Τα πάθη της Παλαιάς Μητρόπολης δεν λένε να τελειώσουν

Γράφει ο Θεόδωρος Πολυχρονιάδης

Φίλες και φίλοι συνδημότες, όπως γνωρίζετε η Κίνηση Ενεργών Πολιτών Βέροιας, μαζί με τον Μητροπολίτη μας κ. Παντελεήμονα, τον μοναχό Γεράσιμο και τον κ. Κώστα Ζιώγα συναντήθηκαν στις 26/02/2009 με τον υπουργό Πολιτισμού κ. Αντώνη Σαμαρά.

Θέμα της συνάντησης ήταν η χρηματοδότηση από τα ευρωπαϊκά κονδύλια του ΕΣΠΑ «Η ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΒΕΡΟΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΥΛΕΙΟΥ ΧΩΡΟΥ». Ο υπουργός από την αρχή ήταν θετικός στο αίτημά μας. Το Δεκέμβριο του 2010 αποφασίστηκε η διάθεση πίστωσης 3.465.000 ευρώ από τα προγράμματα ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας όπου υπαγόμαστε. Τα σχέδια και οι μελέτες εκπονήθηκαν από την 11^η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Προϊστάμενος ήταν τότε ο αρχαιολόγος κ. Αντώνης Πέτκος που υποσχόταν ότι το έργο θα τελείωνε σε τρία χρόνια, μέχρι το τέλος του 2013. Η ροή των χρημάτων ήταν εξασφαλισμένη ανάλογα με την πορεία του έργου. Μετά από δεκατέσσερις μήνες εργασίας στο έργο, ο κ. Αντώνης Πέτκος συνταξιοδοτήθηκε. Τη θέση του ανέλαβε η αρχαιολόγος κ. Αγγελική Κοτταρίδη. Όπως βλέπετε έχουν περάσει εξήμιση χρόνια χωρίς να έχει τελειώσει το έργο. Αυτή η καθυστέρηση μας δημιουργεί πολλές απορίες.

Η απορία μας κορυφώθηκε όταν διαπιστώσαμε πως, παρόλο που οι αποζημιώσεις της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης κατεβλήθησαν στους δικαιούχους, παραμένουν τα δύο τελευταία από τα οκτώ οικήματα στο βόρειο τμήμα του τοίχου του μνημείου, μέχρι σχεδόν τη δυτική είσοδο του μνημείου, ενώ θα έπρεπε να κατεδαφιστούν.

Έχουμε απάντηση γραπτή από την ΥΔΟΜ (παλιά πολεοδομία του δήμου Βέροιας).

Επίσης, στην τελεσίδικη απόφασή του, το Εφετείο Θεσσαλονίκης τμήμα Δ’ (ΦΕΚ 415/26-11-2013) μας λέει πως τα οκτώ παράνομα κτίσματα που ακουμπούν – στηρίζονται ουσιαστικά στους τοίχους της Παλαιάς Μητρόπολης Βέροιας «απαλλοτριώθηκαν αναγκαστικά για λόγους δημόσιας ωφέλειας (αρχαιολογικούς σκοπούς) και συγκεκριμένα για την αποκατάσταση και ανάδειξη της Παλαιάς Μητρόπολης Βέροιας, συνολικής έκτασης 462,94 τ.μ που βρίσκεται στο Δήμο Βέροιας νομού Ημαθίας».

Φίλες και Φίλοι, εδώ και λίγες μέρες βλέπουμε και βλέπετε στα δύο τελευταία ακίνητα που ήταν τυλιγμένα με λινάτσες, τα μόνα που είχαν μείνει, να γίνονται εντατικές εργασίες αποκατάστασης ή νέων κτισμάτων.

Πριν από λίγους μήνες, μετά από πολλές διαμαρτυρίες συμπολιτών μας, η προϊσταμένη κ. Αγγελική Κοτταρίδη μας δέχτηκε στο γραφείο της, παρόντα τέσσερα μέλη της Κίνησής μας, ο Πυρινός Παύλος, ο Ορέστης Σιδηρόπουλος, ο Νίκος Μανούδης και ο γράφων. Μας διαβεβαίωσε ότι: «θα γίνει τροποποίηση της μελέτης και τα δύο ακίνητα θα μείνουν και θα τα χρησιμοποιήσουμε για εργαστήριο και για πολιτιστικές δραστηριότητες των νέων. Τώρα είμαστε στην τροποποίηση των σχεδίων, έχω πάρει την προέγκριση από το ΚΑΣ». Σημειωτέον ότι τότε η κ. Αγγελική Κοτταρίδη ήταν τακτικό μέλος του ΚΑΣ, τώρα δεν είναι γιατί έγινε αλλαγή στη σύνθεσή του.

Τώρα, συνδημότες μας, να έρθουμε στο κύριο θέμα του άρθρου μου.

Πρώτον, πρέπει να μείνουν τα δύο παράνομα κτίσματα, που κατασκευάστηκαν επί τουρκοκρατίας, χρονολογικά το 19^ο αιώνα, μεταξύ 1860 – 1890;

Έχουν καμιά ιστορική σχέση με το πανέμορφο μνημείο που κατασκευάστηκε τον 11^ο αιώνα;

Έχουν χρονολογική διαφορά οκτώ αιώνες!

Οι ιδιοκτήτες των οκτώ κτισμάτων, που ακουμπούσαν περιμετρικά το ανατολικό, το βορεινό και σχεδόν μέχρι τη δυτική είσοδο του μνημείου, είχαν καμιά σχέση με την ιστορία της Παλαιάς Μητρόπολης;

Τοποθέτησαν τα χρήματά τους για να αναδείξουν το μνημείο; Ή γιατί είχαν οικονομική ανάγκη για την οικογένειά τους; Ή ακόμη το επιχειρηματικό ένστικτό τους, τους οδηγούσε μέχρι την εξώπορτα του Τούρκου διοικητή, Μπέη ή Αγά της Βέροιας;

Άρα τα κίνητρα κατασκευής των οκτώ μαγαζιών είναι ολοφάνερα.

Ας μου επιτραπεί εδώ, να βάλω ένα ρητορικό ερώτημα. Υπάρχει σήμερα περίπτωση στην ελληνική επικράτεια να δεχθεί, έστω και ένας Μητροπολίτης, στη Μητρόπολή του που είναι θρησκευτικός ποιμένας, τέτοιες κατασκευές; Ανατριχιάζω ακόμα και που το γράφω.

Ή η πολεοδομική υπηρεσία του όποιου Δήμου, θα επέτρεπε τα κτίσματα να καταλαμβάνουν στο εγκεκριμένο σχέδιο, χώρο πρασίνου και να παραβιάζουν την οικοδομική γραμμή;

Το δεύτερο ερώτημα, φίλοι μου, είναι για όλους εμάς που γεννηθήκαμε στη Βέροια, και για εκείνους που ήρθαν να μείνουν μόνιμα στη πανέμορφη πόλη μας, ακόμη και για τους φιλοξενουμένους μας, αυτά τα οκτώ κτίσματα θα έπρεπε, ΝΑΙ ή ΟΧΙ, τότε που ελευθερώθηκε η Βέροια, το 1912, να κατεδαφιστούν;

Είναι σωστό το Πανέμορφο, Επιβλητικό, το Μοναδικό, Χριστιανικό μνημείο που σώζεται, σε μέγεθος και ιστορία των Βαλκανίων, να χαντακώνεται με αυτόν τον τρόπο;

Οι εξηγήσεις για τη χρήση των δύο κτισμάτων, της προϊσταμένης αρχαιολόγου κ. Αγγελικής Κοτταρίδη είναι απαράδεκτες, κατά την ταπεινή μου γνώμη, γιατί μεγάλωσα στον αυλόγυρο της Παλαιάς Μητρόπολης από το 1945 (έξι ετών) κοντά στον αρχιμανδρίτη πατέρα Βασίλειο.

Πόσο μάλλον όταν σύμφωνα με χάρτη που υπάρχει στη συμπληρωματική μελέτη αποκατάστασης της Παλαιάς Μητρόπολης Βέροιας, προβλέπεται η στέγαση στα εναπομείναντα ως διατηρητέα προσκτίσματα, τουαλετών και αποθήκης.

Από την αρχή όταν αποφασίστηκε η αποκατάσταση της Παλαιάς Μητρόπολης Βέροιας, του Μητροπολιτικού Ναού των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, έπρεπε τα σχέδια και οι μελέτες να ανατεθούν σε μηχανικούς ή αρχιτέκτονες που έχουν ειδικά σπουδάσει και έχουν μεταπτυχιακό αναστηλωτή βυζαντινών μνημείων. Παραδείγματος χάρη, το νότιο κλίτος που είχε καταρρεύσει άγνωστο πότε και για ποιο λόγο, έπρεπε να αναστηλωθεί, αλλά με τα ίδια υλικά με τα οποία είναι κατασκευασμένο το υπόλοιπο σωζόμενο μνημείο. Έτσι, η συνεργασία με τους αρχαιολόγους της υπηρεσίας θα απέδιδε τα μέγιστα. Και το αποτέλεσμα θα ήταν θαυμαστό. Τα 3.465.000 ευρώ της έγκρισης για τη δαπάνη του μνημείου θα έφταναν.

Όμως θα θέλαμε να μάθουμε αν οι αναστηλωτές Βυζαντινών Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού ενέκριναν την τροποποίηση της μελέτης αφού πρώτα είδαν το μνημείο; Αυτού του μεγέθους έργα απαιτούν αδιάβλητους διαγωνισμούς.

Κανένας νόμος, όσο ευνοϊκός και αν είναι για την αρχαιολογία, κι όση αποκλειστικότητα και αν της δίνει, οι αποφάσεις της πρέπει να στηρίζονται σε γερά θεμέλια και να πείθουν.

Ελπίζουμε οι κραυγές αγωνίας μας να φθάσουν μέχρι την υπουργό Πολιτισμού κ. Λυδία Κονιόρδου, προτού όλα τελειώσουν.

Η ΠΑΛΑΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΒΕΡΟΙΑΣ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΝ ΑΥΛΕΙΟ ΧΩΡΟ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΟΑΣΗ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ.

Απαλλαγμένη από φανταχτερά στολίδια της σύγχρονης εποχής μας. Όπως και από τα δύο τελευταία μεταγενέστερα προσκτίσματα που ακόμη παραμένουν, από τα οκτώ συνολικά που έχουν απαλλοτριωθεί και δεν επιτρέπουν τη ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΜΝΗΜΕΙΟΥ.