Εκεί που το παρελθόν συναντάται με το παρόν και κληροδοτείται στο μέλλον

Γράφει η Ελένη Μουστιάκα - Μπατσαρά

Το ανακαινισμένο αρχοντικό ορθώνεται επιβλητικό στην οδό Ιεραρχών 14 , στην γραφική παραδοσιακή συνοικία της Κυριώτισσας με τα δαιδαλώδη στενά λιθόστρωτα γκαλντερίμια της και τα παλιά πέτρινα σπίτια της με τους ψηλούς αυλόγυρους ,χτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο.

Συγκινημένη και γοητευμένη και από το Αρχοντικό αλλά κι από την πλούσια συλλογή των εκθεμάτων και την οργάνωση του χώρου ,θέλησα να εκφράσω δημοσίως τις εντυπώσεις μου .

«Ιχνηλατώντας» την αρχή της κατασκευής του αρχοντικού, γύρισα πάρα πολλές δεκαετίες πίσω ,250 περίπου χρόνια πριν ,όταν στην συνοικία της Κυριώτισσας ζούσε ο Α. Καμπουρονίκος ο οποίος ασχολιόταν με γεωργικές εργασίες και είχε άδεια παραγωγής και διάθεσης κρασιού. Έτσι το σπίτι στο οποίο ζούσε με την οικογένειά του , ήταν ανάλογα διαμορφωμένο ώστε να καλύπτει τις επαγγελματικές τους δραστηριότητες.

Στις αρχές του 19ου αι. ο έμπορος Πετρά, ένας από τους σπουδαιότερους εμπόρους της Βέροιας ,παντρεύτηκε την κόρη του Καμπουρονίκου και εγκαταστάθηκε στο σπίτι του πεθερού του ,το οποίο διαμόρφωσε ανάλογα με τις δικές του ασχολίες . Στο ισόγειο κατεδάφισε στάβλους και έκανε νέες αποθήκες ,ενώ στον όροφο προσέθεσε κι άλλα δωμάτια.

Ο Πετρά με τη γυναίκα του απέκτησαν μία κόρη την Ελένη, η οποία το 1881 παντρεύτηκε τον έμπορο Κωσταντίνο Σαράφογλου ο οποίος με τα αδέρφια του διατηρούσε μύλο στην περιοχή των Λαδομύλων. Ο Κωσταντίνος Σαράφογλου και η Ελένη Πετρά έμεναν στο πατρικό της σπίτι ,στο σπίτι του πατέρα της Πετρά και του παππού της Καμπουρονίκου. Απέκτησαν επτά παιδιά ανάμεσα στα οποία και την Ευδοξία η οποία γεννήθηκε το 1893 και πέθανε το 1989

Η Ευδοξία Σαράφογλου μέχρι το τέλος της ζωής της σχεδόν έναν αιώνα, έμενε στο σπίτι αυτό ,γνωστό ως Αρχοντικό Σαράφογλου.

Λίγα χρόνια πριν πεθάνει, το δώρισε το 1983 στο Δήμο Βέροιας ο οποίος το 2020 το παραχώρησε στο Λύκειο των Ελληνίδων της Βέροιας, το δε Λύκειο με πολυ σεβασμό στην ιστορική κληρονομιά που διαθέτει το αξιοποίησε καταλλήλως .

Ετσι το αρχοντικό συνεχίσει να πορεύεται εδώ και 250 περίπου χρόνια ακολουθώντας την ιστορική του διαδρομή και την ιστορική του συνέχεια και αποτελεί ένα κομμάτι της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής και του Πολιτισμού της πόλης .

Όσον αφορά το Λύκειο Ελληνίδων Βέροιας είναι ένας πολιτιστικός φορέας αναζήτησης, έρευνας , προσέγγισης ,διάσωσης και διάδοσης της λαϊκής μας κληρονομιάς .

Από της ιδρύσεως του (1980) εδώ και 45 χρόνια , έχει να επιδείξει τεράστιο έργο.

Διδάσκει χορούς από όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδας .Με τα χορευτικά του τμήματα συμμετέχει σε πολυάριθμες εμφανίσεις τόσο σε πόλεις της Ελλάδας όσο και στο εξωτερικό , όπου απέσπασε και αποσπά πάρα πολλά βραβεία και τιμητικές διακρίσεις.

Συμμετέχει σε διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις ,Εθνικές επετείους ,τοπικές εορτές , φεστιβάλ παραδοσιακών χορευτικών συγκροτημάτων , αναβιώνει ήθη και έθιμα που προβάλλουν την Παράδοση και τέλος διαθέτει πλουσιότατη ιματιοθήκη με παραδοσιακές φορεσιές από πολλές περιοχές της πατρίδας μας .

Όλα αυτά είναι αποτέλεσμα δουλειάς που γίνεται με αγάπη , σοβαρότητα ,υπομονή και επιμονή .

Όμως εκτός από την Παράδοση την οποία διαχρονικά υπηρετεί επιτυχώς όλα αυτά τα χρόνια και η Λαογραφική του Έκθεση στεγασμένη στο Άρχοντικό Σαράφογλου όπου την Κυριακή 1η Ιουνίου 2025 έγιναν τα εγκαίνια της, δημιουργεί μία νέα, σπουδαία υποδομή για περαιτέρω άνοδο.

Τόσο με το πλούσιο σε δραστηριότητες έργο του σχετικά με την Παράδοση , όσο και με την Λαογραφική του Έκθεση συμβάλλει στην ενίσχυση των δεσμών με το παρελθόν ,διατηρώντας την επαφή των σημερινών ανθρώπων με τις ρίζες τους και την ιστορική μνήμη.

Αντικείμενα κοινωνικής , θρησκευτικής και οικονομικής ζωής όπως κοσμήματα ,φορεσιές ,υφαντά , είδη οικιακής χρήσεως, έπιπλα , παλιά βιβλία , παλιά εικονίσματα , χαρτονομίσματα , εργόχειρά κλπ «στεγασμένα» και συνταιριασμένα στο Αρχοντικό Σαράφογλου συνθέτουν ζωή, Ιστορία, Τέχνη Πολιτισμό και Παράδοση.

Πάμπολλα εκθέματα στον όροφο ,στον ημιόροφο και στο ισόγειο ,ταξινομημένα με οργανωτικό πνεύμα, έμπνευση , φαντασία και καλαισθησία , «αφηγούνται» ζωές στιγμές και γεγονότα .

Στα εκθέματα αυτά οι άνθρωποι παλαιοτέρων γενεων «μετάγγισαν» μεράκι και μόχθο και μέσα σ’ αυτά συμπυκνώνεται η τέχνη τους και η ψυχή τους.

Είναι τα «ίχνη» του παρελθόντος τα οποία στο διάβα του χρόνου γίνονται σημεία αναφοράς ανθρώπων και γεγονότων.

Για όλα τα προαναφερθέντα αξίζουν θερμά συγχαρητήρια σε όλα τα Διοικητικά Συμβούλια του Λ.Ε.Β από της ιδρύσεως του μέχρι τώρα , καθώς και στους συνεργάτες τους και στους χορηγούς .

Όλοι μαζί διαχρονικά κατέθεσαν κόπο ,χρόνο ,χρήμα ,αφοσίωση , υπομονή ,ενθουσιασμό και συνετέλεσαν ώστε σήμερα να δημιουργηθεί αυτό το ΘΗΣΑΥΡΟΦΥΛΑΚΙΟ της λαϊκής μας κληρονομιάς και της ιστορικής μνήμης, το οποίο είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιου μόχθου , πολύχρονων προσπαθειών ,έρευνας , γνώσης και επιμέλειας.

Θερμά συγχαρητήρια επίσης και σε όλους όσοι παραχώρησαν προσωπικά τους αντικείμενα ,μεγάλης γιαυτούς συναισθηματικής αξίας ,ώστε να «στηθεί » η σπουδαία αυτή Λαογραφική Έκθεση που κοσμεί την πόλη μας .

Η επίσκεψη μου στην Λαογραφική Έκθεση του Λ.Ε.Β στο Αρχοντικό Σαράφογλου ηταν μια ΟΔΟΙΠΟΡΙΑ στο χρόνο ,στην Ιστορία , στην Παράδοση και στον Πολιτισμό.

Έμαθα θυμήθηκα νοστάλγησα και συγκινήθηκα με όσα είδαν τα μάτια μου και «αφουγκράστηκε» η ψυχή μου .

Η ξενάγηση έγινε από το μέλος του ΔΣ κ. Σπανού η οποία με σαφήνεια έδινε τις σχετικές πληροφορίες για τα εκθέματα ενώ παρούσες ήταν και η πρόεδρος του Λυκείου κ. Γεωργάκαρου και τα μέλη του ΔΣ κ. Τοπαλτζίκη και κ.Μαραντίδου.

Γι’ αυτό το ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ ΜΝΗΜΗΣ με την διαχρονική αξία όπου φυλάσσονται ευλαβικά και τρυφερά μνήμες του παρελθόντος μία λέξη ταιριάζει:

ΕΥΓΕ

Μουστιάκα - Μπατσαρά Ελένη