Ο χορός ως μέσο έκφρασης, δημιουργίας και επικοινωνίας σώματος και ψυχής

Της Δέσποινας Γερουλίδου

Ο χορός μπορεί να χαρακτηριστεί ως μορφή καλλιτεχνικής και αθλητικής έκφρασης, η οποία γενικά αναφέρεται στην κίνηση του σώματος, είναι ρυθμική και σύμφωνη με τη μουσική. O χορός αφορμάται από τις πολλές και διαφορετικές ανάγκες του ανθρώπου: να δηλώσει τους φόβους του, να εκφράσει τον έρωτά του και κυρίως να επικοινωνήσει.

Οι αρχαίοι Έλληνες απέδιδαν σπουδαίο ρόλο στο χορό και τον χαρακτήριζαν ως«δώρο των θεών προς τον άνθρωπο». Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, οι έννοιες χορός και χαρά είναι συνυφασμένες και συνδεδεμένες με την εκδήλωση συναισθημάτων. Πολλές φορές στην αρχαιότητα συναντάμε το χορό ως μέσω μίμησης σε θρησκευτικές τελετές. Ωστόσο, υπήρχε και ως αυτόνομη τέχνη που τη συναντάμε πολλές φορές σε θεατρικές παραστάσεις αλλά και αμφορείς της εποχής. Η ζωή των Ελλήνων ήταν άμεσα συνυφασμένη με το χορό από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Η μεταφυσική τους αγωνία θεραπευόταν με τη θρησκεία που εκδηλωνόταν με ύμνους, λατρευτικούς χορούς και τελετές.

Οι εθνικοί χοροί για τους Έλληνες έχουν ακόμη και σήμερα ξεχωριστή σημασία. Ο κύριος λόγος είναι επειδή αυτοί οι χοροί δεν σχεδιάστηκαν από κάποιον ειδικό του χορού, αλλά τους έπλασε η ψυχή του λαού. Οι δημιουργοί των εθνικών χορών, ενώ δεν γνώριζαν ανάγνωση και γραφή και μη διαθέτοντας κάποια άλλη ιδιαίτερη μόρφωση, χόρευαν και τραγουδούσαν για να αποκαλύψουν και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Οι πολεμιστές για να εκφράσουν τη χαρά και την ικανοποίηση ύστερα από μια νίκη, η μάνα τον πόνο και την πίκρα για τον θάνατο του παιδιού της, η γυναίκα τη θλίψη και την απόγνωση για τον σκοτωμένο άντρα της.

Οι χοροί στις μέρες μας έχουν τις ρίζες τους βαθιά στην αρχαιότητα. Στην Μινωική Κρήτη συναντώνται νέοι κα νέες να χορεύουν για τον ερχομό της Άνοιξης, στην Κλασική Ελλάδα παρουσιάζονται οι πεπλοφόρες Παρθένες να χορεύουν στις Καρυές προς τιμήν της Αρτέμιδος και στα Παναθήναια προς τιμήν της Αθηνάς. Αργότερα, κατά τη διάρκεια των Βυζαντινών χρόνων μεταβάλλεται ο τρόπος ζωής επηρεασμένος από τη θρησκεία, αλλά το κυρίως πνεύμα παραμένει το ίδιο. Οι πόλεμοι δεν σταματούν και γίνονται αγώνες για να σωθεί η εθνική μας κληρονομιά και ο πολιτισμός. Οι παραδόσεις των Ελλήνων παραμένουν, παρότι συνοδεύονται από έναν αγιάτρευτο καημό που βγαίνει από τα βάθη της ψυχής του λαού μας. Στην Ιστορία έχει μείνει ο χορός του Ζαλόγγου, κατά τον οποίο οι Σουλιώτισσες ήθελαν να διατηρήσουν την υπερηφάνεια τους, χορεύοντας με τόλμη, λύπη και περίσσια παλικαριά, δείχνοντας σε όλο τον κόσμο πως μέσα από το χορό μπόρεσαν να αλλάξουν τα δεδομένα.

Τους επόμενους αιώνες, ο χορός θεωρούντανβασικό και αρχοντικό προσόν. Οι επίσημοι χοροί ήταν συχνό φαινόμενο και ο άνθρωποι όφειλαν να γνωρίζουν χορό. Όποιος δεν γνώριζε να χορεύει, δυσκολευόταν να βρει σύντροφο και αποτελούσε πρόσωπο άξιο αρνητικής κριτικής. Αλλά και αργότερα, στη δεκαετία του ‘70 ο χορός είχε γίνει τρόπος ζωής για όλους.

Σύγχρονες μελέτες έδειξαν πως ο χορός προσφέρει πολλά οφέλησε όσους ασχολούνται. Το κυριότερο πλεονέκτημα είναι ότι βελτιώνει τις γνωστικές δεξιότητες και προετοιμάζει το μυαλό του ανθρώπου για μάθηση. Η συνθήκη αυτή δεν αφορά μόνο τους επαγγελματίες χορευτές αλλά και ερασιτέχνες χορευτές, οι οποίοι απλά θέλουν να διασκεδάσουν με τους φίλους τους. Οι ερευνητές ανακάλυψαν,επίσης, ότι ο χορός μειώνει τον κίνδυνο άνοιας και κατά τη διάρκεια του χορού το σώμα απελευθερώνει φυσικά νευροδιαβιβαστές, μειώνοντας το στρες και την κατάθλιψη.

Επιπλέον, ο χορός κατατάσσεται ανάμεσα στις καλύτερες αεροβικές ασκήσεις, καθώς αυξάνει το ρυθμό του μεταβολισμού, βοηθάει στις καύσεις του οργανισμού και επομένως συμβάλλει στην απώλεια κιλών. Ένας χρόνος συστηματικής ενασχόλησης με το χορό βοηθά στη σύσφιγξη των κοιλιακών, δυναμώνει τον κορμό και γυμνάζει τα άκρα, ενώ παράλληλα χαρίζει ευλυγισία.

Η τέχνη του χορού δίνει τη δυνατότητα της ελεύθερης έκφρασης του εσωτερικού κόσμου και της εξωτερίκευσης συναισθημάτων του ατόμου. Καταφέρνει να συνδυάζει τη μουσική, την οπτική και την κινησιολογική αντίληψη. Μέσα από το χορό μπορεί να εκφραστείη πιο μεγάλη λύπη ή η πιο μεγάλη χαρά. Κάθε χορός γεννήθηκε εξάλλου για να υπηρετήσει μια κοινωνική ανάγκη. Διώχνει την ένταση και το άγχος της καθημερινότητας. Χορεύοντας αποκτάται συνείδηση του σώματος και ενεργοποιείται ο αυθορμητισμός και η εμπιστοσύνη στον εαυτό μας. Είναι ένας τρόπος για αποφόρτιση εντάσεων, τόσο σωματικών όσο και ψυχικών.Με το χορό μπορεί να ασχοληθεί ο καθένας, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας, εφόσονδεν απαιτούνται ιδιαίτερες ικανότητες ή ταλέντο. Το μόνο που χρειάζεται είναι θέληση!

Πολλοί χαρακτηρίζουν τον χορό ως ποίηση εν κινήσει, μια δραστηριότητα που το σώμα και η ψυχή επικοινωνούν και ενωμένα πλέον εκφράζουν τις εσωτερικές ανάγκες του ανθρώπου. Είναι μια εκπληκτική εμπειρία, ένα μοναδικό ταξίδι που μας χαρίζει ομορφιά και μαγεία. Αν δώσουμε μια ευκαιρία στο χορό, είναι βέβαιο ότι θα την ανταποδώσει, αφήνοντας μια γλυκιά γεύση χαράς.

Γερουλίδου Δέσποινα
Εκπαιδευτικός
Υπεύθυνη χορευτικών τμημάτων της Ε.Λ.Β.