Χτίζουμε την Αειφορία με όπλο μας την Τέχνη

Στο πλαίσιο του προγράμματος Εrasmus+ KA2 με τίτλο «Αειφορία για τη Δημοκρατία - Δημοκρατία για την Αειφορία» και ενόψει της γ΄ κινητικότητας, στην Πορτογαλία, με θέμα «Δημοκρατία, Περιβάλλον και Τέχνη», μαθητές και καθηγητές του 5^ου ΓΕΛ Βέροιας που συμμετέχουν στο πρόγραμμα συναντήθηκαν με εικαστικούς και επισκέφτηκαν γκαλερί της πόλης μας.

Συγκεκριμένα, την Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν με τη ζωγράφο και καθηγήτρια εικαστικών Φωτεινή Χαμιδιελή. Η ζωγράφος μετέφερε στα παιδιά τις εμπειρίες της από τα πρώτα βήματά της στην τέχνη, συγκρίνοντας μάλιστα την καλλιτεχνική παιδεία στις Η.Π.Α. με αυτή στη χώρα μας και διαπιστώνοντας το σοβαρό έλλειμμα της εδώ αισθητικής αγωγής. Ωστόσο ενθάρρυνε τους νέους να ασχοληθούν με την τέχνη, παρά τις αντιξοότητες. Η συζήτηση εστιάστηκε στη σχέση Δημοκρατίας και Τέχνης, όπου επισημάνθηκε ο κοινωνικός και μορφωτικός χαρακτήρας της Τέχνης και η συμβολή της στην ανάπτυξη δημοκρατικής συνείδησης και κοινωνικής ευαισθησίας. Χαρακτηριστικά έγινε αναφορά στη «γυναίκα» από την οποία εμπνέεται η ζωγράφος και τη θέση της στον κόσμο. Όσον αφορά τη σχέση Περιβάλλοντος και Τέχνης, η εικαστικός τόνισε πως είναι μια σχέση αλληλεπίδρασης, αφού αυτό αποτελεί πηγή έμπνευσης αλλά και πεδίο / χώρο καλλιτεχνικής δημιουργίας. Μοιράστηκε όμως με τους μαθητές και τις ανησυχίες της για την αισθητική κακοποίηση του περιβάλλοντος από τον άνθρωπο. Οι μαθητές είχαν, τέλος, τη χαρά να ψηλαφίσουν πρωτότυπα έργα της κ. Χαμιδιελή και να νιώσουν την ανάσα ενός πίνακα.

Την επόμενη μέρα, 27 Σεπτεμβρίου οι μαθητές συναντήθηκαν με τον Έλτον Σούλο, έναν καλλιτέχνη του γκράφιτι. Εξέφρασαν αρχικά τους προβληματισμούς τους για την «Τέχνη του Δρόμου», τόσο ως προς τη νομιμότητά της, όσο και ως προς τη σχέση της με τον βανδαλισμό. Ο καλλιτέχνης πιστεύοντας πως ο δημόσιος χώρος είναι ο «δικός μας χώρος», μίλησε για μια αισθητική παρέμβαση στο γκρίζο της πόλης: το γκράφιτι κάνει τους τοίχους να μιλούν. Και μάλιστα να μεταδίδουν μηνύματα οικολογικά, κοινωνικά, πολιτικά, κάνοντάς τα κάποτε να ταξιδεύουν, όπως με τα γκράφιτι στα τρένα. Πολλές φορές καλείται, δήλωσε, από τις Δημοτικές Αρχές να δημιουργήσει γκράφιτι, ώστε να ευαισθητοποιηθεί η κοινή γνώμη σε ζητήματα όπως ο ρατσισμός. Κατέθεσε όμως και τον αποτροπιασμό του για κάθε βανδαλισμό, από αυτόν των μνημείων ως των ίδιων των γκράφιτι. Τα παιδιά βομβάρδισαν τον καλλιτέχνη με ερωτήσεις, καθώς το θέμα τούς είναι οικείο, ακόμα και για τα γκράφιτι των θρανίων ή το αν το σώμα μας μπορεί να θεωρηθεί καμβάς. Η συνάντηση έκλεισε με προβολή γκράφιτι από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που αποτελούν δείγματα της «τέχνης των νέων», μιας τέχνης δημοκρατικής, που μεταμορφώνει το αστικό περιβάλλον.

Την Κυριακή, 29 Σεπτεμβρίου η ομάδα του Εrasmus επισκέφτηκε την γκαλερί Παπατζίκου. Εκεί βρήκε ζεστή φιλοξενία και μια πρόθυμη συνομιλήτρια για να συζητήσει τα προβλήματα προώθησης της τέχνης. Οι μαθητές άκουσαν με ενδιαφέρον πώς ένας νέος καλλιτέχνης βρίσκει στέγη σε μια γκαλερί που, όπως αυτή της κ. Παπατζίκου, προωθεί την καινοτομία αντί της εμπορικότητας. Από τη συζήτηση προέκυψε πως η δημοκρατία στην τέχνη βρίσκεται και στη επαφή του καλλιτέχνη με την εποχή του και στις κοινωνικές ευαισθησίες του. Ωστόσο παραμένει στόχος η στενότερη επαφή του κοινού, ιδίως της περιφέρειας, με την Τέχνη. Η οικολογική διάσταση συζητήθηκε επίσης: τόσο σε σχέση με τα υλικά που χρησιμοποιεί ένας εικαστικός (ενίοτε άχρηστα υλικά, όπως στην περίπτωση της arte povera), όσο και σε σχέση με το αστικό περιβάλλον και τα έργα τέχνης σε αυτό – χαρακτηριστικό παράδειγμα το έργο του Βαρώτσου στην πλ. Ωρολογίου. Η επίσκεψη έκλεισε με περιήγηση στην έκθεση της Αρ. Ποταμιάνου, που φιλοξενείται αυτές τις μέρες στην γκαλερί. Αυτό που εισέπραξαν τα παιδιά μπορεί να συνοψιστεί στη φράση της κ. Παπατζίκου: η τέχνη είναι το λιθαράκι που ταράζει τη λίμνη.