε στο πλαίσιο του Εθνικού Πολιτιστικού Δικτύου Πόλεων (ΕΠΔΠ) και ανάλογης υπόσχεσης του τότε υπουργού Πολιτισμού Ε. Βενιζέλου. Δεν προχώρησε, γιατί δεν έτυχε της υποστήριξης που της έπρεπε από εμάς. Και πάντα λέω από εμάς γιατί ανεξάρτητα από το ποιος είχε τον τελικό λόγο η προσωπική μου ευθύνη υπάρχει, από τη στιγμή που δεν κατάφερα να πείσω για την σημασία της. Και όχι μόνο αυτό, αν και την εποχή εκείνη μας δόθηκαν σημαντικά ποσά από το ΥΠΠΟ, δεν καταφέραμε τελικά να στήσουμε κανένα θεσμό. Πελαγοδρομούσαμε μεταξύ διάφορων θεματικών αντικειμένων που θα μπορούσαν να αποτελέσουν το αντικείμενο μας στο πλαίσιο του ΕΠΔΠ - ακόμα δεν κατάλαβα το γιατί από τη στιγμή που είχαμε θεματικό αντικείμενο - και τελικά δεν καταφέραμε τίποτα.

Να επισημάνω στο σημείο αυτό, ότι εδώ και χρόνια το ΥΠΠΟ δε γνωρίζει και μάλλον δε θέλει να γνωρίζει τίποτα για το τι συμβαίνει με την πολιτιστική ζωή στην περιφέρεια. Και δεν είναι που δεν τους ενδιαφέρει, αλλά και από πάνω δεν την διευκολύνουν αν και το βάρος της ανήκει αποκλειστικά στην τοπική αυτοδιοίκηση και αυτό είναι μια διαχρονική πραγματικότητα. Και δε μετανιώνω καθόλου για την τοποθέτηση μου σε πανελλαδική συνάντηση απέναντι στις βερμπαλιστικές και θνησιγενείς θέσεις - αντιλήψεις της πρώην υπουργού πολιτισμού κα. Κονιόρδου, για το θέμα ενός πανελλαδικού δικτύου με αναφορά στην περιφέρεια και την σκαιά αντιμετώπιση που έτυχα από μέρους της ως αποτέλεσμα της τοποθέτησής μου. Και αισθάνομαι θλίψη γιατί δικαιώθηκα από τη στιγμή που τελικά τίποτα δεν έγινε και δε βλέπω να γίνεται τίποτα και στο μέλλον. Αν τους ενδιέφερε η περιφέρεια, απλά ας μας ρωτούσαν που πονάμε και ας μας έλυναν κάποια από τα προβλήματά μας, αντί να μας φορτώνουν διαρκώς με πρόσθετα, κάθε είδους βάρη. Τελικά είμαστε καταδικασμένοι να κυνηγάμε εσαεί ανεμόμυλους !

Στην ενότητα των χαμένων ευκαιριών θα προσθέσω και το θέατρο στον προμηθέα όπου συντάξαμε δύο ικανοποιητικές προμελέτες, αλλά κανείς δεν θέλησε να τις υιοθετήσει και να τις προχωρήσει.

Αν και πολλές οι "χαμένες" δυνατότητες και συνειδητά τις ονομάζω δυνατότητες γιατί μπορούσαμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις τους και ας μην το πίστευαν κάποιοι, θα σταθώ σε μια ακόμα. Στη μεταφορά στη Βέροια του οργανισμού "'Όπερα Θεσσαλονίκης". Δύο ήταν οι λόγοι που έκαναν εφικτή μια τέτοια προοπτική. Η εμπλοκή μας στο ανέβασμα της όπερας "Traviata" που έδειξε ότι είχαμε τις σχετικές δυνατότητες και στη συνέχεια η αναστολή της λειτουργίας του οργανισμού "'Όπερα Θεσσαλονίκης" λόγω οικονομικών ατασθαλιών (;). Αυτοί οι παράγοντες δημιούργησαν μια μοναδική ευνοϊκή συγκυρία, που θα μπορούσε να την εκμεταλλευτούμε και να τελεσφορήσει αν την πιστεύαμε και την παλεύαμε. Δε μπαίνω εδώ σε λεπτομέρειες αλλά επισημαίνω ότι συγκροτήσαμε σχετικό φάκελο που πολύ χλιαρά προωθήθηκε στο ΥΠΠΟ.  

Απορώ ακόμα γιατί το λαογραφικό μας μουσείο, το λαογραφικό μουσείο της πόλης - το τονίζω αυτό - είναι κλειστό. Και δεν μιλώ για ένα κατ' όνομα μουσείο, αλλά για ένα πραγματικό μουσείο, πράγμα που δεν μπορεί να διασφαλίσει ένας απλός σύλλογος. Όλη η σχετική επιστημονική δουλειά που έγινε με τη συνεργασία της κ. Ν. Σκουτέρη παραμένει στα αζήτητα. Και δεν είναι αυτό που πονάει περισσότερο. Είναι που το έργο πριν χρόνια εντάχθηκε σε πρόγραμμα από το δήμο και τις υπηρεσίες του χωρίς να ρωτηθούμε, με βάση σχετική μελέτη που είχαμε συντάξει, με αποτέλεσμα να μας παραδοθεί ημιτελές και αδύνατον να λειτουργήσει ως μουσείο.

Είναι και το Κέντρο Τοπικής Ιστορίας και Πολιτισμού, τμήμα της ΚΕΠΑ που υπολειτουργεί γιατί δεν μπορεί να απασχολήσει κάποιον επιστημονικό συνεργάτη, ελέω ελεγκτικού. Το μόνιμο ρεφρέν είναι να τα κάνετε με το υπάρχον προσωπικό. Ωραία, να αναλάβει δηλαδή το έργο ενός ιστορικού ένας πτυχιούχος μαθηματικών, να το αναλάβω εγώ δηλαδή !!!. Και πως να μην απορεί κάποιος αποδεχόμενος αυτή τη λογική, που τα πανεπιστήμια μας έχουν τόσες σχολές, με τόσες ειδικότητες, μεταπτυχιακά και διδακτορικά, τι τις χρειαζόμαστε στα αλήθεια ; Η ύπαρξη μιας σχολής θα αρκούσε για όλες τις ανάγκες μας ως κοινωνία !!!. Να προσλάβετε μόνιμο προσωπικό η άλλη απάντηση, ναι αλλά πως να γίνει αυτό, όταν μας το απαγορεύουν. Συζήτηση νηπιαγωγείου κοντολογίς και ας μην με παρεξηγήσουν τα νήπια, ίσως τελικά με αυτά να μπορούσαμε να συνεννοηθούμε καλύτερα. Κοντολογίς σπουδάζουμε τα παιδιά μας, κάνουν μεταπτυχιακά και διδακτορικά και μετά τους στέλνουμε γκαρσόνια για να βγάλουν ένα μεροκάματο ή στο εξωτερικό, ενώ υπάρχουν τεράστια κενά που απαιτούν την παρουσία τους.

Προχωρήσαμε και προχωρά - όσο είναι εφικτό - η δουλειά πάνω στα αρχεία και τις συλλογές που έχουμε στην κυριότητά μας (αρχείο Μουτσιόπουλου, Τσολάκη, ιστορικό αρχείο κλπ). Είναι που η διαχείριση τόσο σημαντικών αρχείων απαιτεί την απασχόληση ανάλογου επιστημονικού προσωπικού, αλλά όπως είδατε μάλλον αυτό είναι χλωμό με όσα είπαμε πριν. Και τι το διαφορετικό όμως θα μπορούσε να γίνει όταν μετρημένοι στα δάκτυλα του ενός χεριού έχουν κατανοήσει την αξία τους.

Και πάλι καλά εμείς, έστω και με τα όποια προβλήματα κάτι γίνεται. Ειδικά όμως σε αυτούς που όψιμα ανακάλυψαν τη σημασία του αρχείου του  αείμνηστου καθηγητή Ν. Μουτσιόπουλου, να θυμίσω ότι η τότε αρχιτεκτονική σχολή Θεσσαλονίκης ήθελε να το στείλει - να το πω κομψά - στα αζήτητα, αμέσως με τη συνταξιοδότηση του. Να τους πω λοιπόν σήμερα κάτι που το κρατούσα μέσα μου τόσα χρόνια, ντροπή !

Όσο για το Μουσείο Εκπαίδευσης Χρίστος Τσολάκης ελπίζω κάποια στιγμή να βρει το χώρο του και να γίνει αυτό που του αξίζει.

Και με τον κίνδυνο να φανώ εμμονικός, δε μπορώ να μη σταθώ και στο ΔΗΠΕΘΕ και να αναρωτηθώ για μια ακόμα. Γιατί δεν προχωρά η ενοποίηση με τη ΚΕΠΑ, τόσο δύσκολο είναι να γίνει κατανοητό ότι η Βέροια δεν έχει την πολυτέλεια να συντηρεί δύο σοβαρούς πολιτιστικούς οργανισμούς ; Θα με ρωτήσετε γιατί πάλι αυτή η συζήτηση, είναι τόσο σοβαρό το θέμα αυτό ; Ναι είναι για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ο συντονισμός στη δράση των δύο φορέων που πολλές φορές αλληλοκαλύπτονται, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται περιττές προστριβές. Ο δεύτερος είναι οικονομικός. Σε μια εποχή που λείπουν πιστώσεις δε μπορώ να καταλάβω γιατί να πρέπει να φορτωνόμαστε άσκοπες λειτουργικές δαπάνες και παράλληλα να μην γίνεται πιο καλή αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Επιτέλους ας πρυτανεύσει ο ορθολογισμός !

Σε όσους κοιτούν με μισό μάτι αυτή την πρόταση απλά τους παραπέμπω την Καλαμάτα που το εφάρμοσε εδώ και χρόνια και μάλιστα στο σύνολο των πολιτιστικών δημοτικών επιχειρήσεων της, με πολύ θετικά αποτελέσματα. Η ενοποίηση θα δώσει μια νέα δυναμική στο έργο και των δύο φορέων. Και σε ότι αφορά την ευαισθησία μου για το θέμα αυτό, να θυμίσω ότι όταν πριν χρόνια το ΔΗΠΕΘΕ βρέθηκε σε ένα κρίσιμο σημείο όπου συζητιόταν ακόμα και η πιθανότητα να κλείσει για οικονομικούς λόγους, το ανέλαβα και σε λίγα χρόνια παρέδωσα ένα υγιή από κάθε άποψη οργανισμό.

Και για να επανέλθω στη στήριξη της πολιτείας. Θεωρώ αδιανόητο να μην κυκλοφορεί κανένα πρόγραμμα για τον σύγχρονο πολιτισμό και όλες οι πιστώσεις από τα προγράμματα ΕΣΠΑ να πηγαίνουν τεχνηέντως στην αρχαιολογία. Πριν δύο χρόνια καταθέσαμε πρόταση στην περιφέρεια για το μοναδικό πρόγραμμα που αφορούσε τον σύγχρονο πολιτισμό που η ίδια προκήρυξε και λίγο πριν την αξιολόγησή του το απέσυρε. Και δεν είναι μόνο αυτό, με την υποστελέχωση των υπηρεσιών μας δεν μπορούμε στα σοβαρά να διεκδικήσουμε και κυρίως να διαχειριστούμε κοινοτικά προγράμματα που προκηρύσσονται από την ίδια την ΕΕ. Όσο για τη χρησιμοποίηση εξωτερικών συνεργατών ας μη μιλήσουμε. Σε κάθε σχετική προσπάθεια μας το ίδιο βιολί από το ελεγκτικό. Και γιατί δεν τα κάνετε εσείς ; Τι είναι ο κάβουράς τι είναι το ζουμί του δηλαδή !

Αλλά το πρόβλημα δεν πηγάζει μόνο από το "κέντρο" που δεν αφήνει τίποτα να ανθίσει στην περιφέρεια. Εντάξει το κέντρο δε μας θέλει, αλλά και εμείς επιμένουμε με τις επιλογές μας να τοποθετούμαστε στο περιθώριο. Δεν πιστεύουμε στις δυνάμεις μας και αρκούμαστε να διατηρούμε μια "εσωτερική" πολιτιστική ζωή χωρίς όρους εξωστρέφειας, ικανοποιώντας απλά κάποιες προσωπικές φιλοδοξίες μας. Χωρίς την καινοτομία, το νέο, το διαφορετικό θα είμαστε μια από τις "συνήθεις" επαρχιακές πόλεις, όπου πας πίνεις τον καφέ σου και αφού φύγεις, τις ξεχνάς. Άντε και να πάρεις μαζί σου κανένα αναμνηστικό, να βγεις και καμιά σέλφι στα αρχαία της αν τύχει να έχει. Από τη σύγχρονη πόλη κανένα ερέθισμα που να αντέχει στο χρόνο.

Η "ασυνέχεια" που δημιουργείται μεταξύ του σημαντικού ιστορικού και πολιτιστικού μας παρελθόντος και της σημερινής κατάστασης αν δεν προσεχθεί ή υποτιμηθεί, σε κάποια χρόνια θα τη βρούμε μπροστά μας με καταστροφικά αποτελέσματα. Καλές οι εξυπηρετήσεις ατομικές ή συλλογικές, αλλά έχουμε μια μεγαλύτερη ευθύνη. Να γίνουμε το φυτώριο νέων ιδεών ώστε μέσα από αυτές να συνεχίσουμε την ιστορική μας διαδρομή.

Αν παρόλα αυτά τελικά αρκούμαστε σε πολιτικές που ικανοποιούν την εσωτερική "αγορά" καλώς, αλλά κάποιος να το πει ανοικτά να μη σκάμε κυνηγώντας το νέο και το διαφορετικό. Και για να μην παρεξηγηθώ με τα όσα εδώ γράφω, δεν εννοώ ότι τίποτα δεν έγινε, το αντίθετο. Αλλά δε μπορεί να σπαταλάμε δυνάμεις για να συντηρούμε όσα κατακτήσαμε, για να μη κινδυνεύουν να ανατραπούν οι κατακτήσεις μας. Πρέπει άλλος να είναι ο σκοπός μας, να δίνουμε τη μάχη να διευρυνθούν οι κατακτήσεις, γιατί πολλά μπορούμε ακόμη, αρκεί το πιστέψουμε !

Να προσέξουμε βέβαια και αυτούς που όταν ο πολιτισμός της πόλη μας απέκτησε μια ισχυρή παρουσία, προσπάθησαν να "απαλλοτριώσουν" ένα μερίδιο από αυτόν, για να εξυπηρετήσουν καθαρά τα προσωπικά τους συμφέροντα και την αυτοπροβολή τους.

Η Βέροια μπορεί και το απέδειξε να είναι στην πρωτοπορία των ελληνικών πόλεων στο χώρο του πολιτισμού. Με συνέπεια και συνέχεια μπορεί να καθιερωθεί ακόμα και στην πρωτοκαθεδρία των ελληνικών πόλεων στο χώρο του πολιτισμού, αλλά με έναν όρο. Αυτοί που καλούνται να τον υπηρετήσουν να τον αγαπούν, να πιστεύουν στη δύναμη και τις δυνατότητές του. Η τεχνογνωσία που αποκτήθηκε και τα στελέχη που διαμορφώθηκαν αυτά τα χρόνια, να  αξιοποιούνται στο μέγιστο βαθμό, είναι η πιο μεγάλη παρακαταθήκη που διαμορφώθηκε.

Αν αντέξατε και τα διαβάσατε όλα ειλικρινά σας ευχαριστώ. Και εδώ θα είμαστε να τα λέμε και μην τρομάζετε θα είμαι πολύ πιο συμμαζεμένος , να είμαστε όλοι καλά !